5 november 2023 – In de vergadering op donderdag 9 november stelt de gemeenteraad de Programmabegroting 2024-2027 vast. De eerste stap naar een nieuwe begroting werd in de oordeelsvormende vergadering van de commissie Algemeen gezet. Daarin deelden de fracties hun standpunten over de financiële plannen van het college. Aanstaande donderdag begint de raadsvergadering om 16.00 uur met de algemene beschouwingen, aansluitend volgt het begrotingsdebat en kunnen de fracties via moties, amendementen en richtinggevende uitspraken hun eigen accenten in de begroting zetten.

In de Stadskrant gaven de fractievoorzitters alvast een voorproefje van wat hun partijen vinden van de begroting.

‘Tijd voor actie!’

“STIP kijkt, ondanks toekomstige onzekerheden, met een positieve blik naar de programmabegroting. Het belangrijkste is dat we gaan investeren in Delft. Dat staat gelukkig centraal in de begroting. De opgave is groot, de stad groeit: we moeten veel woningen bijbouwen en veel banen creëren.”

“Hoewel de begroting de basis voor een toekomstig Delft legt, roept STIP op tot concretere stappen. Duidelijke acties om de baankansen en bedrijfsruimte te vergroten, doorpakken op de warmteuitvoeringsplannen en om bewoners actief te betrekken, zoals met de ‘Delft wordt Groen’-campagne. Maar ook op het gebied van cultuur moeten we meer doen. Bij een groeiende stad hoort namelijk een groeiend aanbod van evenementen.”

“Een grote investering voor Delft is het project Wij West, waar we samen met de stad aan de slag gaan in Voorhof, Buitenhof en Tanthof-West. Hiervoor is een goede basis nodig om de komende twintig jaar de juiste stappen te zetten. Gelukkig zien we een brede aanpak met goede communicatie. Over hulp als je krap bij kas zit, schulden hebt, hoe je geld kan besparen met het verduurzamen van je huis en hoe je je talenten en kansen kunt ontwikkelen.”

“Aan de andere kant ziet STIP, ondanks alle goede investeringen, dat de gemeente steeds minder geld krijgt van de rijksoverheid. We krijgen steeds meer taken, maar steeds minder knaken. STIP pleit voor een stevig signaal, samen met andere gemeenten naar het Rijk. Zo zorgen we ervoor dat we kunnen beginnen met bouwen aan het huidige en toekomstige Delft: een duurzame, leefbare en bruisende stad voor iedereen!”

‘Meer perspectief voor alle Delftenaren’

“In de afgelopen maanden zijn mensen getro en door catastrofale natuurrampen. En ten tijde van het schrijven van dit stuk zijn we getuige van enorm menselijk leed aan zowel Palestijnse als Israëlische kant. De tragiek hiervan raakt veel Delfte naren. Wij leven mee met u.” “Deze catastrofen plaatsen het schrijven over onze idealen en visie voor onze stad in een ander perspectief, zonder dat het ondersneeuwt. Via deze bijdrage neem ik u graag mee in het verhaal van de D66-fractie over perspectief.”

“Om gezinnen, ouderen, studenten en jongeren meer perspectief te kunnen bieden is het belangrijk dat we in rap tempo woningen bijbouwen. In onze stad ziet u de bouwprojecten. D66 zegt dat het bouwen gepaard moet gaan met ruimte voor lokaal ondernemerschap, ontmoetingsplekken en openbaar groen. Alleen op die manier kunnen we gemeenschappen versterken.” “Tegelijkertijd pleit D66 er ook voor om op grote schaal bestaande woningen en bedrijven te verduurzamen. We gaan aan de slag met groene gevels om hittestress tegen te gaan, en rollen een isolatieplan uit om energielabels te verbeteren. Ook zetten we ons in voor een warmtenet om bewoners van het aardgas af te helpen.”

“Voor kinderen en jongeren zorgen we voor goede scholen om zich maximaal te kunnen ontwikkelen. Zo heeft de D66-fractie zich ingezet voor schoolontbijt op basisscholen, en met succes. Ook dit jaar hoeven kinderen niet met honger in de klas te zitten. Voor de komende begroting zullen wij opnieuw voorstellen doen voor betere perspectieven voor alle Delftenaren.”

