10 november 2023 – Na een uitgebreid debat heeft een ruime meerderheid van de gemeenteraad op donderdag 9 november ingestemd met de Programmabegroting 2024-2027, de Belastingverordeningen 2024, de Najaarsrapportage 2023 en de Begrotingswijziging Septembercirculaire 2023.

Het besluitvormende begrotingsdebat was een vervolg op de oordeelsvormende vergadering van commissie Algemeen van donderdag 26 oktober.

De vergadering begon donderdag met de algemene beschouwingen. Hierbij gaven alle fracties hun visie op Delft voor de komende periode. Daarna volgde het debat met elkaar en het college. De avond werd afgesloten met de stemming over uiteindelijk zeventien amendementen en 27 moties.

Beschouwingen

In alle betogen van de fracties werd gereageerd op de plannen van het college om de komende jaren stevig te investeren in het versterken van de stad, onder meer via het programma Delft-West, het ontwikkelen van Schieoevers en het uitvoeren van eerder gemaakte plannen. Er klonken ook zorgen over het ravijnjaar 2026. In dat jaar belanden gemeenten tussen het oude systeem van bekostiging per inwoner door het Rijk en nieuwe financieringssysteem dat per 2027 van kracht wordt.

Hart voor Delft

Het wordt tijd dat het college het hoofd niet wegdraait voor de problemen in de stad. In de visie van Hart voor Delft moeten urgentie en prioriteit bepalend zijn voor het beleid. Wat Hart voor Delft betreft, moet de woningnood worden aangepakt en moet er een signaal naar Den Haag, omdat de gemeente vanaf 2026 minder geld van het Rijk krijgt. Van Hart voor Delft hoeft er geen geld naar het Prinsenhof en een extra brug over de Schie. Bewoners moeten meer betrokken worden bij de politiek en de raad moet meer te zeggen krijgen over het beleid in de wijken en ook het ouderenbeleid kan volgens Hart voor Delft beter. 

STIP

Na jarenlang plannen en visies maken, is het volgens STIP nu tijd voor actie. STIP sprak positief over de begroting en het voornemen van het college de plannen te gaan uitvoeren. Investeren in de stad, meer woningen bijbouwen en meer banen creëren. Doorpakken op warmte-uitvoeringsplannen en meer doen op gebied van cultuur. STIP sprak ook de zorg uit dat er minder geld van het Rijk naar Delft komt. STIP riep de andere partijen in de raad op om gezamenlijk de ambities voor Delft waar te maken. 

VVD

Delft moet volgens de VVD een betaalbare stad zijn, met een goed vestigingsklimaat voor ondernemers, voldoende betaalbare huur- en koopwoningen voor Delftenaren en een realistische energietransitie. Er wordt volgens de VVD structureel te veel geld uitgegeven en gaten worden met incidenteel geld gedicht. De VVD wil een financieel beleid dat is gericht op groei, welvaart en welzijn voor alle Delftenaren en geen stijging van de woonlasten. De VVD riep op tot samenwerking om Delft sterker en welvarender te maken.

D66

De oorlogssituatie in Gaza en de voelbare gevolgen daarvan in Delft, gaan D66 aan het hart.
D66 zei meer perspectief te willen bieden aan gezinnen, ouderen, studenten en jongeren.
Bouwen moet volgens D66 samengaan met ruimte voor lokaal ondernemerschap, ontmoetingsplekken en openbaar groen. De partij pleitte voorts voor goed onderwijs en om bestaande woningen en bedrijven verder te verduurzamen.

SP

Het veldje achter de Debussyflat als speelplek voor de kinderen noemde de SP als voorbeeld voor het betrekken van mensen bij de politiek en het gezamenlijk aanpakken van problemen. De SP zei geen pleisters te willen plakken, maar de ongelijkheid te willen aanpakken. De SP kiest daarbij voor fors investeren in de schooltandarts, buurthuizen, speeltuinen en een buitenzwembad. De torens van de Oude en Nieuwe Kerk moeten gratis worden voor Delftenaren en de gemeente moet volgens de SP geen geld stoppen in bedrijven, maar de belangen van bewoners vooropstellen.

GroenLinks

De gezamenlijke ideale wereld, samen streven we een ideaal na. GroenLinks blikte vooruit en hield de raad een spiegel voor. GroenLinks wees op mensen in armoede, jongeren op wachtlijsten voor betaalbare woningen en de klimaatverandering. Samen het vertrouwen terugwinnen van de mensen die het niet meer kunnen volgen of niet meer mee kunnen doen. Samen reflecteren en samen dromen over een toekomst. GroenLinks vroeg tevens aandacht voor de slachtoffers van onderdrukking en geweld en riep op om met elkaar te zoeken naar hoe we het met elkaar beter kunnen maken. 

CDA

In de beschouwingen van het CDA stonden rentmeesterschap, reflectie en rekenschap centraal. Als de verhoudingen in de wereld op scherp staan, is volgens het CDA rentmeesterschap, oftewel omzien naar elkaar, belangrijk. De overheid moet werken aan een sterke samenleving. Het CDA betoogde dat kritisch kijken naar het eigen handelen van de raad, via reflectie, kan leiden tot oplossingen. Volgens het CDA zou het gemeentebestuur ook rekenschap aan de stad moeten geven over zijn handelen en beleid. 

