11 april 2025 – In de oordeelsvormende vergadering van de commissie Economie, Financiën en Bestuur is op donderdag 10 april bijna drie uur lang gedebatteerd over het voorstel Integraal Huisvestingsplan Cultuur. Nagenoeg alle fracties concludeerden aan het eind van het debat dat het laatste woord nog niet is gezegd over dit plan. Zij gaan de komende weken werken aan moties en amendementen om het voorstel bij te schaven en het college aan te sporen om de behoefte aan cultuurhuisvesting in Delft scherper in beeld te krijgen.

Het eerder door de raad vastgestelde Cultuurkader Delft 2021-2030 stelt dat de culturele basisinfrastructuur niet op orde is. De stad groeit naar 120.000 inwoners en dat betekent dat als er niks wordt gedaan, het gebrek aan culturele ruimte in Delft toeneemt.
In het Integraal Huisvestingsplan (IHP) Cultuur is op basis van de normen uit 2021 berekend dat er in 2040 een verwachte behoefte is aan 39.500 m² voor culturele functies, zoals zalen en gebouwen waar optredens en voorstellingen gegeven worden. Het beschikbare aantal vierkante cultuurmeters bedraagt nu 27.000. Uitbreiding van het cultuurvastgoed gaat de gemeente volgens het huisvestingsplan 27 miljoen kosten. Dat geld ligt niet op de plank. Daarom stelt het college voor om voorrang geven aan specifieke projecten zoals de Buurtfabriek, een cultuurfunctie in het Kabeldistrict en een bibliotheekfiliaal in Tanthof. Ook met ruimtes voor cultuur in scholen en buurthuizen wordt cultuur meer naar de wijken gebracht.
Insprekers
Dat streven werd donderdag van harte ondersteund door de directeur van DOK die zijn inspreekminuten gebruikte voor een warm pleidooi om in de wijken samen met welzijnsorganisaties en het onderwijs te werken aan multifunctioneel gebruik van nieuwe en bestaande (school)gebouwen. Hij pleitte voor veilige plekken in de wijken waar ouders hun kinderen naar toe durven te sturen om er bijvoorbeeld muziek- of dansles te volgen.
Helemaal niet te spreken over het IHP Cultuur was de directeur van Lijm & Cultuur. Zij noemde het voorstel onjuist en onvolledig, onder meer doordat het aantal vierkante meters dat voor Lijm & Cultuur is gemeten in het voorstel 3000 m² te weinig is. Ook hekelde ze het ongelijke speelveld, waarop Lijm en Cultuur als commerciële instelling het moet opnemen tegen gesubsidieerde cultuurpanden. Ze adviseerde de commissie het plan eerst te laten rectificeren, voordat de gemeenteraad het kan vaststellen.
De directeur van Theater de Veste omschreef het IHP Cultuur als van groot belang voor een gezond cultureel ecosysteem in de stad. In het huisvestingsplan komt het theater nauwelijks aan bod, terwijl eerder al duidelijk is geworden dat de houdbaarheid van De Veste over een jaar of tien over de datum is. Ze bepleitte de urgentie bij de commissie om het theater de komende jaren op de been te houden en niet uit het oog te verliezen.
Ook een vertegenwoordiger van Turbine zei in het IHP Cultuur een belangrijk onderdeel van de Delftse cultuur te missen; het nachtleven. Turbine houdt events voor jong en oud in Hal015 als daar plek voor is in de programmering. De organisatie zou het liefst structureel vernieuwende, rauwe, inspirerende nachtelijke evenementen houden op een vaste plek waar het Delftse nachtleven kan bloeien en groeien.