‘Stevig investeren in de stad’

“GroenLinks is enthousiast over de begroting die voorligt, waarin stevig wordt geïnvesteerd in de stad van nu en de toekomst. Samen werken we aan een sociale, groene en duurzame gemeenschap waar iedereen wordt gezien en mee kan doen. Met de focus op de drie belangrijke opgaven, Delft-West, Innovatiedistrict Delft en Energietransitie. Zo werken we samen aan een Delftse samenleving waarin we elkaar weten te vinden, ondernemerschap en innovatie worden aangemoedigd en de stad wordt verduurzaamd.”

“GroenLinks roept de nationale overheid op om gemeenten meer geld te geven uit het gemeentefonds, zodat we samen door kunnen bouwen aan een leefbare en groene omgeving voor iedereen. We blijven aandacht vragen om de armoedebestrijding verder te verbreden en zijn blij met de stappen die in deze richting worden gezet.”

“Het basisonderzoek naar het Delftse slavernijverleden heeft de ogen van velen geopend en vraagt om een vervolg dat leidt tot een volwaardige inbedding van dit verleden in onze stadsgeschiedenis. Samen met de raad, het college en het Kwartiermakerscomité Slavernijverleden worden de vervolgstappen onderzocht.”

“GroenLinks kijkt uit naar 2024 waarin we met het programma Wij West, samen met de bewoners en partners in de wijk, werken aan een inclusieve stad. Een stad waar armoede wordt aangepakt, de buurten veilig en leefbaar zijn en parken toegankelijk. Dat in het gebied langs de Schieoevers wordt gewerkt aan woningen voor iedereen en banen die bijdragen aan een duurzamere samenleving. Bovendien kijken we uit naar de vervolgstappen waarin samen met de stad verder wordt gewerkt aan een duurzaam en toekomstbestendig Delft.”

‘In samenspraak beleid maken’

“Hart voor Delft vindt dat het huisvesten van statushouders c.q. asielzoekers genoeg is geweest. Delft huisvest ook meer dan 20.000 studenten en wat de TU betreft worden dat er 40.000. Kortom er zijn geen huizen en we hebben de fi nanciën er niet voor. Onze eigen Delftse jongeren hebben geen kans op een woning op dit moment. Dat is onacceptabel. Kortom: er moet een stevig signaal naar Rijk en provincie afgegeven worden.”

“De programmabegroting straalt ook nu weer uit dat dit college overal de regie over wil hebben. Of het nu gaat over de wijken, jeugdzorg, Wmo, het college bepaalt en in veel gevallen heeft de gemeenteraad het nakijken. Het programma Delft-West is wat Hart voor Delft betreft een beleid waar meer dan de helft van onze stad niets aan heeft.”

“Wat ons betreft is er geen extra geld voor het Prinsenhof, zoals we dat ook in de gemeenteraad besloten hebben vorig jaar. Ook zijn wij tegen de extra brug over de Schie van 27 miljoen euro.”“Hart voor Delft zegt ook bij deze programmabegroting: we moeten geld uitgeven op basis van urgentie en prioriteit. Dit college bepaalt zelf wat zijn prioriteit en urgentie is. Het doet dit vanuit zijn eigen referentiekader en het kijkt daarbij naar wat voor e ect dit heeft op de stad en haar bewoners. Veel bewoners voelen zich dan ook niet gehoord. Hart voor Delft zegt: de stad, dat zijn de bewoners en daar maak je in samenspraak beleid mee. Wat dat betreft zetten we daarbij ook in op onze ouderen.”

‘Delft in een financiële storm’

“De Delftse VVD maakt zich grote zorgen over de fi nanciële toekomst van Delft. Er wordt structureel te veel geld uitgegeven en de gaten in de begroting worden gedicht met incidenteel geld vanuit de rijksoverheid. Onze stad verkeert nu al in financieel zwaar weer en dit college stuurt niet bij.”

