8 november 2024 – Na een uitgebreid debat heeft een ruime meerderheid van de gemeenteraad op donderdag 7 november ingestemd met de Programmabegroting 2025-2028. Daarnaast werden de Belastingverordeningen 2025, de Najaarsrapportage 2024 en de Begrotingswijziging Septembercirculaire 2024 als hamerstuk vastgesteld.
Het besluitvormende begrotingsdebat was een vervolg op de oordeelsvormende vergadering van commissie Algemeen van donderdag 24 oktober.
De vergadering begon donderdag met de algemene beschouwingen. Hierbij gaven alle fracties hun visie op Delft voor de komende periode. Daarna volgde het debat met elkaar en het college.
Algemene beschouwingen
In het derde jaar van deze raadsperiode werd door de fracties niet alleen teruggeblikt, maar ook vaak vooruitgekeken naar de stad die Delft kan zijn of kan worden. Geld voor nieuwe plannen is er niet, ruimte om eerder gemaakte plannen uit te voeren is er wel. Daarbij werd geregeld verwezen naar Schieoevers, Delft-West, het innovatiedistrict en de energietransitie.
Hart voor Delft
Een sluitende begroting door de lasten voor de Delftenaren te verhogen. Als grootste oppositiepartij had Hart voor Delft het graag anders gezien. Met het ravijnjaar 2026 in zicht, het jaar waarin het Rijk de gemeenten minder geld geeft om meer taken uit te voeren, moet de gemeente volgens Hart voor Delft geld besteden aan zaken die urgent zijn en prioriteit verdienen. De TU moet aan de bak om op de campus het tekort aan studentenwoningen op te lossen. Daarnaast vindt Hart voor Delft dat de stad toe is aan een buitenzwembad, het behoud van Westerpop en een evaluatie van de wijkcentra. Ga terug naar de basis, luidde het advies van Hart voor Delft aan het college.
STIP
STIP gaf iedereen in haar beschouwingen een kijkje in het huis dat Delft is. Via de voordeur komen de bewoners in een toegankelijke groene stad met plek voor veel voorzieningen. In de woonkamer komt iedereen samen. Daar is er voldoende ruimte voor cultuur, evenementen en sport en wil STIP een brug slaan voor fysieke ontmoetingen. De werkplek in het huis biedt voldoende ruimte aan bedrijvigheid in de stad. STIP eindigde de rondleiding in de slaapkamer waar alle bewoners van Delft een dak boven hun hoofd vinden. Dat dat huis nog niet voor iedereen te vinden is, wil STIP aanpakken door de bouw van studentenwoningen te versnellen, woningdelen makkelijker te maken en meer woningen te bouwen.
VVD
Ook de VVD nam haar toehoorders mee op een rondleiding door 2025, langs de kansen en mogelijkheden die Delft dan biedt. De VVD voorziet een levendige stad, met spelende kinderen op straat, een binnenstad die goed bereikbaar is, kansen en weinig obstakels voor iedereen. In dat liberale Delft van de VVD kan een ondernemer zijn eigen bedrijf goed van de grond tillen en is Delft de kansenstad voor initiatiefrijke bewoners. De gemeente dicteert niet, maar ondersteunt en zorgt voor veiligheid, lage lasten en duurzaamheid. Als Delft een stad van ambitie, vertrouwen en vrijheid wil zijn, moet het college in de ogen van de VVD nu visie en daadkracht tonen en niet wachten tot de bodem van de kas zichtbaar is.
D66
De Amerikaanse presidentsverkiezing deze week die door de nieuwszenders CNN en Fox totaal verschillend wordt geduid. Polarisering. D66 constateert dat het ook in Nederland speelt. Het kabinet wil de eenzaamheid aanpakken. Sport verbroedert en gaat eenzaamheid tegen maar het kabinet wil de btw op sport verhogen. De impact van besluiten uit Den Haag en de impact van de wereldpolitiek zijn volgens D66 ook voelbaar in Delft. De fractie zei daarom blij te zijn dat verder wordt gewerkt aan de ontwikkeling van de stad en het versterken van het bestuur. D66 had ook een kritische noot: de vergroening van de Gasthuisplaats. De eerste schop om daar een groene oase van te maken had op dit moment de grond in moeten gaan. Dat moet sneller, aldus D66.
