Blijvende verdeeldheid over toekomst Theater de Veste

Tag: Financiën

Blijvende verdeeldheid over toekomst Theater de Veste

15 november 2024 – Politiek is soms net theater. Het debat in de commissie Economie, Financiën en Bestuur leek op donderdag 14 november een mengeling van drama, met wat mysterie, een tikkeltje thriller en een beetje blijspel. Dat was niet zo vreemd, want de commissie besprak net als in mei van dit jaar de toekomst van Theater de Veste.

Het nog geen 30 jaar oude theatergebouw heeft zijn beste tijd gehad. Het heeft bouwkundige gebreken; is bovendien niet goed toegankelijk én het binnenklimaat is aan verbetering toe. Het college liet diverse scenario’s onderzoeken, van niks doen, tot renoveren en nieuwbouw met als resultaat het voorstel Toekomst Theater de Veste.

Dit voorstel stuurde het college dit voorjaar naar de raad met de vraag om akkoord te gaan met het voorkeursscenario: volledige nieuwbouw op een toekomstige plek in of in de buurt van de binnenstad van Delft. In dit scenario krijgt het theater een grote zaal met 800 plaatsen en een multifunctionele zaal met vlakke vloer voor de kleinere optredens. Tevens worden de toegankelijkheid en het binnenklimaat verbeterd.

Het voorstel riep in mei, tijdens en na het debat in de commissie, zoveel vragen op dat het college het voorstel introk en niet door de gemeenteraad liet vaststellen. Wethouder Frank van Vliet beloofde de raad met meer informatie te komen en dat deed hij in de vorm van een uitgebreide brief. Daarin wordt de raad uitgelegd dat de komende jaren verder gewerkt wordt aan een financiële strategie voor zowel het investeringsbedrag als de dekking van de structurele lasten voor nieuwbouw. Vanaf 2028 gaat het college dan bekijken of de nadere verkenning voor het project nieuwbouw Theater de Veste opgestart kan worden.

De toegevoegde brief leverde donderdagavond net zoveel vragen op als het eerder ingetrokken voorstel; het voorstel dat donderdagavond ongewijzigd weer op de agenda stond. Dat zorgde in het proceduredeel van de vergadering tot verwarring bij verschillende fracties. De VVD wilde het ongewijzigde voorstel liever helemaal niet bespreken, omdat er nog geen financiële strategie is. De PvdA wilde de brief én het voorstel bespreken en de ChristenUnie voelde er meer voor om wel over de brief, maar niet over het voorstel te debatteren. Wat volgde in het overlegdeel van de vergadering was een ingewikkeld debat over het proces, verwachtingen, wensen en financiële zorgen.

In het eerste bedrijf maakte de VVD duidelijk eerst een financiële strategie te willen zien, alvorens een uitspraak te kunnen doen over het toekomstscenario voor Theater de Veste. De VVD wil scenario’s voor een financiële strategie; hoe gaan we aan geld komen en wat moeten wij daar voor doen en laten. De fractie pleitte voor een bij Delft passend stadstheater. 

Net als in mei zei de PvdA het voorstel van het college te steunen. De PvdA vindt dat een financiële strategie nodig is om te bekijken hoe voor nieuwbouw van het theater de gemeente 80 miljoen euro bij elkaar kan sprokkelen. Renoveren van het nog geen 30 jaar oude gebouw zit de PvdA niet zitten. Weggegooid geld. De fractie wil het huidige theater in stand houden door alleen het broodnodige te doen. Werken aan een financiële strategie is volgens de PvdA een eerste stap op weg naar nieuwbouw.

Coalitiepartij D66 volgde die redenering niet. D66 wil pas een besluit over de toekomst van het theater nemen als het college een haalbare financiële strategie heeft uitgewerkt. Doormodderen in twijfel, noemde de PvdA dat. D66 sprak over een degelijk realistisch besluit.

Ook de CDA-fractie zei zorgen te hebben over de financiële haalbaarheid van nieuwbouw. Delft heeft nul geld gereserveerd voor een nieuw theater en net als vijf maanden geleden wees het CDA de commissie op de omringende gemeenten waar Delftenaren ook naar het theater kunnen. Ga in gesprek met Rijswijk, opperde het CDA, of ga met de TU praten over een congreslocatie die ook dienst kan doen als theater.

De ChristenUnie had vooral veel vragen over hoe het college de financiële strategie gaat uitwerken. Wat de ChristenUnie betreft, wordt daarbij niet alleen naar nieuwbouw gekeken, maar wordt met alle mogelijke scenario’s rekening gehouden en worden geen onomkeerbare besluiten van de raad gevraagd. Volt omschreef het debat als een lastig gesprek met een hoog kip-ei gehalte. Daarnaast uitte Volt zorgen over de exploitatie van een nieuw theater die na een miljoeneninvestering voor nieuwbouw onvoldoende is om zonder subsidie van de gemeente te blijven draaien. Volt vreest dat een nieuw theater de gemeente heel veel geld blijft kosten.

Onafhankelijk Delft zou liever een nieuw zwembad, dan een nieuw theater in Delft zien. Maar als er een nieuw theater moet komen, moet dat op een goed bereikbare plek in een gebouw met meerdere functies, stelde die fractie. Onafhankelijk Delft adviseerde de wethouder eerst te kijken of er geld is en daarna te kijken wat er te koop is. GroenLinks sprak net als vijf maanden eerder over een helder voorstel, maar ook over een complex besluit,waarbij het geld niet voor het oprapen ligt.   

Hart voor Delft liet weten het een goed idee te vinden om uit te kijken naar een nieuw theater, maar de fractie wil zich daar niet op vastleggen en alle opties openhouden.

Net als in mei zou STIP liever vandaag dan morgen een nieuw theater in Delft zien, maar de fractie concludeerde zelf al dat dat niet haalbaar is. De partij steunt daarom het plan van het college om over vier jaar te beginnen met de verkennende fase. De SP onderstreepte het belang van cultuur voor de stad en het belang van een raadsbesluit, omdat zonder die uitspraak van de raad het theater zelf niet op zoek kan naar geld.

Na de pauze sprak wethouder Van Vliet in het tweede bedrijf van het debat de hoop uit dat de raad instemt met het voorkeursscenario om financieel te gaan verkennen of een nieuw theater in Delft haalbaar is. Hij legde uit dat het college in maart 2025 de financiële strategie klaar heeft, maar dat de raad in elke volgende fase kan bepalen of de gemeente wel of niet verder moet gaan op weg naar een nieuw theater. Over alle vragen die werden gesteld, antwoordde de wethouder dat dat nu juist de vragen zijn die meegenomen moeten worden in een financiële strategie.

In de slotakte lieten D66, Volt en ChristenUnie weten dit onderwerp voor intern beraad mee terug te nemen naar hun fracties. CDA en VVD kondigden aan dat ze in de raadsvergadering op dinsdag 3 december amendementen en moties willen indienen.

Insprekers

In het voorprogramma van deze avond traden oud-raadslid Aad Meuleman en Westerpop-organisator René Steijger als insprekers op. Dat deden ze allebei over een onderwerp dat niet op de agenda stond van de commissievergadering.

Meuleman deelde met de commissie zijn ongenoegen over de in zijn ogen sturende digitale enquête over het warmtenet die hij net als andere bewoners van Voorhof en Buitenhof had ontvangen. De bewoners werd via meerkeuzevragen om hun mening gevraagd. Meuleman gaf zijn mening en kreeg als reactie dat hij zijn antwoorden moest aanpassen. Schijnparticipatie, zei Meuleman. Hij pleitte voor zuivere participatie, waarbij het college geen onjuiste verwachtingen wekt en pas conclusies trekt na afloop van een onderzoek.

Na de begrotingsdebatten herinnerde René Steijger de commissie eraan dat Westerpop voor de derde achtervolgende donderdag onderwerp van gesprek was in de raadszaal. Een trilogie die geen gelukkig eind lijkt te hebben. Steijger wees andermaal op het gebrek aan contact met de gemeente en dat de aangenomen motie om Westerpop en andere evenementen te helpen, het tweejaarlijkse gratis festival niet redt en dat hij er wel klaar mee was. Na 35 jaar is het einde oefening, verklaarde Steijger en hij zei theatraal geen behoefte te hebben om nog verdere vragen van fracties te beantwoorden.