“In plaats van dat het college keuzes maakt en spaart voor de magere jaren die vanaf 2026 gaan komen – omdat de rijksoverheid minder geld geeft aan gemeenten – verhoogt dit college als refl ex de gemeentelijke belastingen. Daarmee zijn Delftenaren met een modaal inkomen en woningeneigenaren de melkkoe van dit college.”

“Dit college neemt geen verantwoordelijkheid en schuift de onvermijdelijke bezuinigingen door naar de hardwerkende Delftenaar en het volgende college. De Delftse VVD vraagt aan het college aandacht voor de volgende punten: zorg voor een verantwoord financieel beleid dat gericht is op groei, welvaart en wel-zijn voor alle Delftenaren. We willen geen stijging van de woonlasten. Een energiezuinig en klimaatadaptief Delft, dat realistisch en betaalbaar is, ook voor de kleine portemonnee.”

“Stimuleer onze Delftse economie en werkgelegenheid. Moedig ondernemerschap aan, creëer banen op ieder niveau en draag bij aan het versterken van de lokale economie. Investeer in onderwijs en vaardigheden, zodat onze jongeren en inwoners goed voorbereid zijn op de veranderende arbeidsmarkt. Wij willen Delft niet volbouwen. En dat wat gebouwd wordt, moeten betaalbare huur- en koopwoningen zijn voor Delftenaren. Een bereikbaar Delft met goede OV-voorzieningen waarin auto’s niet de stad uitgejaagd worden. De Delftse VVD denkt aan de toekomst en stelt de Delftenaar Centraal.”

‘Grote stappen vooruit, ook zorgen’

“Ons Delftse college heeft een ambitieuze begroting gemaakt. We investeren stevig in de toekomst van de stad. Delft-West krijgt een stevige impuls waarbij we de wijken verbeteren en meer kansen bieden aan de inwoners. We werken aan het Innovatiedistrict met Schieoevers, zodat veel mensen goed kunnen wonen en er veel meer goede werkgelegenheid ontstaat op alle niveaus.”

“Ook werken we aan de energie-transitie waarbij we prioriteit geven aan inwoners in woningen met hoge energiekosten. Omdat Delft zelf weinig geld heeft, maken we op een slimme manier maximaal gebruik van subsidies van de rijksoverheid. En dat lukt opvallend goed. En we pakken door in de hele stad!”

“Ook zet het college in op het terugdringen van schrijnende armoede, mensen die hoop op een beter bestaan lijken te verliezen of al verloren hebben. De PvdA spoort het college aan om overal waar mogelijk te blijven zoeken naar mogelijkheden en meevallers om deze armoede in Delft terug te dringen. Ook hier is echter meer hulp uit Den Haag nodig, zowel voor de echte aanpak van armoede als voor de hulp die de gemeente kan bieden. Daarbij kijken we vooral naar de kinderen, want ieder kind verdient een eerlijke kans, verdient hoop op een goede toekomst.”

“De gemeente doet veel, maar kan ook niet alles doen en is heel afhankelijk van de rijksoverheid om grotere stappen te zetten. We hopen daarom op een nieuw voortvarend kabinet dat de zorgen van gewone mensen centraal zet en steun geeft.”

‘5000 betaalbare huurwoningen erbij’

“Er is zoveel rijkdom, waarom staat de politiek dan zoveel armoede toe? Wanneer een gemeentebegroting wat geld ergens bij doet en wat ergens afhaalt, wordt er geen echt werk gemaakt van het tegengaan van ongelijkheid. Dat begint bij goed en betaalbaar kunnen wonen. We willen dat niemand de stad uit hoeft, omdat hier een betaalbaar huis niet te krijgen is of wordt gesloopt. De SP wil 5000 sociale huurwoningen erbij en woningen met een huurprijs onder de €1000 zonder winstoogmerk op gemeentegrond neerzetten.”

