3 november 2024 – In de vergadering op donderdag 7 november stelt de gemeenteraad de Programmabegroting 2025-2028 vast. De eerste stap naar een nieuwe begroting werd in de oordeelsvormende vergadering van de commissie Algemeen gezet. Daarin deelden de fracties hun standpunten over de financiële plannen van het college. Aanstaande donderdag begint de raadsvergadering om 16.00 uur met de algemene beschouwingen, aansluitend volgt het begrotingsdebat en kunnen de fracties via moties, amendementen en richtinggevende uitspraken hun eigen accenten in de begroting zetten.
In de Stadskrant gaven de fractievoorzitters alvast een voorproefje van wat hun partijen vinden van de begroting.
‘Duurzame, leefbare en bruisende stad voor iedereen’
“STIP kijkt positief naar de programma-begroting. Wij zijn tevreden met de focus op de uitvoering van bestaande plannen. Belangrijk hierbij is de betrokkenheid van Delftenaren om zo te komen tot een aanpak die onze stad verdient. Op het gebied van klimaat zijn goede stappen gezet, zoals de investering in het isoleren van woningen en de aanleg van het Open Warmtenet. Wel zien wij nog kansen om de zogenoemde van-gevel-tot-gevel-aanpak door te zetten na 2027. Daarnaast wil STIP dat iedereen mee kan doen in de energietransitie en dat energie-armoede wordt aangepakt. Wat betreft de fysieke leefomgeving zetten we in op een gezond en bereikbaar Delft. Zo kunnen we met deelvervoer ons OV-netwerk versterken en duurzame mobiliteit stimuleren. Gezonde mobiliteit stimuleren we door het aanleggen van groene wandelroutes in Delft om zo in te zetten op preventie en de gezondheid van onze inwoners. Delft moet ook een levendige stad zijn waar genoeg te doen is. Wij vinden het cruciaal dat de gemeente een aanjagende rol blijft vervullen om culturele activiteiten en evenementen te stimuleren. Zodat er voor iedereen wel iets te doen is. Wel maakt STIP zich zorgen over de financiën van de gemeente. Delft krijgt minder geld van de rijksoverheid, maar wel meer taken. Dit resulteert in een zogenoemd financieel ravijn vanaf 2026. Voor ons is het belangrijk dat we scherp blijven op ons geld en goed nadenken over onze uitgaven. Zo zorgen we dat we blijven bouwen aan het huidige en toekomstige Delft: een duurzame, leefbare en bruisende stad voor iedereen.”
‘Geen vergeten buren’
“Deze week ben ik samen met de rector-magnificus van de Technische Universiteit Delft, Tim van der Hagen, gaan wandelen door de Delftse wijk Buitenhof. We hebben onder meer gesproken over de afstand tussen Delftenaren en de academische wereld. Studeren lijkt in onze stad een vanzelfsprekendheid, maar dat is het voor veel Delftenaren niet. De klassieke arbeiderswijk is met name de laatste tien jaar veel veranderd. Tegenwoordig wonen er ook veel internationale studenten in de verkamerde appartementen en op het voormalige terrein van voetbalvereniging Delfia is een opvanglocatie voor Oekraïners gebouwd. De Buitenhof is in veel opzichten exemplarisch voor de veranderingen die mensen zien in hun eigen wijk. Onze D66-fractie werkt hard aan een stad waar inwoners zich thuis (blijven) voelen: nieuwkomers en geboren en getogen Delftenaren. Onze D66-fractie gaat graag de stad in om met inwoners in gesprek te gaan en deze verhalen om te zetten naar politieke doelen die de stad vooruithelpen. We hebben ons samen met (politieke) partners met succes ingezet voor schoolontbijt voor kinderen die opgroeien in armoede. En gelijktijdig met evenveel energie voor hun ouders bij het vinden van aansluiting op de arbeidsmarkt. Uiteindelijk is werk de beste weg naar onafhankelijkheid en rust. D66 heeft ingezet op financiering en hulp bij het verduurzamen van Delftse wijken en woningen. Een prettige en veilige leefomgeving met voldoende betaalbare woningen, groen, handhaving en ruimte voor verenigingen zijn cruciale onderdelen die behoren tot de pijlers van onze politieke vereniging. Afsluitend willen we inwoners via deze weg uitnodigen om contact met ons te zoeken om hun verhaal met ons te delen.”