Presentatie

De commissie werd in deze vergadering ook uitgebreid bijgepraat over de ontwikkelingen in de ambtelijke organisatie door gemeentesecretaris Martien van der Kraan. In zijn presentatie lichtte hij onder meer toe hoe het ambtenarenapparaat werkt voor en met de stad, dat met tijdelijk geld voor projecten meer ambtenaren voor Delft werken en dat diversiteit en inclusie belangrijke thema’s binnen de organisatie en op de werkvloer zijn.

Kijk de commissievergadering terug

Fracties maken eigen keuzes in begroting van uitvoeren en afmaken

25 oktober 2024 – In de vergadering van de commissie Algemeen hebben alle raadsfracties op donderdag 24 oktober aangegeven waar hun prioriteiten liggen in de financiële taken, plannen en ambities van het college in de programmabegroting 2025-2028. De derde begroting in deze raadsperiode staat in het teken van uitvoeren en afmaken.

Waar vorig jaar nog met angst en beven werd uitgekeken naar het ravijnjaar 2026 lijkt die vrees door behoedzaam om te gaan met het beschikbare geld enigszins weggenomen. De begroting heeft een positief saldo en is structureel in evenwicht. Feit is dat het kabinet nog steeds voor financiële onzekerheid zorgt bij gemeenten en dat er voor de gemeenteraad weinig te kiezen valt. Tijdens het debat gingen veel voorstellen van partijen dan ook vergezeld met de vraag aan het college of een suggestie of plan wel uitgevoerd zou kunnen worden.

Insprekers

Die vragen werden ook gesteld door de twee insprekers. Een van hen uitte, net als bijna een jaar geleden, namens de Leefbaarheidscommissie Buurttuin Voorhof en de bewoners van de flats Vuurmeester en Atlas, het ongenoegen over de voorgenomen aanleg van een fietsdoorsteek tussen de flats. De fietsdoorsteek blijkt volgens de inspreker ook door bromfietsers gebruikt te gaan worden en het fietspad voor de flats wordt weer een autoweg.

Daarnaast pleitte de andere inspreker vurig voor het behoud van Westerpop. Het bestuur trok eerder dit jaar de stekker uit het tweejarig festival, omdat de financiële risico’s te hoog zouden zijn.

Hart voor Delft

Als grootste oppositiepartij liet Hart voor Delft in haar betoog duidelijk blijken het niet eens te zijn met de keuzes van het college. Autobezitters in de binnenstad worden de stad uit gepest, de uitwerking van het vijfpuntenplan van de oppositie is niet terug te vinden in de begroting, een gat van 20 miljoen euro in 2026 blijkt ineens nog maar 2 miljoen te zijn en zo ging Hart voor Delft nog even door in haar betoog om verder te kijken dan alleen Delft West. De fractie wil dat de Rekenkamer onderzoek doet naar de effectiviteit van het geld dat naar het opkrikken van de Buitenhof, Voorhof en Tanthof West gaat en dat het college met een financieel langetermijnperspectief komt. Hart voor Delft zou ook graag zien dat de buurthuisactiviteiten voor bewoners gratis zijn en dat de woonlasten voor bewoners niet opnieuw stijgen.

STIP

De grootste coalitiepartij, STIP, constateerde juist tevreden dat het financieel perspectief van Delft er beter uitziet dan vorig jaar. Maar STIP merkte ook op dat de financiële onzekerheid door het kabinet in stand wordt gehouden door meer taken over te dragen aan gemeenten zonder extra geld daarvoor beschikbaar te stellen. Wat STIP betreft is het essentieel dat Delft een toekomstbestendige stad blijft. Om hittestress tegen te gaan, zou het college volgens STIP ook na 2027 door moeten gaan met de gevel-tot-gevel-aanpak om straten te vergroenen. Ook het digitale klimaat kan volgens STIP beter, door de digitale dienstverlening te verbeteren en Delftenaren digitaal weerbaarder te maken. Tevens pleitte STIP voor meer mogelijkheden om te sporten in de openbare ruimten en omdat ook evenementen bijdragen aan een gezonde stad, zou STIP het liefst zien dat de gemeente haar aanjagende rol oppakt.

VVD

De VVD had geen goed woord over voor de stijgende woonlasten, waarmee het college meer geld in de gemeentekas hoopt te krijgen. Volgens de VVD drijft dit college de gemeente naar de financiële afgrond en kunnen werkende Delftenaren steeds moeilijker de eindjes aan elkaar knopen. De VVD-fractie stelde dat het college geld uitgeeft zonder financiële zekerheid in de toekomst en zette vraagtekens bij wat er gebeurt bij tegenvallers. Het college zou in de visie van de VVD meer werk moeten maken van de werkgelegenheid en de bedrijvigheid in Delft. De fractie pleitte daarnaast voor de verkoop van Westvest 9 en de uitwerking van de diverse scenario’s voor Theater de Veste waarbij niet alleen naar nieuwbouw wordt gekeken, zoals in de begroting doorschemert. Het college zou volgens de VVD in de begroting niet moeten doen alsof het altijd zomer is, want voor veel Delftenaren is het bewolkt.

D66

Coalitiepartij D66 sprak zijn steun uit voor de koers die het college heeft uitgestippeld in de begroting. Met de gratis schoolmaaltijden, de aanpak van ondermijning en de huisvesting van culturele organisaties is het college op de goede weg, aldus D66. De fractie liet ook weten aan eigen plannen te werken, zoals het efficiënter inzetten van de groene bon. Met zo’n duurzaamheidssubsidie kunnen woningbezitters bijvoorbeeld hun huis beter isoleren. De subsidie vergoedt echter alleen de materiaalkosten. De arbeidskosten zijn volgens D66 daarvan vaak een veelvoud, waardoor een hoop woningbezitters niet de middelen hebben om hun woning extra te verduurzamen. D66 pleitte ook voor een actiever grondbeleid van de gemeente. Daarnaast wil D66 dat dierenwelzijn een meer prominente plek krijgt in het beleid en de begroting.

SP

De prioriteiten van het college zijn niet de prioriteiten van de SP. De partij liet weten niks te zien in te hoge fietsbruggen en subsidies voor ondernemers. De SP hoeft geen wijken met dure woningen en er kan volgens de SP ook minder geld naar stadsmarketing. De SP pleitte voor het behoud van Westerpop en kondigde aan hiervoor met een motie te komen tijdens de begrotingsbehandeling in de raad. Het festival heeft zich in ogen van de SP ontwikkeld tot een groot evenement dat het algemeen belang dient. Het zou volgens de SP eenvoudiger zijn om Westerpop subsidie te geven dan een garantiestelling. De fractie betoogde ook dat de armoedebestrijding niet alleen over geld gaat, maar ook over brasa (een Surinaams woord voor omhelzing of knuffel). De SP zei niet te pleiten voor het omgooien van de begroting, maar voor het meer uitdragen van brasa.

GroenLinks

Voornamelijk lovende woorden kwamen van GroenLinks over de ingezette financiële koers van het college. De fractie sprak ook haar steun uit voor het beleid op het gebied van onder meer schuldhulpverlening en het slavernijverleden. Volgens GroenLinks wordt er met deze begroting gewerkt aan een duurzame stad en worden samen met bewoners straten groener gemaakt. GroenLinks prees ook de inspanningen van het college om meer geld van het Rijk naar Delft te halen. Vaak gaat het daarbij om uitkeringen en niet om een blijvende geldstroom die structureel is. Daar zou het college meer aan kunnen doen volgens GroenLinks door de regiofunctie van Delft bij het Rijk extra onder de aandacht te brengen.

CDA

Het CDA liet weten Delft te zien als een prettig leefbare stad, waarin omzien naar elkaar centraal staat. Bij inclusief samenleven past volgens het CDA ook het bestrijden van antisemitisme en aandacht voor 80 jaar bevrijding, volgend jaar. Die extra aandacht moet wat het CDA betreft ook uitgaan naar gezinnen. Zij worden slechts één keer genoemd in de begroting, terwijl ze een hele grote rol spelen in de leefbaarheid van de stad. Dat geldt ook voor de vrijwilligers, die volgens het CDA wel wat extra waardering van de gemeente kunnen gebruiken, misschien in de vorm van een pluim zoals de PvdA die uitdeelt. De CDA-fractie betreurt het stopzetten door het kabinet van de subsidie voor maatschappelijke dienstverlening door jongeren. Bedrijven in de Greenvillage die profiteren van gemeentegeld zouden volgens het CDA daarvoor wel wat terug mogen doen. Voorts bepleitte de CDA-fractie dat het college meer doet aan het oplossen van verkeersonveilige situaties en in de stationsstalling zou het CDA graag deels betaald parkeren ingevoerd zien worden.