“De SP wil forse investeringen in publieke voorzieningen zoals een schooltandarts, buurthuizen, speeltuinen en een buitenzwembad. Onze stad is van ons allemaal, dus we moeten van Delftse hoogtepunten allemaal gebruik kunnen maken. Na het Prinsenhof, dat op ons initia-tief gratis toegankelijk werd voor Delftenaren, moeten ook de Oude en Nieuwe Kerk gratis worden voor onze inwoners. Dat is allemaal heel goed haalbaar, als er geen gemeentegeld weglekt aan bedrijven die al dikke winst maken. Door steeds te investeren in bijvoorbeeld DSM wordt de gemeente ook veel te veel onderdeel van dit soort grote bedrijven. Zo kan ze niet goed de belangen van haar inwoners ten opzichte van het bedrijf behartigen. Het is tijd dat de gemeente ondubbelzinnig voor al haar inwoners kiest.”

‘Omzien naar elkaar’

“Het CDA vindt ‘omzien naar elkaar’ een belangrijke opdracht voor iedere Delftenaar. Het is dus goed dat er in Delft-West veel wordt georganiseerd om gemeenschapszin te bevorderen. Andere Delftse wijken mogen ook meer aandacht krijgen. Immers, we leven samen in onze stad. Het CDA vraagt daarom extra aandacht voor voldoende woningen voor (jonge) gezinnen. Zij moeten hier ook een thuis (blijven) vinden.”

“Voldoende en goede ontmoetings-plekken dragen ook bij aan gemeen-schapszin. Bijvoorbeeld de kinder-boerderijen; zij zorgen ervoor dat recreatie mogelijk is en kinderen en hun ouders/verzorgers uit alle lagen van de samenleving met elkaar in contact komen. Het CDA spant zich ervoor in dat de kinderboerderijen dit belangrijke werk kunnen blijven doen.”

“Maar we willen ook dat er bij de inrichting van straten aandacht is voor mensen die gebruikmaken van een rollator of kinderwagen. Zij moeten veilig en ongehinderd over straat kunnen. Zo vertaalt ‘omzien naar elkaar’ zich ook in toegankelijkheid van voorzieningen.”

“Daar waar plannen zijn voor een autoluw-plus-gebied of beperking van parkeerplekken, is draagvlak onder omwonenden cruciaal. Net als maatwerk en oog houden voor bewoners die de auto nodig hebben om te kunnen deelnemen aan de samenleving. Meedoen is voor ons ook werken aan versterking tussen inwoners en politiek. We willen dit bevorderen door een motiemarkt waar inwoners ideeën kunnen pitchen aan raadsleden.”

“Tot slot is de financiële toekomst van Delft na 2026 ongewis. Het CDA wil daarom meer inzicht in wat mogelijke consequenties zijn, zodat we kunnen bijsturen waar nodig en de middeninkomensgroep voldoende aandacht krijgt.”

‘Somber gestemd’

“Onafhankelijk Delft is zeer somber gesteld over de komende jaren voor de inwoners van Delft. Het maar uitgeven door de diverse voorgaande colleges haalt ons nu in. De stadsschuld door de bouw van Spoorzone is nog steeds tussen de 250 en 300 miljoen. Zij hebben ons dik in de ellende gestort.”

“Ook het huidige college geeft geld uit aan zaken waardoor wij in de knoei komen. De Eneco-gelden zijn uitgegeven aan het warmteplan. De overgebleven gelden sijpelen weg naar schulden. Ook de stadsschuld zal verder stijgen als wij niet kunnen aflossen.”

“Taken die wij opgelegd krijgen, kun-nen wij straks niet meer uitvoeren. Het incidenteel geld is opgebruikt. Er blijft een restant van tien miljoen in deze pot over. Senioren verdienen, zo nodig, hulp bij hun (financiële) zaken. Dierenwelzijn gaat ons aan het hart, daarom willen wij een diervriendelijke stad.”

“Iets doodgewoons als naar de wc kunnen, is in Delft mogelijk. Maar niet als je de weg niet kent. Voor mensen met een handicap is het lastig. Zij kunnen de horeca niet in. Daarom willen wij voor iedereen toegankelijke openbare toiletten.”