SP
Ook de SP stond in haar beschouwingen met een knipoog stil bij het nieuws van deze week: het weglopen van Johan Derksen bij Vandaag Inside, om maar aan te geven dat mensen tegenwoordig in een bubbel leven. De SP blikte vervolgens terug hoe ook in Delft de stad en het leven in de loop der erg veranderd zijn. Van arbeidersstad naar stad van de TU, met tweeverdieners die moeite hebben om rond te komen, waar dure woonwijken worden gebouwd en de komende twee jaar 50 sociale huurwoningen worden gerealiseerd. Met een laag inkomen kom je volgens de SP, Delft niet meer in. De gemeente helpt de goedverdienende bewoners, de bewoners in de Buitenhof gaan wel naar Westerpop, maar niet naar de binnenstad. Reden voor de SP om te pleiten voor het behoud van het popfestival.
GroenLinks
De generaties van mensen stonden in de beschouwing van GroenLinks centraal. Zeven generaties terug en zeven generaties vooruit. Een visualisatie van familieleden die hun ervaringen van generatie op generatie doorgeven. Dat bezorgde GroenLinks de trots over hoe Delft omgaat met het slavernijverleden en het pad dat is ingezet richting inclusieagenda. GroenLinks verwacht dat we de planeet alleen kunnen doorgeven als we van persoonlijk bezit overgaan naar beschikbaar spullen die we gebruiken op het moment dat we ze nodig hebben. Trots zei GroenLinks ook te zijn op het innovatiedistrict, de ondernemersgeest, op de initiatieven tegen armoede en racisme. Samen komen we verder dan alleen, concludeerde GroenLinks.
CDA
Polarisatie in de samenleving zorgt ervoor dat mensen soms lijnrecht tegenover elkaar staan, dat er wantrouwen is en egoïsme. Dat maakt de maatschappij, aldus het CDA, wiebelig. De fractie hield een pleidooi voor een sterke samenleving. Zo’n samenleving steunt volgens het CDA op mantelzorgers en vrijwilligers, op de zachte kracht van mensen die omzien naar elkaar. Ontmoeting en samenlevingszin zijn samen met het naar elkaar luisteren de andere pijlers van de samenleving die het CDA voorstaat. Door het goede voor een ander te doen en te luisteren naar elkaar vinden we, in de visie van het CDA, de oplossing in het midden, als medicijn tegen de polariserende samenleving. Wie de zegen ontvangt, kan werkelijk tot zegen zijn.
PvdA
In de derde begroting van deze raadsperiode staan de bewoners van Delft, volgens de PvdA, voorop. Delft staat er financieel robuust voor, er wordt geïnvesteerd in de stad, er wordt gewerkt aan duurzaamheid en er wordt gebouwd voor iedereen. Het college doet in de ogen van de PvdA wat het kan. De fractie hield een gloedvol betoog ter ondersteuning van de publieke zaak. Om beleid te kunnen uitvoeren is kennis en geld nodig. Dat vergt volgens de PvdA een langetermijnagenda die ervoor moet zorgen dat de gemeente geen krakkemikkige, maar een sterke degelijke publieke zaak behoudt.
Onafhankelijk Delft
De beschouwing van Onafhankelijk Delft was somber van toon. Volgens die fractie is het niet best gesteld met de financiën van de gemeente en heeft de stad een enorme schuld. Door vele jaren van bezuinigen, is het er volgens Onafhankelijk Delft ook niet gezelliger en veiliger op geworden in de stad. Alles draait om geld, terwijl Onafhankelijk Delft de menselijke maat in het beleid zou willen terugzien. De fractie vindt dat het college te veel bezig is met prestigeobjecten en daardoor uit het oog verliest dat ouderen tevergeefs wachten op de Regiotaxi en eenzaam en alleen thuis zitten. Dieren zijn in nood en de gewone Delftenaar heeft geen geld meer voor een nieuwe jas, terwijl veel jongeren gokken en in de geldproblemen komen. De menselijke maat moet terug in de stad, aldus Onafhankelijk Delft.
ChristenUnie
In de Delftse samenleving moet het niet gaan om ik, maar om wij. De ChristenUnie zou graag zien dat de Bijbeltekst Laat de kinderen tot mij komen in Delft leidt tot het versterken van onderlinge relaties en de relatie tussen ouderen en jongeren in het bijzonder. Ouderen kunnen volgens de ChristenUnie een belangrijke rol spelen in de ondersteuning van jongeren. Een uur praten met je oma kan net zo goed helpen als therapie, aldus de ChristenUnie. Ouderen in Delft kunnen een luisterend oor bieden. Niet alleen individueel, maar ook via de kerken, sportverenigingen en de hospitaregeling. Niet meer op het telefoonscherm kijken, maar elkaar in de ogen kijken, was de boodschap van de ChristenUnie die wat die fractie betreft vervolgd wordt.