PvdA

De begroting van Delft tikt bijna een half miljard euro aan. Het gaat volgens de PvdA wel ergens over. De PvdA stelde tevreden vast dat het college succesvol is in het vinden van cofinanciering en koers houdt. Zaken waar de PvdA de komende tijd extra op wil letten zijn onder meer het Rietveld Theater, het gemeentelijk inkoopbeleid, de gemeente als inclusieve werkgever, de grondpolitiek, hittestress en Westerpop. Of het Rietveld Theater op de huidige locatie kan blijven, is volgens de PvdA nog geen gelopen race. Gelijke kansen voor alle Delftenaren en inclusie vertaalde de PvdA ook naar diverse stoepen en oversteekplaatsen in de stad waar mensen met een visuele beperking compleet de weg kwijtraken. De geleidingsstroken zijn half of niet aangelegd en beperken de toegankelijkheid voor deze groep Delftenaren. Op de Colijnlaan bij het Sportfondsenbad worden ze zelfs de straat opgestuurd en de fietsenstalling in geleid. De PvdA kondigde aan een motie te gaan voorbereiden.

Onafhankelijk Delft

Als enige partij verwees Onafhankelijk Delft naar de Najaarsnota 2024. Die is volgens Onafhankelijk Delft te optimistisch met te veel haken en ogen. Ook over de begroting was Onafhankelijk Delft kritisch. In de ogen van Onafhankelijk Delft is de basis niet op orde en wacht aan het eind de afgrond. Bewoners worden volgens de fractie belast met de keuzes van het college. Onafhankelijk Delft zou liever de hand op de knip houden. Dat nam niet weg dat de fractie een lijst met wensen en klachten van bewoners presenteerde waarvan Onafhankelijk Delft wil dat het college mee aan de slag gaat en moties op voorbereidt. Ook Onafhankelijk Delft pleitte voor het behoud van Westerpop. Dat Delft weer een eigen dierenambulance heeft omschreef Onafhankelijk Delft als een zilveren lijntje rond een donkere wolk.

ChristenUnie

De zaken zijn goed geregeld en er is een stabiele basis voor de toekomst, constateerde de ChristenUnie in haar betoog. Ondernemers en bewoners moeten wel iets terugkrijgen voor hun hogere lasten en dat is volgens de ChristenUnie een dynamisch diverse en rechtvaardige stad, waarin omzien en samenleven zwaarder wegen dan economische belangen. Dat betekent in de visie van de ChristenUnie recht doen aan elke bewoner en het zo eenvoudig mogelijk maken van de ondersteuning aan mensen die niet goed rond kunnen komen. Daarnaast vroeg de ChristenUnie aandacht voor het bevorderen van de integratie van de 200 vluchtelingen in het Manderspark, het ouderenbeleid en het ondersteunen van de cultuursector in Delft. Het college moet er volgens de ChristenUnie ook voor waken dat er geen tweedeling ontstaat in de klimaatmaatregelen tussen welgestelden die daar geld voor hebben en de groep mensen die er geen geld, laat staan tijd, voor heeft. Het college zou die groepen wat de ChristenUnie betreft bij elkaar moeten brengen. Ook zou het college volgens de ChristenUnie meer ondersteuning moeten bieden aan bewonersinitiatieven die langdurig zorg vereisen.

Volt

Als kleinste oppositiepartij zei Volt zich in grote lijnen te kunnen vinden in de koers van het college. Volt ziet wel mogelijke verbeteringen als het gaat om bijvoorbeeld financieel effectiever opereren. De fractie wees op de studiefinanciering die studenten met een beperking niet via DUO maar bij de gemeente moeten aanvragen. Volt zou het liefst zien dat de studentensteden bij het Rijk lobbyen om die taak bij DUO neer te leggen. Tevens vroeg de fractie onder meer aandacht voor de gevel-tot-gevel-aanpak, energiearmoede en het ondersteunen van de cultuursector. Volt liet weten uit te kijken naar de plannen van het college voor internationaal beleid. Daarnaast riep de fractie het college op om in de digitale samenwerking met Rijswijk de gemeente geen regierol te geven, maar op de stoel van de beheerder te blijven zitten.

College

Wethouder Martina Huijsmans lichtte in de reactie van het college op het debat in haar rol als portefeuillehouder financiën toe dat de begroting een vertaling is van de kadernota die de raad in het voorjaar heeft vastgesteld en dat die begroting in het teken staat van uitvoering en afmaken. We zijn financieel gezond en we werken aan de toekomst, aldus Huijsmans.

De wethouder verzekerde de commissie ook dat Delft met deze begroting voor de komende jaren voldoende wendbaar en weerbaar is. Vanaf 2029, waarschuwde ze, staat de gemeente op het punt om belangrijke keuzes te maken op de terreinen van onderwijs, huisvesting en het theater. Niet alles kan, voorspelde wethouder Huijsmans. Ze wees de commissie er ook op dat het college de afgelopen tijd met succes hard gelobbyd heeft om meer geld naar Delft te halen. Voor de centrumfunctie die Delft in de regio heeft, heeft het Rijk (nog) geen extra geld gestort. Voor de antwoorden op veel vragen van de fracties wees Huijsmans op eerder naar de raad gestuurde collegebrieven en stukken. Over de fietsdoorsteek tussen de flats in Voorhof liet de wethouder weten dat daarover binnenkort met de bewoners wordt gesproken.

De overige wethouders gingen eveneens uitvoerig in op de beantwoording van de vragen uit de commissie. Wethouder Maaike Zwart reageerde onder meer op de pleidooien van fracties om Westerpop voor de stad te behouden. Het voorstel van de SP om dat via een subsidie te doen, omdat het popfestival het algemeen belang dient, noemde de wethouder ingewikkeld. De wethouder wees op het gelijkheidsbeginsel en op de situatie dat ook andere evenementen in Delft het zwaar hebben.

Wethouder Frank van Vliet kondigde aan dat de raad volgend jaar in debat kan over diverse nota’s waar het college nu nog aan werkt. De visie op de openbare ruimte komt begin 2025 naar de raad. Over cultuur en Theater de Veste gaat hij ook nog verder in gesprek met de raad. Tevens kondigde hij aan dat de raad volgend jaar zijn zegje kan doen over nota groen en biodiversiteit. De nota dierenwelzijn wordt geactualiseerd.

Wethouder Karin Schrederhof liet over het programma Delft West weten dat het college werkt aan een uitvoeringsagenda voor de Buitenhof en dat de raad volgend jaar een voortgangsrapport ontvangt. Wethouder Joëlle Gooijer lichtte onder meer toe dat er een hoop gebeurt op het gebied van ouderenbeleid, zowel lokaal als regionaal, maar dat dat wellicht te versnipperd in beeld is bij de raad. Ze zei bereid te zijn om al die beleidsactiviteiten overzichtelijk op een rij te zetten.

Burgemeester Marja van Bijsterveldt somde op wat Delft doet op het gebied van veiligheid, zoals het tegengaan van ondermijning en het toepassen van cameratoezicht. Ook op het gebied van digitale veiligheid onderneemt de gemeente volgens de burgemeester veel activiteiten om de digitale weerbaarheid van bewoners te vergroten. Met de scholen is gesproken over de aanpak van antisemitisme en de burgemeester beloofde de commissie dat er wordt gekeken naar het vormgeven van 80 jaar bevrijding van Delft.

Raadsbehandeling

De gemeenteraad praat in de vergadering op donderdag 7 november verder over de programmabegroting. Die vergadering begint om 16.00 uur met de algemene beschouwingen. Aansluitend vindt die avond ook het besluitvormende debat plaats, waarin de partijen via moties, amendementen en richtinggevende uitspraken hun eigen accenten kunnen zetten op de financiële plannen van het college.