Kritische noten
In het debat waren vooral veel vragen en kritische noten te horen. STIP had liever een nuttiger en vollediger IHP Cultuur gezien. De fractie zei geen integrale afweging te kunnen maken aan de hand van een onvolledig voorstel, waarin geen aandacht is voor het nachtleven in Delft. STIP zou graag zien dat bij het volgende cultuurkader, over vijf jaar, een nieuw IHP Cultuur wordt opgesteld. Wat Volt betreft had het voorstel eerder klaar moeten zijn, maar de fractie zei ook blij te zijn dat het IHP er nu is. Volt zette onder meer vraagtekens bij de actuele waarde van normen uit 2021. Ook miste de fractie een inventarisatie van de bestaande culturele instellingen en het antwoord op de vraag of die nog wel op de goeie plek zitten.
Aanbod in de regio
Cultuur laat zich volgens de ChristenUnie niet direct vangen in stenen en vierkante meters. Ook wilde de ChristenUnie van wethouder Frank van Vliet weten of Delft over vijftien jaar nog wel een theater heeft als er nu wordt gekozen voor andere urgente projecten in de wijken. De wethouder stelde duidelijk dat de politiek en het theater zich daarover geen zorgen hoeven te maken, omdat voor De Veste een apart toekomstplan met dekking wordt gemaakt. Het CDA zei in het IHP Cultuur ook veel onderdelen te missen, zoals het nachtleven en het culturele aanbod in de regio. Daarnaast vroeg en kreeg de CDA-fractie van wethouder Van Vliet de zekerheid dat een besluit van de raad over het IHP Cultuur niet betekent dat de raad allerlei politieke verplichtingen aangaat die over een paar jaar ineens de kop opduiken.
Stad- en wijkprofiel
Het plan is nog niet af, stelde Hart voor Delft. Het aanbod aan culturele vierkante meters is niet goed in beeld gebracht en Hart voor Delft hekelde ook het ontbreken van een duidelijk stad- en wijkprofiel. Als van de raad wordt verwacht dat bij de Kadernota een afweging moet worden gemaakt over investeringen, moet het plan wat Hart voor Delft betreft eerst terug naar de tekentafel. D66 zei zich neutraal op te stellen, simpelweg omdat er nog zoveel onduidelijk is en het volgens die fractie ingewikkeld is. D66 zei de keuze voor urgente projecten te steunen en deelde haar zorg over het risico als externe financiers hun geldkraan dichtdraaien.
Ook de PvdA liet weten het uitgangspunt te steunen om cultuur naar de wijken te brengen. Wat de financiën betreft, is het volgens de PvdA belangrijk dat de raad tijdig wordt meegenomen in de vervolgstappen en dat voorstellen in de pas lopen met ruimtelijke ontwikkelingen. GroenLinks herinnerde de commissie aan de decennia, waarin vaak bezuinigd werd op sociale voorzieningen, op cultuur en op bewegen. Om de basis nu weer op orde te krijgen, is het volgens GroenLinks noodzakelijk dat de raad een brede integrale afweging kan maken, waarbij ook de huisvestingsplannen voor onderwijs, wijkvoorzieningen en sport tegen het licht worden gehouden. Over een jaar of vier zou er een breed huisvestingsplan voor al die voorzieningen moeten zijn, aldus GroenLinks.

Dekking
De VVD had liever gezien dat het college bij de plannen ook meer inzicht had gegeven in de dekking van die plannen. De fractie zei voorstander te zijn van de cultuur terug in de wijken, maar de VVD vindt het niet per se noodzakelijk om te investeren in gesubsidieerde stenen. Het ontbreken van een financiering doet volgens de VVD denken aan de kostenexplosie bij Museum Prinsenhof en het Rietveld Theater.
Volgens de SP is cultuur in Delft altijd een ondergeschoven kindje geweest. De SP zei blij te zijn met het IHP Cultuur en verzuchtte dat andere fracties allerlei bedenkingen bij het plan hebben om te verbloemen dat ze eigenlijk geen geld over hebben voor cultuur. Ook de SP zei wel wat te missen in het voorstel; poppodia. Het college zou zich volgens de SP moeten inspannen om in gesprek te gaan met de eigenaar van Speakers over het pand aan de Burgwal. Dat zou nog aan het rijtje met urgente projecten kunnen worden toegevoegd, aldus de SP. Onafhankelijk Delft constateerde dat er tussen de benodigde culturele ruimte in Delft en de benodigde financiën nog een enorm groot gat gaapt. Ook Onafhankelijk Delft zei blij te zijn met meer cultuur in de wijken en zei het streven naar veilige culturele ruimtes in scholen en andere plekken in de wijken te steunen.