‘Naar een sociale en duurzame stad die we zien en ervaren’
“GroenLinks ziet dat deze begroting de uitvoering centraal stelt. Dit betekent dat we als gemeente investeren in de toekomst van alle Delftenaren. Met de acties uit de armoedenota en inclusieagenda zet GroenLinks in op een sociaal Delft. Voorbeelden hiervan zijn de goede schuldhulpverlening en vroegtijdige signalering, de stadsgesprekken over het slavernijverleden en de samenwerking met DWH (de Delftse LHBTIQ+-vereniging) voor het uitvoeren van het actieplan Regenbooggemeente. Ook in het programma Delft-West werkt Delft aan een betrokken en inclusieve samenleving. Daarnaast bouwen we met deze begroting aan een duurzame stad. We gaan aan de slag met het uitrollen van het warmtenet in Voorhof en Buitenhof en het isolatieprogramma en we blijven de energiehulpen en energiecoaches van 015 Duurzaam ondersteunen. Met het Innovatiedistrict Delft komt meer focus in het economisch aantrekkelijke verhaal voor innovatieve en duurzame bedrijven om zich in Delft te vestigen. Onze straten worden groener met het plan om honderd straten te vergroenen en de inzet van de Klimaatmaat. Samen met de inwoners werken we aan een sociaal en groen Delft, voor iedereen.”
‘Nog hogere lasten voor onze inwoners’
“De begroting wordt dit keer sluitend gemaakt door, ten onrechte, de lasten van de Delftse burger te verhogen. Er is geen geld voor nieuwe initiatieven en 2026 nadert. Delft wordt dan stevig gekort door de rijksoverheid. Dit college klaagt steen en been dat dit zogenaamde ravijnjaar eraan zit te komen. Dit college wil pas halverwege 2025 gaan bekijken hoe ze dit tekort gaat opvangen. Wij vermoeden nog hogere lasten voor onze inwoners. Het volgende college zal dus met een fors tekort opgezadeld worden. Hart voor Delft heeft voorgesteld om dit jaar naar de gevolgen van de komende korting van de rijksoverheid te kijken. Helaas was het tegen dovenmansoren. Hart voor Delft ziet dat dit college doorgaat met onnodige dure projecten, maar ook met tegeltjes wippen waar tegels de grond uit gaan en er een plantje voor terugkomt. Ondertussen staat Delft op nummer 1 als het gaat om valpartijen van ouderen vanwege het slechte onderhoud van onze straten. De aanpak Delft-West waar miljoenen in gepompt worden, gaat gewoon door. Het laatste nieuws is, dat men een nieuwe stichting in het leven gaat roepen voor de Buurtfabriek. Allemaal prestigeprojecten waar de echte doelgroep niet wordt bereikt, maar die wel veel geld kosten. Ook aan de energietransitie mag wat ons betreft wel een tandje minder aan uitgegeven worden. En dan zijn er nog de ergernissen over het ongewenste parkeerbeleid in de binnenstad. Buiten dit staan onze Delftse jongeren jaren op een wachtlijst voor een woning en krijgen statushouders een urgentie. Kortom dit college heeft te veel gedacht: Delft West, Thuis Best.”