Kijk de commissievergadering terug

Fracties kiezen eigen pad op ingeslagen weg Kadernota

21 juni 2024 – In de oordeelsvormende vergadering van de commissie Algemeen is op donderdag 20 juni uitgebreid gedebatteerd over de Kadernota 2024. In deze Kadernota stelt het college de gemeenteraad voor om door te gaan op de ingeslagen weg. Dat betekent volgens het college het beschikbare geld gebruiken voor het versterken van Delft, als een vitale, inclusieve en toekomstbestendige stad, met kansen voor alle Delftenaren.

Het college richt zich op drie opgaven in de stad: de gebiedsgerichte programma’s Delft-West en Innovatiedistrict Delft en de energietransitie. Daarnaast richt het college zijn aandacht op thema’s als armoede en wonen en het uitvoeren van projecten, zoals museum Prinsenhof. Voorlopig is er nog geld, maar vanaf 2026 wordt dat anders. De gemeenten ontvangen vanaf dat jaar structureel minder geld van het Rijk. Ook Delft verwacht dan een gat in de begroting. Binnen die smalle financiële bandbreedte zochten de fracties hun eigen financiële pad om ook nog andere dingen voor de stad te doen.

Sportverenigingen

De financiële toekomst van de gemeente pakt misschien somber uit, maar er zijn ook Delftenaren die de toekomst zonnig bekijken, zoals bleek tijdens de inspreekminuten van de vertegenwoordigers van de hockeyverenigingen Ring Pass en Hudito en honk- en softbalvereniging Blue Birds. Alle drie groeien ze qua ledental uit hun jasje en snakken ze naar meer ruimte en duurzame sportvoorzieningen. Die komen er met steun van de gemeente. Ring Pass pakt samen met de gemeente de sportkantine en de velden aan en Hudito kan doorgroeien als Blue Birds is verhuisd naar de Thijsseweg. Zij waren dan ook zeer te spreken over de samenwerking met de gemeente, al zou het af en toe wel wat sneller mogen.

Gewone Delftenaar

Hun standpunt dat sport voorziet in een gezonde en verbonden stad werden door veel fracties, waaronder Hart voor Delft gedeeld. Sportverenigingen moeten wat Hart voor Delft betreft de ondersteuning krijgen die ze verdienen. Maar de grootste oppositiepartij wees bij bespreking van de Kadernota ook op de zeven miljoen euro die Delft in 2023 overhield in het sociaal domein. Dat geld is volgens de grootste oppositiepartij gaan zitten in het maken van plannen. Hart voor Delft zou dat geld liever besteed zien aan nieuwe initiatieven waar de gewone Delftenaar iets aan heeft, zoals de bestrijding van blauwalg, een openluchtzwembad, de buurthuizen en het fietsparkeren.

Wijkrechtspraak

STIP liet weten blij te zijn met de ingeslagen weg die gaat richting een duurzaam Delft. In Delft West ziet STIP kansen voor een pilot met wijkrechtspraak. STIP wil graag dat het college meer doet om de eenzaamheid onder jongeren tegen te gaan. Daarnaast vindt STIP dat op het gebied van de energietransitie meer Delftenaren bereikt moeten worden. Voorts pleitte STIP voor de bouw van meer studentenwoningen en visies op de verdichting van de stad en hittestress.

Weerbaarheid

In het betoog van de VVD klonk de roep om minder overheidsbemoeienis en werd het college erop gewezen dat de positieve cijfers in de Kadernota niet de verdienste zijn van het college, maar van het jarenlang bijsturen door de oppositie. Als Delft in 2026 minder geld krijgt van het Rijk ontslaat dat de gemeente, volgens de VVD, niet om de eigen verantwoordelijkheid te nemen. In de ogen van de VVD lopen de financiën en ambities in Delft niet gelijk op en daar moet het college volgens die fractie wat aan doen door de financiële weerbaarheid te versterken.

Schoolontbijten

D66 constateerde tevreden dat de Kadernota aan alle Delftenaren tegemoet probeert te komen. De partij pleitte onder meer voor meer bedrijfsruimte in de wijken en (culturele) voorzieningen in de stad voor verschillende leeftijden en leefstijlen. D66 vroeg in de commissie steun om als gemeente op te komen voor kinderen in armoede en om de schoolontbijten in stand te houden, ook als het Rijk daar vanaf 2025 geen geld meer voor uittrekt. Voorts zei D66 de lokale journalistiek te willen ondersteunen met een extra financieel steuntje voor Omroep Delft.

Evenementen

Als het aan de SP ligt, geeft de gemeente meer geld uit aan cultuur, ontspanning en aan zaken die van Delft een fijne woonstad maken. De SP constateerde dat het college andere keuzes maakt en geld besteedt aan zaken die volgens de SP onnodig zijn zoals communicatie en centrummanagement. Geld dat wat de SP betreft beter zou kunnen gaan naar evenementen, buurthuizen, kinderboerderijen, wildopvang, cultuur, jeugdverenigingen, oefenruimtes en een poppodium.

Discriminatie

GroenLinks is tevreden dat het college halverwege deze raadsperiode doorgaat op de ingeslagen weg, met blijvende aandacht voor de gebiedsgerichte programma’s Delft-West en Innovatiedistrict Delft en de energietransitie. GroenLinks verwacht van het college nog wel dat er zichtbare plekken in de stad komen waar mensen discriminatie kunnen melden. Ook liet de fractie weten uit te kijken naar het strategische investeringsplan en naar hoe het college meer aandacht wil besteden aan het tegengaan van armoede onder kinderen en de toegenomen eenzaamheid onder Delftenaren.

Fietsenstalling

Delft is meer dan Delft West. Het CDA riep het college op om de rest van Delft niet uit het oog te verliezen. Het Fonds Delft 2040 is nagenoeg volledig gebruikt. Het geld dat over is, mag van het CDA terug naar de algemene reserve. De fractie pleitte onder meer voor een informatieknooppunt veiligheid en voor investeringen in de lokale media. Het plan van het college om in de binnenstad een inpandige fietsenstalling te realiseren, moet wat het CDA betreft pas worden uitgevoerd als duidelijk is hoe groot de behoefte daaraan is. De fractie pleitte voor een onderzoek om te voorkomen dat er een stalling komt die daarna halfleeg blijft.

Doorpakken

Het college moet volgens de PvdA blijven doorpakken op taaie onderwerpen, zoals armoede en kansen voor iedereen. De fractie wees de commissie erop dat het college op de goede weg is, maar dat er gure tijden aankomen. Volgens de PvdA is het onbestaanbaar dat het Rijk niet door onvoorziene omstandigheden met minder geld over de brug komt, maar louter door bureaucratisch beleid. De PvdA riep het college op om in 2025 onder meer door te pakken op de vergroening van de Gasthuisplaats, openbaar onderhoud en het bouwdepot voor jongeren. Daarnaast wil de fractie het optimale gebruik van de schaarse ruimte in Kerkpolder en de mogelijkheid voor een Parkeer + Reis terrein  bij de uitbreiding van het autoluw-plus gebied onderzocht willen zien.

Veiligheidsgevoel

De ingeslagen weg van het college is niet de weg die Onafhankelijk Delft wil volgen. Die partij stipte onder meer het veiligheidsgevoel aan en kondigde aan dat ze wellicht met een motie komt in de komende raadsvergadering om agenten niet langer alleen, maar altijd met zijn tweeën naar meldingen te laten gaan. Onafhankelijk Delft wil geen prestigieuze projecten meer, maar heeft op zijn wensenlijst onder meer: subsidie voor Westerpop, een spaarplan voor een buitenzwembad, meer buurthuizen, meer rekjes aan afvalbakken voor flesjes en blikjes en een eigen dierenambulance.

Bloei

Het voornemen uit de Kadernota 2024 om iedereen in Delft kansen te bieden, betekent volgens de ChristenUnie in het beleid oog hebben voor de mensen die niet meetellen en kwetsbaar zijn. De fractie sprak de wens uit voor een rechtvaardig beleid en drong er onder meer op aan om de investeringen in het Innovatiedistrict Delft ook ten goede te laten komen aan mensen met een praktijkopleiding. In de visie van de ChristenUnie moet het beleid van de gemeente geen groei als doel hebben, maar bloei.