Culturele veld
Wethouder Van Vliet liet in zijn uitgebreide reactie weten dat bij het maken van het huisvestingsplan is gekeken naar de situatie in Delft ten opzichte van andere gemeenten en dat daarom niet alle cultuur een plek heeft gekregen in het huisvestingsplan. Ook verzekerde hij de commissie dat er in de aanloop van het plan uitgebreid is gesproken met het culturele veld en dat het geld om de culturele basis in Delft op orde te krijgen niet alleen van de gemeente afkomstig zal zijn. Volgens Van Vliet gaat het erom om met zo min mogelijk geld zoveel mogelijk effect te realiseren.
De wethouder beloofde de commissie dat het college in het najaar met een notitie komt, waarin alle huisvestingsplannen op elkaar worden gelegd, zodat de raad daadwerkelijk tot een integrale afweging kan komen. Na zijn beantwoording lieten nagenoeg alle fracties weten dat ze het voorstel voor intern beraad mee terug nemen naar hun fractie. Daarnaast kondigden diverse fracties moties en amendementen aan. Dat betekent dat de gemeenteraad in de vergadering op donderdag 22 mei verder praat over dit voorstel.

Verbonden partijen
Het voorstel Nota Bestuurlijke rolneming en Verbonden partijen is door de fracties van het CDA en Hart voor Delft toegevoegd aan de agenda van de raadsvergadering op 22 mei.
Verbonden partijen zijn regelingen, waarin de gemeente Delft samen met andere gemeenten samenwerkt om beleidsdoelen te realiseren, zoals jeugdzorg, afvalinzameling en de gezondheidszorg. In het voorstel staan onder meer uitgangspunten bij de vorming, beheersing en wijziging van een verbonden partij en hoe de gemeenteraad meer grip kan krijgen op deze gemeenschappelijke regelingen.
De CDA-fractie kondigde aan een motie te willen uitwerken, waarin de raad een rol krijgt in de benoeming van toezichthouders van een verbonden partij.
Fossiele reclame
Als de gemeente Delft fossiele reclame in abri’s wil verbieden, moet eerst de plaatselijke regelgeving worden aangepast. Pas dan is de Metropoolregio bereid om de Delftse regels over te nemen in haar reclamebeleid voor de bus- en tramhaltes in Delft. In de commissievergadering bleek in februari al dat dit onderwerp tot veel discussie leidt en in de raad bleek in maart dat niet alle partijen zitten te wachten op het verbieden van reclames voor verre vliegreizen en benzineauto’s.
GroenLinks, Volt en PvdA trokken in die raadsvergadering hun motie Reclame in lijn met ons beleid in omdat er veel vragen waren over de definitie van fossiele reclame en om de motie verder aan te scherpen. Donderdagavond bespraken de indieners van de aangescherpte motie Fossielvrije reclame in ons beleid hun voorstel opnieuw met de overige fracties, maar nog steeds hadden die veel twijfels en vragen.
De motie vraagt het college om in de reclameverordening van de gemeente fossiele reclames te verbieden en in alle concessieovereenkomsten die de gemeente maakt met verbonden partijen. Wethouder Frank van Vliet riep na het debat in de commissie de opstellers van de moties op nog eens goed naar de opdracht aan het college te kijken, zodat het definiëren van fossiele reclame niet tot een andere uitleg kan leiden. Ook liet de wethouder weten de jurisprudentie rondom deze reclames goed in de gaten te houden.
In de raadsvergadering op donderdag 22 mei kan over deze motie worden gestemd, als de motie dan wordt ingediend.