‘Deze begroting is niet verantwoord’
“In deze begroting zien we geen duidelijk plan voor de lange termijn. Er is geen sterke basis voor een gezonde financiële toekomst. De woonlasten worden steeds verhoogd, zonder een plan om de economie duurzaam te laten groeien. Dat is niet verantwoord. De VVD wil dat de belastingen voor de inwoners van Delft zo laag mogelijk blijven. Zo hebben Delftenaren meer geld om zelf te besteden aan wat zij belangrijk vinden. Deze begroting zorgt voor hogere kosten, vooral door stijgende woonlasten en gemeentelijke heffingen. Dit betekent dat gezinnen en ondernemers minder geld overhouden. Deze begroting focust op beleid dat de afhankelijkheid van de lokale overheid vergroot, zoals uitgebreid armoedebeleid en kwijtscheldingen. Wij geloven in eigen verantwoordelijkheid en willen mensen aanmoedigen om (financieel) zelfredzaam te zijn en aan het werk te gaan in plaats van hen langdurig afhankelijk te maken van gemeentelijke steun. De VVD ziet dat er te weinig wordt gespaard en te veel geld wordt uitgegeven zonder rekening te houden met mogelijke financiële tegenvallers. Het college houdt geen rekening met wat er kan gebeuren als het economisch tegenzit. Hoge belastingen maken het moeilijker voor ondernemers. Als bedrijven steeds meer gemeentelijke lasten moeten betalen, hebben ze minder geld om te investeren in groei en innovatie. De VVD wil dat bedrijven de ruimte krijgen om te ondernemen en bij te dragen aan werkgelegenheid en een sterke lokale economie. Voor de VVD is een goede begroting er één die zorgt voor financiële verantwoordelijkheid, minder belastingdruk, meer zelfstandigheid en ruimte voor ondernemerschap. Helaas zien we dat hier niet terug.”
‘We blijven investeren in de stad’
“Deze begroting verdient een stevig compliment aan het college. In woelige tijden slaagt het er in veel in onze stad te investeren en het vertrouwen te winnen bij de rijksoverheid zodat ook die meebetaalt aan drie belangrijke programma’s. Voor Delft zijn dat de betaalbare energietransitie, een sociaal Wij West en de ontwikkeling van het Innovatiedistrict Delft als nieuwe wijk met kansen voor alle Delftenaren, van ROC tot TU. Deze programma’s zijn voor de lange termijn en niet eenvoudig, maar wel belangrijk voor de stad. Het financiële risicoprofiel van Delft geeft hierbij aan dat de gemeente er gezond voorstaat. Dit komt onder andere doordat we blijven investeren. Ook op sociaal gebied blijven we heel actief om armoede te verminderen, vooral als kinderen in het spel zijn. We vinden aandacht voor vergroening belangrijk en we willen ook dat de openbare ruimte voor iedereen fysiek toegankelijk is. We nemen ook de rust om te kijken naar grote investeringen, zoals een theater. Goedkoop mag niet (opnieuw) duurkoop zijn. Voor onze financiën zijn we grotendeels afhankelijk van de rijksoverheid en die bijdrage vanuit Den Haag wordt kleiner in 2026: het zogenaamde ravijnjaar. Helaas is er nog steeds geen duidelijkheid. Terecht dat ons college zich voor 2026 niet gek laat maken en koers houdt. Dat doen we allemaal nog binnen de kaders van het Financieel Herstelplan uit 2021. Zo is en blijft Delft een stad waar we met z’n allen trots op mogen zijn, van mogen genieten en allemaal ons steentje aan kunnen bijdragen.”