We en wij

Volt zei uit veel plannen uit de Kadernota hoop te putten, maar wel een groot vraagteken te zetten bij 2026. Het college denkt dat jaar de tekorten deels te kunnen opvangen met een verhoging van de OZB en bezuinigingen op taken, maar volgens Volt zou het college ook eens kunnen onderzoeken hoe het verdienvermogen van de gemeente verbeterd kan worden. Volt liet weten met andere fracties te willen nadenken over een Fonds Delft 2050 en buurtbudgetten. Voorts wees de fractie op het gebruik van de woorden we en wij in de inleiding van de Kadernota waarmee soms het college, soms de raad en soms de gemeente worden bedoeld. Niet echt transparant, volgens Volt. Het aanpassen van de tekst, zou neerkomen op 20 amendementen in de komende raadsvergadering.

Reactie

In de reactie van het college op het debat gingen burgemeester en wethouders uitgebreid in op de projecten die op dit moment worden uitgevoerd in de stad. Wethouder Martina Huijsmans (financiën) wees de commissie onder meer op de voortzetting van die projecten die met tijdelijk geld van het Rijk worden gerealiseerd. De wethouder waarschuwde de commissie dat er vanaf 2026 minder geld van het Rijk komt en er spaarzaam met nieuwe plannen moet worden omgegaan. Van een ravijnjaar is voor Delft volgens Huijsmans geen sprake, maar wel van een substantiële greppel.  

Wethouder Maaike Zwart legde uit hoe investeringen in het Innovatiedistrict hun vruchten gaan afwerpen voor de hele stad en ook voor ook theoretisch en praktisch opgeleiden. Daarnaast lichtte ze onder meer toe dat het college werkt aan meer bedrijfsruimte in de wijken en dat er in de Kadernota meer geld is opgenomen voor evenementen in de wijken, waaronder de subsidie voor Westerpop. Ook ging de wethouder in op vragen over het warmtenet, isolatieplan, energiearmoede en circulair bouwen.

Cultuur is wel degelijk een speerpunt, benadrukte wethouder Frank van Vliet en met incidenteel geld wordt ook de cultuur in de wijken versterkt. De basis is daarmee volgens de wethouder op orde, maar voor een stap verder ontbreekt het geld. Met de stelselwijziging vanaf 2027 voor de lokale omroep in het vooruitzicht zei Van Vliet creatief mee te denken over een extra steuntje in de rug voor Omroep Delft. De lokale omroepen worden vanaf 2027 gefinancierd door het Rijk. De wethouder kondigde verder aan dat de raad voor de zomer de Visie op Groen krijgt en na de zomer wordt verdergegaan met de vergroening van de Gasthuisplaats.

Wethouder Karin Schrederhof legde uit dat in de Kadernota geld is uitgetrokken voor de sportverenigingen Ring Pass en Blue Birds maar nog niet voor Kerkpolder omdat daar sprake is van een gebiedsontwikkeling. Rugbyclub Thor hoeft niet op geld van de gemeente te rekenen, omdat dat een studentenvereniging is. Schrederhof lichtte toe dat er voor senioren wordt gebouwd en dat eenzaamheid wordt tegengegaan door collectief te bouwen. Voor Delft West worden uitvoeringsplannen gemaakt, die resultaten moeten opleveren die volgens de wethouder ook in andere wijken toepasbaar zijn.

In de jeugdzorg is geen sprake van een overschot, maar van een tekort op de begroting. Wethouder Joëlle Gooijer legde uit dat het college inzet op het dempen van de groei in de jeugdzorg. De wethouder liet weten met scholen te gaan praten over het voortzetten van de schoolmaaltijden. Ook zei de wethouder over het bredere armoedebeleid te moeten roeien met de riemen die het college heeft. De raad wordt binnenkort geïnformeerd over Langer en weer thuis en ook over het verbreden van de aanpak tegen eenzaamheid krijgt de raad snel een update. Wethouder Gooijer erkende dat er nog geen fysiek anti-discriminatiemeldpunt is. De wethouder beloofde eind dit jaar met een nota over de inclusieve stad naar de raad te komen en daarin ook een eventueel meldpunt op te nemen.

Burgemeester Marja van Bijsterveldt zei onder meer een onderzoek naar wijkrechtspraak te willen afwachten. De veiligheid in de Buitenhof wordt versterkt via geld uit het nationaal programma voor Delft West. De burgemeester verzekerde de commissie dat het informatieknooppunt veiligheid goed van de kant komt en over de inzet van agenten gaat de politie zelf en niet de gemeenteraad en zelfs niet de burgemeester.

De besluitvormende vergadering over de Kadernota 2024 houdt de gemeenteraad op donderdag 27 juni. Via moties en amendementen kunnen de fracties de voorstellen van het college dan nog bijsturen, wijzigen of aanscherpen.

Jaarstukken 2023

Na de toelichting van de voorzitter van de commissie Rekening en Audit op het advies van de commissie bij de jaarstukken blikten veel fracties niet alleen terug, maar ook vooruit op het komende financiële jaar en de beleidsplannen uit de Kadernota. Door de fracties van GroenLinks, STIP en Volt werden moties aangekondigd, zodat de jaarstukken volgende week in de raadsvergadering verder worden besproken.

Zienswijzen

De PvdA liet bij de bespreking van de conceptzienswijzen op de ontwerpbegrotingen voor 2025 van de gemeenschappelijke regelingen waar de gemeente Delft deel van uitmaakt weten een amendement te overwegen bij de zienswijze op de ontwerpbegroting van Avalex. Die fractie en ook STIP zouden graag zien dat Avalex het aantal emissieloze vuilniswagens uitbreidt.  Wethouder Van Vliet lichtte toe dat liever als optie na een kosten/baten afweging in de zienswijze op te nemen en niet als doelstelling. PvdA gaat de komende week nadenken of de fractie een amendement indient.

De voorgestelde zienswijzen bij de overige gemeenschappelijke regelingen zijn door de commissie als hamerstuk toegevoegd aan de agenda van de raadsvergadering op donderdag 27 juni.

Kijk de vergadering van de commissie Algemeen terug

Fracties kijken in begrotingsdebat met angst naar ravijnjaar 2026

27 oktober 2023 – In de vergadering van de commissie Algemeen hebben alle partijen op donderdag 26 oktober hun eigen accenten gezet bij de financiële taken, plannen en ambities van het college in de programmabegroting 2024-2027. De begroting staat in het teken van het versterken van de stad, van ontwikkelen en uitvoeren. De komende jaren is er financiële ruimte om stevig te investeren. In het debat dook in de betogen ook regelmatig het ravijnjaar 2026 op.

De gemeentekas wordt voor het grootste deel gevuld met geld van het Rijk. In de politiek wordt gesproken over een ravijnjaar, omdat gevreesd wordt voor een financiële ramp voor gemeenten in 2026. Dan belanden gemeenten tussen het oude systeem van bekostiging per inwoner door het Rijk en het nieuwe dat per 2027 van kracht wordt.

Insprekers

De twee insprekers hadden hun eigen wensen. De vertegenwoordiger van Belangenvereniging Olofsbuurt-Westerkwartier pleitte voor het bevriezen van de parkeertarieven voor bewoners voor de komende vijf jaar. En de vertegenwoordiger van RADIUS centrum voor hedendaagse kunst en ecologie gebruikte zijn inspreektijd om de commissie te wijzen op de financiële onzekerheid voor RADIUS en andere culturele instellingen in Delft als de gemeente de komende jaren niet structureel meer geld stopt in kunst en cultuur.

Hart voor Delft

Hart voor Delft kondigde aan in de besluitvormende raadsvergadering op 9 november zeven moties en drie amendementen in te dienen. De fractie nodigde andere partijen uit om samen te werken aan die moties en wijzigingsvoorstellen. De stijgende rioolbelasting en het OZB-tarief dat met meer dan de inflatiecorrectie omhooggaat, werden door Hart voor Delft genoemd als voorbeelden dat Delft aan alle kanten duurder wordt voor de bewoners. Enkele moties die Hart voor Delft wil indienen, hebben betrekking op spelen voor kinderen, transparant inkoopbeleid, terug naar bejaardenhuizen en 1 euro voor openbaar vervoer in Delft. Tot slot vroeg de fractie aandacht voor andere manieren van participatie, zonder dure consultants.