“We zijn tegen de Gelatinebrug, 27 miljoen voor een brug gaat te ver. Laat studenten maar 900 meter heen- en teruglopen. Dat moeten mensen ook naar de parkeergarage in het autoluwe gebied van de binnenstad. Van een deel van die 27 miljoen willen wij in ieder geval een overdekbaar buitenzwembad voor Delvenaren die jarenlang leuke dingen zijn onthouden door bezuinigingen. Er is geen speeltoestel meer in de Delftse Hout en de Grote Plas zit vol blauwalg!”

‘Rust in het huishoudboekje’

“De ChristenUnie is blij dat deze begroting inzet op DOEN. De handen uit de mouwen steken, geen plannen op de plank laten liggen. DOEN zien we in de uitvoering van het isolatieplan en de opbouw van een warmtenet. Er zijn ook zaken die haperen. Het OV moet beter, uitgebreider. En er is een plan nodig voor fi etsparkeren. Je fi ets overal netjes kwijt kunnen, is niet zomaar geregeld.”

“We werken aan meer woningen. Deze ontwikkelingen kosten tijd. Het beter benutten van de bestaande woningvoorraad moet gepaard gaan met leefbaarheid in buurten en wijken. Dit betekent dat er geleefd, gelachen en gehuild kan worden.”

“Ruimte voor ontmoeting, geloofsbeleving, cultuur en bewegen moeten in nieuwe wijken plekken krijgen. We zijn blij dat wordt gekeken hoe beheer van wijkcentra beter kan aansluiten op beoogd gebruik door wijkbewoners. Het is jammer dat voor cultuur veel geld zit in stenen. Voor cultuurpartijen is het niet duidelijk waar ze van op aan kunnen qua steun vanuit de gemeente.”

“Rust in het huishoudboekje willen we voor iedere Delftenaar. De motie ‘Armoede verder bestrijden’ die we mede hebben ingediend, wordt tot uitvoering gebracht. Hierdoor komt er meer geld beschikbaar voor mensen met een laag inkomen; we verwachten binnenkort een voorstel van het college. De ChristenUnie vindt dat mensen met een laag inkomen verbetering in 2024 moeten merken. Bij alles wat de gemeente doet, is het belangrijk ons te blijven realiseren dat de gemeente geen producten levert aan klanten, wel diensten aan haar inwoners. Alle inwoners zijn samen mede-eigenaar van Delft.”

‘Meer in gesprek met inwoners’

“We moeten nu de juiste keuzes maken om onze stad te vormen tot een bloeiende, eerlijke en duurzame leefomgeving in 2050. Daarom brengen we vanuit Volt bij de begroting de volgende onderwerpen naar voren: we willen dat de gemeente onderzoekt of we strengere circulariteiteisen kunnen stellen aan nieuwbouw. Onze gebouwen en infrastructuur moeten bijdragen aan een groenere en schonere stad. Om de stad in 2050 volledig circulair te laten zijn, moeten we nu keuzes durven maken.”

“Bij Volt denken we ook na over democratische vernieuwing, door meer plek te geven aan het gesprek met inwoners. We stellen voor een burgerberaad te houden, waar inwoners actief kunnen deelnemen aan de discussies over de toekomst van onze binnenstad. We gaan dan in op de autoluwe binnenstad en de verdere inrichting van de stad. We willen dat iedereen gehoord wordt en dat we gezamenlijk werken aan een stad die past bij de wensen van de inwoners van nu en in de toekomst.”

“We willen bij nieuwe voorstellen een generatietoets invoeren. Dat is een instrument dat ons helpt te voorkomen dat we onbedoeld de lasten van onze problemen doorschuiven naar de volgende generaties, zoals dat in het verleden helaas vaak is gebeurd. Tot slot vinden we het belangrijk dat de gemeente zich voorbereidt op de nieuwe Europese impactmetingregels (CSRD). Door de impact van ons beleid ook echt te meten, kunnen we als stad op koers blijven om een duurzame en welvarende toekomst te creëren. Een toekomst met gelijke kansen voor iedereen. Daar zetten we ons vanuit Volt voor in.”