‘Steun aan Westerpop’
“Bij de begroting gaat het om prioriteiten. En wat de SP betreft geeft het gemeentebestuur aan de verkeerde dingen prioriteit. Zo wordt er geld verkwist door het te schenken aan beginnende (studenten) bedrijven. De gemeente verspilt geld door het uit te geven aan ondersteuning van de TU Delft en beursgenoteerde bedrijven. Delfts belastinggeld dat indirect verdwijnt in de zakken van aandeelhouders. Er wordt geld uitgegeven aan een overbodige fietsbrug en men is bezig met een ondergronds fietspaleis en andere projecten in de binnenstad. Maar voor alles wat er buiten de binnenstad en Schieoevers gebeurt, is er geen geld. Er is geen geld voor sport en cultuur. Er is geen ruimte voor muziekoefenruimtes. De bibliotheek, buurthuizen en kinderboerderijen moeten vechten voor iedere euro. En dan heb ik het nog niet eens gehad over Westerpop. Dit Delftse festival met zijn wortels in het Westerkwartier; het gemeentebestuur heeft er geen geld voor over. De SP maakt hele andere keuzes voor de stad. En voor deze begroting maken we een duidelijke keuze voor het redden van Westerpop. De SP komt met een voorstel voor een vaste, extra, jaarlijkse subsidie. Op de hele begroting gaat het om een klein bedrag, maar voor Westerpop is het enorm belangrijk. De SP gaat er alles aan doen om de andere partijen ervan te overtuigen om ook Westerpop te steunen. En roept iedereen die Westerpop steunt op om naar de gemeenteraadsvergadering op 7 november te komen om die steun aan Westerpop te laten zien.”
‘Kiezen voor een sterke samenleving’
“Als partij van de samenleving vindt het CDA het belangrijk dat ieder mens telt en wordt gezien. Dit vraagt verantwoordelijkheid van overheid en mensen. Een overheid die uitgaat van vertrouwen in mensen in plaats van wantrouwen. Zo dragen we bij aan een sterke samenleving. We vinden het goed dat er wordt gewerkt aan gemeenschapszin in Delft-West. Dit mag alleen niet betekenen dat andere Delftse wijken geen aandacht meer krijgen. Immers, bij samen leven wordt iedereen gezien. Voldoende ontmoetingsplekken zijn daarom nodig. Het CDA is daarom blij dat ons voorstel om de kinderboerderijen beter te ondersteunen nu wordt uitgevoerd. Zo blijft recreatie mogelijk en komen kinderen en hun ouders of verzorgers uit alle lagen van de samenleving elkaar ontmoeten. Daarnaast vervullen vrijwilligers bij uitstek een belangrijke rol in het versterken van de samenleving. Hen, en de verenigingen waar zij actief zijn, ondersteunen helpt ook om te werken aan onderlinge ontmoeting, gezondheid en (meer) eigenwaarde. En door meer jongeren deel te laten uitmaken van het verenigingsleven wordt voorkomen dat zij afglijden naar crimineel gedrag. Met de maatschappelijke diensttijd investeren we in de toekomst van jongeren én die van onze samenleving. We dragen hiermee bij aan meer sociale samenhang en verbondenheid. We zetten in op de waarde van ieder mens, de talenten van ieder mens en het besef dat mensen elkaar nodig hebben. Alleen in relatie met en tot elkaar komen we samen tot bloei.”
‘Liever pas op de plaats gemaakt’
“Onafhankelijk Delft heeft geen woorden voor deze begroting. Inwoners worden voor de zoveelste keer extra belast. Dan vraag je je toch af wat er steeds misgaat. En wie draait er voor op om de begroting structureel sluitend te krijgen? De Delftenaar. Zo kiest dit college voor een miljoenen kostende Gelatinebrug en een miljoenen kostend fi etsecoduct door een prachtig groen gebied. En moet er nu per se een nieuw Schieoevers-gebied komen? Liever hadden wij vier jaar een pas op de plaats gezien, dan nu inwoners weer extra te belasten. Maar blijkbaar moet alles hier tegelijk, groots, spectaculair en innovatief. Het college denkt dat we op latere leeftijd nog altijd alles fi etsend doen. Een auto voor de deur is straks alleen voor de hogere inkomens weggelegd. De speeltuintjes zijn slecht onderhouden of zijn er niet. De ondernemer wordt uitgemolken en volksfestiviteiten als Koningsdag, Westerpop, Carnaval en het ooit zo leuke Delftdag, worden ontmoedigd. Het college begrijpt niet dat incidenten als vernielingen, inbraak, overvallen of intimidatie Delftenaren een onveilig gevoel geven. Het ontbreekt aan handhaving. Er wordt niet goed naar inwoners geluisterd. Participatie is ver te zoeken. Dit college weet blijkbaar beter hoe u het wilt dan u zelf: namelijk inzetten op Delft-West, Innovatiedistrict Delft en de Energietransitie. Daar wordt in deze begroting op ingezet, daar gaan de centen heen. Onafhankelijk Delft roept dan ook op om bij de volgende verkiezingen nogmaals goed na te denken wat u stemt. Want met dit college zullen de lastenverhogingen blijven komen.”