STIP

De grootste coalitiepartij STIP sprak over een mooie begroting. De fractie zei blij te zijn met de investeringen in de stad. Maar STIP deelde ook haar zorgen over voldoende betaalbare bedrijfsruimte in Delft en het op peil brengen van de lokale cultuursector. Als het aan STIP ligt, blijft het tempo waarin Delft verduurzaamt hoog en houdt de raad een vinger aan de pols in het programma Delft West. STIP wil een motie indienen om namens de raad de landelijke politiek een brandbrief te sturen over de financiële situatie van Delft vanaf 2026.

VVD

De VVD-fractie zei in de begroting diverse onderdelen te missen die door de oppositiepartijen via hun vijfpuntenplan dit voorjaar bij de kadernota werden ingediend. Ook zei de VVD niks in de begroting te lezen over lastenverlichting voor Delftenaren. De fractie wees erop dat de bewoners in 2021 gemiddeld 866 euro kwijt waren aan woonlasten en dit jaar 1078 euro. Daarnaast liet de VVD weten een amendement te overwegen over de OZB die met meer dan alleen de inflatiecorrectie stijgt. De fractie zou ook meer inzicht willen hebben in de uitgaven van de gemeente. Ook wees de fractie op de parkeertransitie in Delft West en kondigde ze een motie voor schonere straten aan. De VVD wil verder met een motie komen om het plan voor een buitenzwembad te voorzien van een financieel plaatje en een motie om 70% van de sociale huurwoningen toe te wijzen aan de reguliere woningzoekenden in Delft. Met het zicht op 2026 zou het college wat de VVD betreft slecht-weer-scenario’s moeten opstellen die rekening houden met de veel lagere bijdrage van het Rijk.

D66

De begroting werd door D66 omschreven als een goed leesbaar boekwerk. In het betoog van die fractie ging de aandacht onder meer uit naar het onderwijs, het schoolontbijt, museum Prinsenhof en het vergroenen van de stad. Enigszins teleurgesteld reageerde D66 op het feit dat het college in de begroting heeft opgenomen dat de Gasthuisplaats volgend jaar nog niet op de schop gaat. Er wordt wel een plan gemaakt, maar het eigenlijke werk om van het plein een autovrije groene ruimte te maken begint een jaar later. D66 constateerde tevreden dat het skatepark weer open is en noemde de renovatie van het park een mooi voorbeeld van participatie. De fractie wil verder kijken of de raad extra geld moet vrijmaken voor de te verwachten reactie van het college naar aanleiding van het onderzoek naar het Delftse slavernijverleden.

SP

De SP wond er geen doekjes om. Een slechte begroting, zei de fractie. Het enige pluspunt dat de SP uit de begroting haalde was de door het college overgenomen SP-suggestie om een integrale visie op het lokale openbaar vervoer op te stellen. Verder had de SP liever niet gezien dat er veel geld gaat naar zaken als het Innovatiedistrict Delft en het Innovation Quarter. De SP zei het een goed plan te vinden om woningen te bouwen, maar benadrukte geen voorstander te zijn van geld weggeven aan bedrijven die niet weten waar ze het aan moeten uitgeven. Het geld dat naar Centrummanagement Delft gaat, kan volgens de SP beter gebruikt worden voor de buurthuizen. De SP pleitte daarnaast voor minder geld naar de binnenstad, maar verdeling over alle wijken van Delft en geen brug over de Schie, maar wel een tramlijn op de Beatrixlaan. De moties die de SP in de begrotingsraad wil indienen gaan over kunstmatige intelligentie en de financiering van de zorg door de gemeente vanaf 2026.

GroenLinks

De fractie van GroenLinks liet weten enthousiast te zijn over de begroting. Volgens GroenLinks staat de begroting vol plannen om samen te werken aan een meer groene en sociale stad. Ook GroenLinks uitte zorgen over de onzekere financiële periode na 2026. Dat jaar komt volgens de fractie van GroenLinks steeds dichterbij, maar een oplossing voor het financiële gat is er nog niet. De fractie zei een oproep aan de Tweede Kamer om dit probleem zo snel mogelijk op te lossen, te steunen. GroenLinks wil de leges voor gehandicaptenparkeren halveren. Delft wil volgens GroenLinks een inclusieve stad zijn, maar met die hoge leges is Delft koploper in de regio. In het programma Delft West moet de gemeente volgens GroenLinks specifiek aandacht hebben voor vrouwen in armoede. De fractie liet ook weten blij te zijn met de activiteiten in de stad rondom het slavernijverleden. Volgens GroenLinks ligt de bal nu bij het college en de raad om te kijken of er extra geld nodig is voor de vervolgstappen. De fractie kijkt uit naar het integraal huisvestingsplan voor cultuur en hield een pleidooi om de samenwerking in het Innovatiedistrict Delft te versterken en verbeteren door naast de TU ook het mbo en hbo erbij te betrekken.

CDA

De CDA-fractie deed een beroep op het college om in het vervolg beter te letten op de stijl- en spelfouten in de begroting. Ook het CDA zou graag van het college slecht-weer-scenario’s zien voor het jaar 2026 en daarna. In de begroting moet volgens die fractie ook de positie van de raad meer benadrukt worden. De begroting is volgens het CDA nu te veel geschreven vanuit het standpunt van het college, terwijl juist het samenspel tussen burgemeester, college en raad naar voren zou moeten komen. Om de betrokkenheid van de stad met het gemeentebestuur te vergroten, opperde het CDA dat een Motiemarkt daarbij zou kunnen helpen. Het CDA wil dat bewoners de kans krijgen om hun ideeën te pitchen, zodat de politiek daar eventueel mee aan de slag kan. De fractie zei daarover te broeden op een motie. De CDA-fractie wees ook op de aandacht die Delft West krijgt in de begroting; dat programma wordt in de begroting 111 keer genoemd, terwijl de Wippolder, niet de wijk, maar de sportvelden, één keer in de begroting voor komt. Uitgangspunt moet volgens het CDA zijn: omzien naar elkaar, want Delft is groter dan Delft West. Buurthuizen en kerken kunnen daar wat het CDA betreft een belangrijke rol in spelen. Moties waar de fractie ook over nadenkt hebben betrekking over parkeren in de binnenstad, meer maatregelen tegen bezorgscooters en toegankelijke stoepen en straten voor voetgangers.

PvdA

De fractie van de PvdA constateerde tevreden dat in de ambitieuze begroting investeringsplannen voor de stad zijn opgenomen die rekening houden met de toekomst. De fractie noemde Delft West en de energietransitie als belangrijke aandachtspunten. Zorgen heeft de PvdA ook over de armoedebestrijding. Het ravijnjaar 2026 doet volgens de PvdA denken aan de Amerikaanse shutdown. In Amerika wordt de geldkraan van de overheid dichtgedraaid als er geen begroting kan worden vastgesteld voor het nieuwe fiscale jaar. De PvdA liet weten graag mee te schrijven aan een brandbrief. De PvdA wil de armoedebestrijding versterken, omdat investeren in armoede betekent dat gezondheids- en onderwijsproblemen worden voorkomen. De fractie pleitte in dat licht ook voor een sociale energietransitie en aandacht voor sociale armoede. In de openbare ruimte mogen wat de PvdA betreft meer watertappunten komen, de fractie denkt aan een motie. Voorts zei de PvdA tevreden te zijn over de plannen voor museum Prinsenhof die zich in de goede richting ontwikkelen en het voornemen om de dialoog over het slavernijverleden voort te zetten.