Volt
Het beste moment om een boom te planten was twintig jaar geleden. Het op één na beste moment is nu. Met dat Engelse spreekwoord sloot Volt als jongste partij in de raad zijn beschouwing af. In de tweeënhalf jaar dat Volt deel uitmaakt van de raad is er volgens die fractie veel gebeurd. Er zijn kansen gemist en er zijn kansen volgens Volt gepakt. De fractie zei het idee te hebben dat er steeds beter wordt geluisterd naar de mensen in de stad. Volt riep alle fracties op te laten zien dat de gemeenteraad voor de bewoners van Delft aan het werk is. Volt zei trots te zijn deel uit te maken van een raad waarin naar elkaar geluisterd wordt.
Bekijk de algemene beschouwingen, het debat en de stemmingen terug
Raadsdebat
De begroting heeft een positief saldo en is structureel in evenwicht. Waar vorig jaar nog met angst en beven naar het ravijnjaar 2026 werd gekeken, lijkt die angst nu enigszins te zijn afgenomen. Geld voor nieuwe plannen is er niet en daarom staat de derde begroting in deze raadsperiode in het teken van uitvoeren en afmaken. De fracties probeerden via negen amendementen en zestien moties sturing te geven aan wat en hoe het college uitvoert en afmaakt.
Ingetrokken moties
Van de zestien ingediende moties werden er zeven ingetrokken. De SP, Hart voor Delft en Onafhankelijk Delft trokken hun motie Muziekfestival van algemeen belang in (én het gelijknamige amendement), nadat duidelijk werd dat er in de raad te weinig steun was om Westerpop te behouden door het organiseren van het festival tijdelijk te verklaren tot een activiteit van algemeen belang. VVD en Hart voor Delft brachten hun motie Keuzes maken: zeg nee tegen ja, ja en ja niet in stemming, na de toezegging van wethouder Martina Huijsmans dat zij de raad begin 2025 gaat informeren over de keuzes die de raad kan maken in aanloop naar de Kadernota. Wethouder Huijsmans beloofde CDA en GroenLinks naar aanleiding van hun motie Samen bouwen aan een prettig leefbare stad breed onderzoek te doen of investeerders in bedrijfsvastgoed een bijdrage kan worden gevraagd die ten goede komt aan zaken als sport, cultuur en evenementen. Onafhankelijk Delft trok de moties Aanpak openbare dronkenschap en overlast in winkel en recreatiegebiedje Bomenwijk in Delft, Verbetering openbaar toilet in de Halsteeg in Delft voor hygiëne en toegankelijkheid en Aandacht voor Speelplek in de wijk Buitenhof omgeving Glenn Millerstraat Delft in na de reactie van het college. Na de verzekering van wethouder Huijsmans dat de bewoners mee blijven praten over de verkeersveiligheid in hun buurt en dat er geen onontkoombare stappen worden gezet totdat de raad hierover heeft gesproken, trokken Onafhankelijk Delft, CDA en Hart voor Delft hun motie Geen fietsdoorsteek tussen de flats Herculesweg/Vulcanusweg in.
Aangenomen amendementen
Van de negen ingediende amendementen werden acht amendementen in stemming gebracht. De SP, Hart voor Delft en Onafhankelijk Delft hadden hun Westerpop-amendement al ingetrokken, voordat het college daarop kon reageren.
De amendementen Waarderingssubsidie opnieuw in het leven roepen (Hart van Delft) en Investeer in het versneld toegankelijk maken van Delft (PvdA) werden verworpen. De overige zes amendementen werden aangenomen. Amendementen zijn voorstellen van fracties om de inhoud van een voorstel te wijzigen. Dit in tegenstelling tot moties, die zijn in de meeste gevallen bedoeld om het college via een opdracht of verzoek aan het werk te zetten.