‘Veilig en gezond samenleven’
“Delft heeft lange tijd moeite gehad om de financiën goed te regelen. Nu zien we dat de gemeente alles op orde heeft. De uitgaven worden helemaal betaald met de inkomsten en er is een goede basis voor de toekomst. Dit komt door het beleid sinds 2014. Inwoners en ondernemers betalen mee via woonlasten en lokale belastingen. De verhoging van de woonlasten komt door inflatie en minder geld van de rijksoverheid. Deze dingen liggen buiten de controle van de gemeente. Het is ook belangrijk om te weten dat de woonlasten niet alleen van de gemeente komen; het waterschap vraagt ook heffingen. De verhoging van de woonlasten is dus niet bedoeld voor nieuwe uitgaven. ChristenUnie Delft ondersteunt het stadsbestuur bij drie belangrijke doelen: veilig en gezond samenleven in Delft-West, meer werk en onderwijs in het Innovatiedistrict Delft en verduurzaming van wonen, werken, vervoer en energie. Op sociaal vlak wil de ChristenUnie ouders en hun netwerk sterker maken, zodat zij meer aankunnen en hun kinderen de zorg kunnen geven die ze nodig hebben. Dit gebeurt bijvoorbeeld al met buurtgezinnen. We zijn blij dat het stadsbestuur de belofte aan de ChristenUnie heeft gehouden om goed naar de indexering van subsidies voor cultuur te kijken. Er zijn veel uitdagingen: minder geld van de rijksoverheid, een nieuw theater en sociale vraagstukken waar cultuur mensen kan verbinden. Het deelnemen aan de maatschappij en cultuur zorgt voor winst op andere gebieden zoals wonen, gezondheid en plezier in het leven. Hiervoor is ook goed openbaar vervoer nodig, zoals bussen en trams.”
‘Naar de toekomst blijven kijken’
“Als Volt Delft kijken we naar deze programmabegroting met een toekomstgerichte blik. Het is goed dat het college prioriteit geeft aan duurzaamheid, kansengelijkheid in Delft-West en de ontwikkeling van het innovatiedistrict. Deze plannen dragen niet alleen bij aan het leefbaarder maken van Delft, maar bieden ook de mogelijkheid om onze kennis te delen en andere gemeenten, provincies en zelfs landen te ondersteunen bij het halen van bijvoorbeeld duurzaamheidsdoelen. Daarnaast zijn we blij dat, mede door oproepen van Volt en andere partijen, er meer aandacht is voor cultuur voorzieningen in deze begroting. Hoewel we over het algemeen de koers van de begroting kunnen ondersteunen, zien we ruimte voor verbetering. Zo is het belangrijk om te kijken hoe de gemeente effectiever kan opereren. Een voorbeeld hiervan is de vraag of het logisch is dat de gemeente verantwoordelijk is voor het verstrekken van de studietoeslag aan studenten met een medische beperking. Dit zijn punten die we willen onderzoeken en waar mogelijk aanpassen. Wat betreft de aangekondigde lastenverzwaringen, erkennen we dat dit nooit een populaire maatregel is, maar soms wel een noodzakelijke. De kosten voor de gemeente blijven stijgen en de verwachtingen van de inwoners groeien mee. Toch staat Delft er relatief gezien beter voor dan veel andere gemeenten, dankzij vooruitziend beleid in de afgelopen jaren. Volt zal zich blijven inzetten om ervoor te zorgen dat we naar de toekomst blijven kijken.”