Onafhankelijk Delft

Met een zwaar gemoed zei Onafhankelijk Delft de begroting te lezen. De fractie zei niet gelukkig te zijn met wat de bewoners van Delft staat te wachten. Als het Rijk vanaf 2026 met minder geld komt, blijft er volgens Onafhankelijk Delft van de algemene reserve niks meer over. Volgens die fractie bestaat dan ook het risico dat de gemeente de rente op de stadsschuld niet meer kan betalen. Het is volgens Onafhankelijk Delft twijfelachtig of de gemeente haar taken dan nog wel kan uitvoeren. Zorgen heeft Onafhankelijk Delft over blauwalg die nog steeds opduikt, het gebrek aan openbare toiletten in de stad en het ontbreken van een zwembad in Delft. Vooral de middeninkomens hebben het volgens Onafhankelijk Delft zwaar. De rekeningen van die groep lopen op, maar aankloppen voor steun of toelagen zit er niet in. De fractie kondigde diverse moties aan, waaronder een inlooploket voor senioren in het stadskantoor om hen te helpen met digitale vragen. Ook denkt Onafhankelijk Delft aan een motie om de grachten diervriendelijker te maken en aan een motie voor meer toegankelijke openbare toiletten. Miljoenen voor een brug over de Schie vindt Onafhankelijk Delft waanzin. Dat geld zou volgens Onafhankelijk Delft beter besteed kunnen worden aan een overdekbaar buitenzwembad.

ChristenUnie

Als kleinste coalitiepartij zei de ChristenUnie blij te zijn met een goede begroting die sluitend is, structureel in evenwicht en waarin keuzes worden gemaakt. Een begroting, volgens de ChristenUnie, die inzet op actie en niet op plannen op de plank laten liggen. Ook de ChristenUnie gebruikte de spreektijd om eigen accenten te zetten in de financiële plannen van het college. De fractie pleitte onder meer voor meer veiligheid en toegankelijkheid voor voetgangers en fietsers. Ook het openbaar vervoer moet volgens de ChristenUnie beter. Meer woningen bouwen in Delft betekent in de visie van de ChristenUnie niet alleen meer stenen, maar ook meer mensen. De fractie rekende voor dat in 5000 Delftse woningen mensen in armoede wonen. De fractie zei blij te zijn met het uitkeren van de energietoeslag en pleitte voor meer kansen tot ontplooiing en ontmoetingsplekken zoals gebedshuizen. De ChristenUnie overweegt moties over de fietsers en voetgangers, het verlengen van de energiesteun en financiële duidelijkheid voor de kunst- en cultuursector.

Volt

Volt liet weten over het algemeen niet ontevreden te zijn over de begroting en de keuzes die worden gemaakt om van Delft een eerlijke, duurzame stad te maken. De fractie zei positief verrast te zijn door het voornemen dat de gemeente aan de slag gaat met internationaal beleid. Volt zou graag zien dat het college de Europese richtlijn volgt die nu voor bedrijven geldt om verantwoording aan de stad af te leggen over hun beleid. Daarnaast pleitte de fractie om er bij bouwers nu al op aan te dringen, of af te dwingen, dat zij nu al klimaatneutrale woningen bouwen. Als Delft in 2050 klimaatneutraal wil zijn, moet daar volgens Volt nu al mee worden begonnen. De fractie pleitte ook om meer te doen aan democratische vernieuwing. De petitie van binnenstadbewoners om in gesprek te gaan met de gemeente over uitbreiding van de autoluwe binnenstad is volgens Volt een mooie aanleiding om dit onderwerp via een burgerberaad aan de orde te stellen. Volt overweegt daarover een motie. De fractie liet verder weten uit te kijken naar het nieuwe integrale huisvestingsplan voor het onderwijs en meer financiële zekerheid voor de cultuursector.

College

Wethouder Martina Huijsmans lichtte in de reactie van het college op het debat in haar rol als portefeuillehouder financiën toe dat de begroting een vertaling is van de kadernota die de raad in het voorjaar heeft vastgesteld. Het college zet in op kansengelijkheid, ruimte voor wonen, gezondheid en veiligheid. Het zet zich ook in voor duurzaamheid, de economische kracht van de stad en een bruisend Delft. Extra aandacht is er volgens de wethouder voor Delft West, Innovatiedistrict Delft en de energietransitie. Dat het OZB-tarief meer dan de inflatie stijgt, komt volgens Huijsmans door een andere berekeningssystematiek van het ministerie. De wethouder zei de zorg te delen over de financiële situatie van de gemeenten vanaf 2026. Maar ze zei ook lichtpuntjes te zien, waaronder het bedrag van 2,3 miljard dat het kabinet vrij maakt voor gemeenten in 2026. Dat bedrag moet de financiële val volgens wethouder Huijsmans enigszins afvlakken. Suggesties uit de commissie om een brandbrief naar de Tweede Kamer te sturen, deed de wethouder af met de waarschuwing dat zo’n brief waarschijnlijk op een hoge stapel brandbrieven van andere gemeenten terechtkomt. Daarnaast zet het college continu in op het werven van extra budget. Wethouder Huijsmans wees de partijen er ook op om bij moties die geld kosten ervoor te zorgen dat duidelijk is waar dat geld vandaan moet komen.

De overige wethouders gingen eveneens uitvoerig in op de beantwoording van de vragen uit de commissie. Maar geen van de wethouders kwam met toezeggingen op voorgenomen moties en amendementen over de brug. Wethouder Maaike Zwart kondigde onder meer aan dat er binnenkort een actieplan betaalbare bedrijfsruimte naar de raad komt. Wethouder Frank van Vliet liet onder meer weten dat voor de Gasthuisplaats volgend jaar het ontwerp gereed is en daarna de planning volgt. Wethouder Karin Schrederhof legde uit dat de raad nauw betrokken en geïnformeerd blijft over de ontwikkelingen in Delft West en wethouder Joëlle Gooijer zei blij te zijn dat de energietoeslag dit jaar nog uitgekeerd kan worden aan de doelgroep.

Raadsbehandeling

De gemeenteraad praat in de vergadering op donderdag 9 november verder over de programmabegroting. Die vergadering begint om 16.00 uur met de algemene beschouwingen. Aansluitend vindt die avond ook het besluitvormende debat plaats, waarin de partijen via moties, amendementen en richtinggevende uitspraken hun eigen accenten kunnen zetten op de financiële plannen van het college.

Bekijk de commissievergadering terug

Commissie kijkt voorbij beleidsarme kaderbrief

15 juni 2022 – Daags voor de installatie van het nieuwe college is door de commissie Algemeen in een extra vergadering op dinsdag 14 juni met het vertrekkende college gesproken over de Kaderbrief 2022. Het is gebruikelijk dat in een verkiezingsjaar in die kaderbrief geen nieuwe beleidsplannen staan. Die staan in het coalitieakkoord dat op 15 juni wordt behandeld.

Diverse fracties konden het toch niet laten om vooruit te blikken op de financiële situatie van de gemeente. Het college schrijft daarover in de kaderbrief dat heel veel onzeker is. Delft herstelt van de effecten van de coronacrisis. De oorlog in Oekraïne brengt nieuwe onzekerheden. De inflatie stijgt en Delft ontvangt nog steeds structureel te weinig geld van het rijk voor de taken die de gemeente van het rijk moet uitvoeren. De cijfers in de kaderbrief laten tot en met 2025 een positief saldo zien. Daarna lijkt Den Haag de geldkraan weer dicht te draaien en dreigt voor Delft een tekort van zeven miljoen euro.

Menselijke maat

Hart voor Delft zei dat raar te vinden. Ook miste die fractie de menselijke maat in de kaderbrief. Delftenaren moeten meer bij het beleid worden betrokken en als het aan Hart voor Delft ligt moet de energietransitie geen elitaire discussie worden, waarbij men geen rekening houdt met de mening van mensen met een krappe beurs. Volgens STIP markeert deze kaderbrief het eind van een periode en het begin van de volgende. Wat STIP betreft, blijft Delft in die volgende periode investeren, wordt scherp gelet op de kosten in het sociaal domein en moet er meer duidelijkheid komen over de keuzes die raad kan maken als het rijk met maatregelen komt om de aanhoudende inflatie te verzachten.

Lastendruk

Ook de VVD kon het vooruitblikken niet laten en daagde de coalitiepartijen en het college uit om na te denken over het verlagen van de lastendruk voor Delftenaren als er tot 2025 één miljoen euro beschikbaar is. Wat de VVD betreft, moeten die lasten eventueel via een motie omlaag. Het was de VVD ook opgevallen dat Delft veel bezuinigt, maar dat de voorgenomen bezuiniging om geen vijf maar vier wethouders te installeren is geschrapt. D66 zei bezorgd te zijn over de stijgende inflatie. Die fractie vindt dat de gemeente moet voorkomen dat het leven van Delftenaren geen overleven wordt. Ook de herinrichting van de omgeving van het Prinsenhof riep bij D66 vragen op, omdat het onzeker is of in de toekomst die omgeving met de huidige euro nog net zo mooi gemaakt kan worden als door de raad is afgesproken.

