26 januari 2024 – Het voorstel van het college om een overschot van 3,5 miljoen euro te gebruiken voor het verhogen en uitbreiden van de energietoeslag is in de oordeelsvormende vergadering in de commissie Sociaal Domein en Wonen op donderdag 25 januari verdeeld en door diverse fracties koel ontvangen.
Het voorstel Besteding middelen energietoeslag komt voort uit de motie Waarborgen toekenning Energietoeslagen. Deze motie van Volt, VVD, CDA, Hart voor Delft, SP, ChristenUnie, GroenLinks en D66 werd in juni 2022 aangenomen door de raad. Het college kreeg de opdracht om de rijksbijdrage van 6,9 miljoen euro te bestempelen als geld om de energielasten van Delftenaren met lage inkomens incidenteel te verlagen en een plan uit te werken om met een deel van het budget energiearmoede te bestrijden.
Het college wil nu voor mensen met een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm de energietoeslag verhogen met 200 euro. Daarnaast wil het college een energietoeslag invoeren van 500 euro voor de bijstandsnormgroep 120-150% en het resterende budget de komende vier jaar te gebruiken om verenigingen van eigenaren te helpen bij isolatiemaatregelen.
Dat Delft een overschot heeft van 3,5 miljoen euro omschreef STIP als een unieke situatie. Die fractie had liever gezien dat dat bedrag geïnvesteerd zou worden in energiemaatregelen die mensen met een laag inkomen op de lange termijn niet in de kou laten staan. Een eenmalige energietoeslag laat mensen daarna, volgens STIP, in slecht geïsoleerde woningen zitten.
Hart voor Delft was ook kritisch en sprak over zwalkend armoedebeleid dat de ene keer geldt voor de inkomensgroep tot 110% van de bijstandsnorm, dan weer voor de groep tot 120% en nu voor 150%. De keuze van het college komt, volgens Hart voor Delft, over als hoe snel komen we van 3,5 miljoen euro af. D66 deelde de kritiek van STIP en Hart voor Delft en pleitte voor een maatregel die iets langer meegaat dan 500 euro. De VVD liet weten geen voorstander te zijn van het voorstel.
De PvdA sprak haar steun uit voor de keuze van het college. Die partij zei het eens te zijn met de hulp aan verenigingen van eigenaren en dat mensen met de laagste inkomens een extra energietoeslag goed kunnen gebruiken. Ook GroenLinks oordeelde positief over het voorstel, al vroeg die fractie zich wel af of dit de meest effectieve manier is om armoede te bestrijden. Net als GroenLinks wees het CDA de commissie erop dat het college de motie volgens het verzoek van de raad heeft uitgewerkt. De CDA-fractie sprak wel haar zorg uit of met dit voorstel de verenigingen van eigenaren goed worden geholpen. Steun was er ook van Volt. Maar ook die fractie sprak haar twijfels uit of met dit voorstel de mensen die de energietoeslag het hardst nodig hebben het best zijn geholpen.
Wethouder Joëlle Gooijer lichtte de keuzes van het college toe, maar zei uit te kijken naar de keuzes van de raad. Ze sprak over een open voorstel, dat de raad via amendementen kan bijsturen. Gooijer merkte ook op dat het college bewust had gekozen voor een generieke maatregel, in plaats van maatwerk. Maatwerk is volgens de wethouder veel duurder, kost meer ambtelijke capaciteit en bereikt minder mensen. Wethouder Maaike Zwart ging in op de zorgen over het budget voor de verenigingen van eigenaren. Dat zijn niet de woningcorporaties, legde zij uit. Het college kiest voor de verenigingen van eigenaren met een lage organisatiegraad. Die vve’s kunnen de steun van de gemeente volgens de wethouder goed gebruiken bij het nemen van isolatiemaatregelen.
STIP, D66, VVD en Hart voor Delft gaan de komende week amendementen en of moties voorbereiden. De gemeenteraad praat op donderdag 1 februari verder over dit voorstel.
Educatieve agenda
In deze vergadering besprak de commissie ook de Delftse Educatieve Agenda 2024-2027. Het college heeft die agenda opgesteld, als opvolger van de strategische onderwijsagenda 2019-2023. In deze agenda staan de onderwijsambities voor de komende vier jaar van de gemeente, de kinderopvang en de Delftse schoolbesturen.