Alle partijen, op Hart voor Delft en VVD na, stemden in met het amendement Gemeente Delft als culturele aanjager (STIP, ChristenUnie, Volt, D66 en GroenLinks). Een meerderheid van CDA, ChristenUnie, D66, Hart voor Delft, Onafhankelijk Delft, VVD en Volt zorgde ervoor dat het amendement Theater de Veste (VVD, D66, CDA, Hart voor Delft, Onafhankelijk Delft) werd aangenomen. De raad ging unaniem akkoord met de amendementen Borg de toekomstvisie religieus erfgoed Delft (CDA en ChristenUnie) en Neem op nette manier afscheid van Fonds Delft 2040 (CDA). Alle partijen, behalve VVD, stemden in met het amendement 80 jaar vrijheid niet vanzelfsprekend (CDA en Hart voor Delft). Ook het tweede amendement Borg de toekomstvisie religieus erfgoed Delft (CDA en ChristenUnie), werd ondanks de tegenstemmen van GroenLinks en STIP door de raad aangenomen.
Aangenomen moties
Van de negen moties die aan het eind van het begrotingsdebat in stemming werden gebracht werden er twee door de raad verworpen. Dit waren de moties Red Westerpop (SP en Onafhankelijk Delft) en Verhoging verkeersveiligheid bij oversteekplek bruggen Delfgauwseweg (Onafhankelijk Delft). Het college moet aan de slag met opdrachten uit de zeven aangenomen moties.
Hart voor Delft stemde als enige partij tegen de motie Voortzetting gevel-tot-gevel-aanpak (STIP, Volt, GroenLinks en D66). Het college moet bij de Kadernota 2025 met een uitwerking komen om de gevel-tot-gevelaanpak voort te zetten.
Met uitzondering van VVD en Hart voor Delft stemden de overige raadsfracties voor de motie Gemeente Delft als culturele aanjager (STIP, ChristenUnie, Volt, D66 en GroenLinks). Ook bij deze motie verwacht de raad van het college een uitwerking bij de Kadernota 2025 hoe de aanjagende rol op het gebied van cultuur kan worden voortgezet.
De motie Bied toekomst aan Westerpop en andere (gratis) evenementen (STIP en D66) kreeg, op de VVD na, de steun van alle fracties. Deze motie geeft het college de opdracht om bij de kadernota te zoeken naar ruimte om de huidige incidenteel aanvullende middelen na 2025 in te blijven zetten voor het versterken van evenementen in Delft.
De raad ging unaniem akkoord met de motie Dierenwelzijn in de Delftse begroting (D66, Onafhankelijk Delft, CDA, Volt en ChristenUnie). Het college moet volgens deze motie vanaf de komende financiële cyclus dierenwelzijn zichtbaar maken via duidelijke doelstellingen, meetbare resultaten en de voortgang op de nota Dierenwelzijn.
Ook de motie Spreek waardering voor jonge vrijwilligers uit (CDA en D66) werd unaniem door de gemeenteraad aanvaard. Het college moet nagaan welke mogelijkheden er zijn om de gemeentelijke onderscheidingen uit te breiden met een jeugd- of jongerenlintje, om jongeren zodoende aan te moedigen en te stimuleren om op een actieve en positieve manier zich in te zetten voor de samenleving.
De raad ging zonder tegenstemmen ook akkoord met de motie Ondersteuning van dierveiligheid en overleving in Delftse Grachten en natuurwater in de wijken (Onafhankelijk Delft, D66, Volt en STIP). Deze motie vraagt het college onder meer een inventarisatie te maken van de meest dieronvriendelijke kades en oevers in Delft ten behoeve van de biodiversiteit en dierenwelzijn, maatregelen te nemen om de grachten en het natuurwater in Delft diervriendelijker te maken en de raad daarover in het tweede kwartaal van 2025 over te informeren.
Onafhankelijk Delft en VVD stemden tegen, maar de raadsmeerderheid ging akkoord met de motie Ruimte voor Delft (D66, STIP, GroenLinks en Volt). Het college moet met een ruimtelijke strategie komen voor de realisatie van ruimtelijke ontwikkelingen en een financieel handelingsperspectief opstellen voor de inzet van een actief grondbeleid. De raad verwacht daarover in het eerste kwartaal van 2026 geïnformeerd te worden door het college.
Voorstellen
De Programmabegroting 2025-2028 werd door een ruime meerderheid van de raad aangenomen; Hart voor Delft, Onafhankelijk Delft, SP en VVD stemden tegen. De Najaarsrapportage 2024, de Belastingverordeningen 2025 en het voorstel Begrotingswijziging Septembercirculaire 2024 werden als hamerstuk door de raad vastgesteld.