Begroting

De SP adviseerde de overige fracties kennis te nemen van het raadsonderzoek Grote Projecten. Volgens de SP zou de raad bij de komende grote projecten rekening moeten houden met de adviezen uit dat rapport. Daarnaast bepleitte de SP dat het college met een nieuwe begroting komt die niet gebaseerd is op de vorige begroting, maar die helemaal vanaf nul is opgebouwd.

Net als Hart voor Delft wees GroenLinks op de menselijke maat. De fractie van GroenLinks las nergens in de kaderbrief hoe de gemeente in haar dienstverlening wil omgaan met bewoners. Tevens vroeg GroenLinks aandacht voor toerisme en cultuur. GroenLinks constateerde tevreden dat er in de kaderbrief wel wordt gekeken naar verantwoorde groei.

Wederopbouw

De CDA-fractie wilde van wethouder Brandligt weten hoe hij Delft financieel denkt achter te laten. Daarnaast wees die fractie op de oorlog in Oekraïne en de kennis in Delft. Delft zou wat het CDA betreft na de oorlog dat land kunnen helpen bij de wederopbouw. Het CDA denkt eraan om daarover een motie in te dienen. De PvdA noemde eveneens de Oekraïne als factor van financiële onzekerheid. De fractie zei vooral vooruit te willen kijken en sprak de hoop uit dat het nieuwe college snel aan de slag gaat met het coalitieakkoord.

Containerdorp

Voor Onafhankelijk Delft is de menselijke maat vol, vooral waar het studenten betreft. De TU blijft maar groeien, studenten verdringen Delftenaren op de woningmarkt en bovendien zorgen ze volgens Onafhankelijk Delft ook nog eens voor een hoop overlast. De fractie had ook geen goed woord over voor het warmteplan. Dat gaat de Delftenaren volgens Onafhankelijk Delft heel veel extra geld kosten. Schimmelwoningen moeten worden aangepakt en Onafhankelijk Delft wil veelplegers, overlastgevers en tuig dat geen respect toont, opbergen in een containerdorp.

Verantwoordelijkheid

De ChristenUnie vroeg aandacht voor de Global Goals en voor regie en verantwoordelijkheid. Het college had die verantwoordelijkheid moeten nemen, omdat er veel geld niet is uitgegeven aan doelen die het goed konden gebruiken. Geld dat bedoeld is voor kwetsbare mensen moet volgens de ChristenUnie niet terug naar de algemene middelen, maar zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om de bijstandsnorm te verhogen naar 120 of 130%. Volt sprak zijn zorg uit over het miljoenentekort dat vanaf 2026 dreigt. De fractie rekende voor dat een vijfde wethouder en het uitkeren van de energietoeslag Delft zoveel geld kan gaan kosten dat dat gat in 2026 weleens tien miljoen kan zijn.

Huishoudboekje

Wethouder Brandligt constateerde in zijn laatste vergadering als wethouder Financiën dat hij Delft kijkend naar de cijfers financieel gezond achterlaat. Hij voegde er meteen aan toe dat dat niet wil zeggen dat Delft een gezond begroting heeft, maar het huishoudboekje is op orde. Hij blikte ook voorzichtig vooruit op de meicirculaire, waarin het rijk de nieuwe financiële mee- en tegenvallers presenteert. De herijking van het Gemeentefonds lijken volgens Brandligt voor alle gemeenten in Haaglanden, dus ook voor Delft, nadelig uit te pakken. Daar staat een mogelijke meevaller van het accres tegenover. De wethouder raadde het idee van een nulbegroting af. Hij herinnerde de commissie aan zes jaar geleden toen de raad dat deels liet doen. Ook toen moest er fors bezuinigd worden. Nu Delft al tot op het bot heeft bezuinigd, verwacht wethouder Brandligt weinig van een van-nul-af-aan-begroting. De kosten zijn hoog en er zijn veel ambtenaren nodig om zo’n begroting op te stellen.

Wethouder Bas Vollebregt durfde niet te voorspellen wat de effecten van de prijsstijgingen zijn op de renovatie van het Prinsenhof. Hij verzekerde de commissie dat het lobbyen om extern geld doorgaat. Over het toerisme zei hij in spreiding een grote kans te zien. Het herstel van het toerisme in Delft gaat volgens de wethouder nog wel twee jaar duren. Wethouder Martina Huijsmans deelde haar zorgen met de commissie over onduidelijke invoering van de Omgevingswet. Het is onzeker of die wet vanaf 1 januari 2023 van kracht wordt en met hoeveel geld het rijk over de brug komt.

Woningmarkt

Delftse jongeren hoeven volgens wethouder Karin Schrederhof niet bang te zijn dat ze door studenten worden verdrongen op de lokale woningmarkt. Jongeren zoeken volgens haar andere woningen en voor de studenten worden in Rijswijk 500 en in Schiedam 450 woningen gebouwd. Op de TU-campus worden tijdelijke studentenwoningen gerealiseerd.

Wethouder Lennart Harpe legde in zijn laatste vergadering uit dat Delft verantwoordelijk is voor de tijdelijke opvang van Oekraïners. Het rijk (COA) regelt de opvang van asielzoekers. Burgemeester Marja van Bijsterveldt ging in op de aanpak van woonoverlast door studenten. Die aanpak van de gemeente, TU, politie en studentenverenigingen begint volgens de burgemeester zijn vruchten af te werpen. Het aantal meldingen loopt terug.

Gemeenteraad

Aan het eind van het debat lieten Hart voor Delft en Onafhankelijk Delft weten de kaderbrief mee terug te nemen naar hun fracties. De SP kondigde enkele moties aan. De Kaderbrief 2022 wordt door de gemeenteraad behandeld in de vergadering op donderdag 30 juni.

Beeldvorming: financiële en beleidsvrije ruimte

17 juni 2021 – De raadsleden hebben op dinsdag 15 juni gesproken met de provincie naar aanleiding van het provinciale rapport over de financiële en beleidsvrije ruimte van gemeenten. Door de jaren heen hebben gemeenten steeds meer taken op zich gekregen vanuit het rijk, zonder de bijpassende vergoedingen.

Het rijk bepaalt voor taken als de jeugdzorg, de wmo (wet maatschappelijke ondersteuning), de Omgevingswet en ook de energietransitie de regels maar de verantwoordelijkheden en risico’s liggen bij de gemeenten.

De afgelopen jaren heeft dit bij de meeste gemeenten tot tekorten geleid, ongeveer € 1,6 miljard voor het hele land. Alleen al de Zuid-Hollandse gemeenten kwamen al € 300 miljoen tekort. Over het algemeen zijn de kosten voor de gemeenten ook onvermijdelijk. Gemeenten gingen de tekorten oplossen door geld uit het eigen vermogen te halen, andere taken minder of niet te gaan doen of regelingen te versoberen. De laatste tijd worden ook de lokale belastingen verhoogd om de begrotingen sluitend te maken. Op termijn gaat dit effecten hebben op de maatschappelijke voorzieningen en de leefomgeving binnen de gemeenten.

De provincie Zuid-Holland is een paar jaar geleden al gestart om te lobbyen voor meer geld voor gemeenten bij het rijk en ondersteunt ook gemeenten hierbij. Dat doet zij door ambtelijke bijeenkomsten te organiseren maar ook door presentaties te verzorgen voor Kamerleden. Tot nu toe is Zuid- Holland nu voorloper daarin maar andere provincies sluiten zich daar nu bij aan.

Wat kunnen gemeenten nu doen? Er is een rapport opgesteld met bezuinigingsmaatregelen, het AEF-rapport, om de kosten te beteugelen. De raadsleden krijgen de samenvatting van dit rapport toegestuurd. De kern van de lobby en het advies vanuit de provincie is dat als gemeenten taken van het rijk overnemen, ze ook maatwerk moeten kunnen leveren en niet dat het rijk dan de regels bepaalt.

Bekijk de beeldvormende bijeenkomst