In de commissie werd overwegend positief gereageerd. Diverse fracties lieten weten uit te kijken naar de uitvoeringsagenda, waarin meer concrete stappen staan om die ambities de komende jaren waar te maken. De ChristenUnie had die concrete maatregelen liever direct gezien, zonder de voorafgaande wollige woorden in de agenda.
De fracties van de VVD, CDA, Volt en STIP zeiden in de agenda de aanpak van het lerarentekort te missen. Wethouder Gooijer legde uit dat dat probleem regionaal wordt aangepakt. Ze beloofde de commissie daarover een update te geven bij de uitvoeringsagenda die ter informatie naar de raad wordt gestuurd.
CDA en VVD was het ook opgevallen dat wethouder Gooijer de portefeuille onderwijs heeft overgenomen van wethouder Karin Schrederhof. Schrederhof blijft verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting. Volgens de CDA-fractie had het college de raad daarvan via een aparte brief op de hoogte moeten brengen. Nu moest de raad de portefeuillewissel vernemen via de collegebrief bij de educatieve agenda. Dat leek ons een goed moment, aldus wethouder Gooijer, die niet uitsloot dat bij een volgende wissel de raad wel via een aparte brief wordt geïnformeerd.
Armoede bestrijden
De gemeenteraad nam vorig jaar de motie Armoede verder bestrijden aan. Het college kreeg toen de opdracht om de mogelijkheden te onderzoeken om jaarlijks een extra bedrag van 300.000 euro beschikbaar te stellen voor het versterken van de armoedeaanpak. Donderdagavond besprak de commissie de brief van het college over het onderzoek en de opties waar de raad uit kan kiezen.
Het college wil het extra budget gebruiken voor hulp aan mensen die een langere periode van een laag inkomen leven. Zij zouden met de individuele inkomenstoeslag jaarlijks wat extra geld kunnen krijgen. Die toeslag kan op dit moment na vijf jaar worden aangevraagd door mensen die niet meer inkomen hebben dan 105% van de bijstandsnorm.
In de collegebrief over de uitwerking van de motie staan drie opties om de individuele inkomenstoeslag uit te breiden; de inkomensgrens verhogen van 105 naar 110%, de huidige normbedragen verhogen met 25% en het verkorten van de aanvraagtermijn van vijf naar drie jaar. Het college spreekt zijn voorkeur uit voor het verkorten van de aanvraagtermijn. Dat kost 300.000 euro en daarmee is er geen geld over voor andere maatregelen.
De keuze is aan de raad, maar in de commissievergadering lieten veel fracties weten hun eigen ideeën te hebben over het verder bestrijden van armoede. Wat GroenLinks betreft, gaat de aandacht naar mensen met de laagste inkomens en wordt er alles aan gedaan om hen te wijzen op de inkomenstoeslag. De SP zou graag zien dat ook bijstandsnorm wordt verhoogd.
Hart voor Delft wees op de zes ton die op de plank blijft liggen als er geen Willem van Oranje musical komt. Dat geld zou volgens die fractie goed voor armoedebestrijding en preventie kunnen worden gebruikt. De PvdA en D66 gaven aan de keuze van het college te steunen. De CDA-fractie had graag een direct voorstel van het college gezien en STIP vroeg aandacht voor jongeren die door achteraf online betalen in de schulden komen.
Volt had graag gezien dat het college breder dan alleen de inkomenstoeslag had gekeken en ook de ChristenUnie liet weten buikpijn te krijgen van de voorkeurskeuze van het college. Die fractie zei wel mee te gaan in die keuze, maar had liever gezien dat de bijstandsnorm wordt opgehoogd naar 120%. Dat betekent volgens de ChristenUnie dat met de brief van het college geen punt, maar een komma wordt gezet. De VVD zei nog steeds geen voorstander te zijn van toeslagen. Die partij vindt dat werk en een vast inkomen mensen structureel uit de schulden kan helpen.
Wethouder Gooijer kondigde aan dat het college aan de slag gaat om met de inbreng van de commissie aan de slag gaat om een voorstel te maken. Dat komt op termijn naar de raad om vastgesteld te worden.
Hamerstuk
Het voorstel Ontwerpzienswijze wijziging GR GGD-VT Haaglanden stond in deze vergadering op de agenda om besproken te worden. De commissie besloot dat dit voorstel als hamerstuk toe te voegen aan de agenda van de raadsvergadering op donderdag 1 februari.