PvdA

Een ambitieuze begroting met stevige investeringen in de toekomst. Delftenaren willen volgens de PvdA een verhaal dat houvast biedt. Delft-West is volgens de PvdA zo’n verhaal dat is gericht op meer kansen voor bewoners en Schieoevers biedt meer werkgelegenheid op alle niveaus. Bij de energietransitie moeten mensen met hoge energiekosten volgens de PvdA prioriteit krijgen. Veel mensen komen niet meer rond, door een te duur huis of een te laag inkomen. De overheid moet wat de PvdA betreft een sociaal vangnet bieden en zorgen voor een gezonde leefomgeving en goede scholing. Voor zaken als armoedebestrijding is volgens de PvdA meer geld nodig uit Den Haag. Voorts zei de PvdA verder te werken aan de menselijke maat en riep de PvdA college en raad op aan de slag te gaan.

Onafhankelijk Delft

Onafhankelijk Delft zei somber te zijn over de financiële toekomst van Delft. Delft krijgt minder geld van het Rijk en de pot met incidenteel geld is op. Onafhankelijk Delft hekelde de lastenverhogingen voor de Delftenaren. Veel inwoners hebben het volgens Onafhankelijk Delft erg moeilijk. Ze krijgen geen hulp, maar moeten wel alles betalen. In Delft is het soms niet goed wonen, werken en recreëren, stelde Onafhankelijk Delft. De partij ziet liever geen Gelatinebrug, maar wel een overdekbaar buitenzwembad en een grote plas in de Delftse Hout zonder blauwalg.

ChristenUnie

Meer dan ooit is het belangrijk om te werken aan het wij in de stad, stelde de ChristenUnie. De overheid moet daarbij een bondgenoot van de bewoners zijn. Het programma Delft-West verdient volgens de ChristenUnie alle steun zonder andere wijken te verwaarlozen. Inwoners zijn geen klanten, aldus de ChristenUnie, de gemeente moet een dienstverlener zijn en geen financiële instelling of bank. De ChristenUnie moedigde raad en college aan om te doen wat goed is. 

Volt

Volt nam de raad in de beschouwingen mee naar het Delft van de toekomst, waar de inmiddels volwassen Aaron rondloopt in het Delft van 2050. De stad is volledig circulair. Hij ziet zijn oude buurmeisje dat hand in hand loopt met haar partner. Aaron ziet straten waar in de ene straat een skatebaan ligt en de andere een moestuin. Hij geniet van gezond kweekvlees in het restaurant en in het stadhuis werkt hij mee aan een burgerberaad. Volt riep de raad op te kiezen voor een mooie toekomst, want die toekomst begint morgen al.

Bekijk de algemene beschouwingen, het debat en de stemmingen terug

Raadsdebat

De begroting is structureel in evenwicht en de gemeente kan weer investeren in de stad en keuzes maken. Dat niet alle fracties het met die keuzes eens zijn, bleek uit het groot aantal amendementen en moties dat werd ingediend. Via zeventien amendementen en 36 moties probeerden fracties het beleid aan te scherpen en bij te sturen.

Ingetrokken moties

Van de 36 moties werden negen moties ingetrokken. STIP trok haar motie Brandbrief Rijk: bied gemeenten toekomstperspectief! in, omdat ze weinig steun voelde in de raad en een verworpen motie volgens STIP geen goed signaal naar Den Haag zou zijn. De motie Motiemarkt werd door het CDA ingetrokken, omdat die fractie na het debat in de raad en de reactie van het college het gevoel had dat die motie te vroeg kwam.  Onafhankelijk Delft trok de moties Buitensportlocaties:  aanpassen voor inclusief sporten, Samen sterk: zoek de verbinding met TU-Delft en met mede-indiener STIP Social return en transparantie in na toezeggingen van het college. De overige ingetrokken moties waren: Geef mensen met een beperking de ruimte (ChristenUnie, PvdA, VVD), Verkeersveilig fietsen (ChristenUnie), Cultuursubsidies realistisch indexeren (Volt, ChristenUnie) en Generatietoets in Delft in de toekomst (Volt, STIP).

Aangenomen amendementen

Alle zeventien ingediende amendementen werden in stemming gebracht. Twaalf amendementen werden verworpen en vijf amendementen werden aangenomen. Amendementen zijn voorstellen van fracties om de inhoud van een voorstel te wijzigen. Dit in tegenstelling tot moties, die zijn bedoeld om in de meeste gevallen het college via een opdracht of verzoek aan het werk te zetten.

Alle partijen op D66 en GroenLinks na stemden in met het amendement Geen Parkeertransitie in Delft-West (VVD, CDA, Onafhankelijk Delft, SP, Hart voor Delft). Unaniem ging de raad akkoord met de amendementen Vertel het eerlijke verhaal (VVD, CDA, Hart voor Delft, Onafhankelijk Delft, SP, Volt), Governancestructuur benoemen (CDA, VVD) en Werken voor Delft is leuk (CDA, VVD, SP, Hart voor Delft). Daarnaast stemde, op de VVD na, alle partijen in met het amendement Inclusievere gehandicapten parkeerplaats (GroenLinks, Volt, PvdA, ChristenUnie, STIP, Hart voor Delft, D66).

Aangenomen moties

Zestien van de 27 moties die aan het eind van de avond in stemming werden gebracht, werden door de raad verworpen. Het college gaat aan de slag met de opdrachten die raad meegaf in elf aangenomen moties.

De motie Spelen voor Elk Kind van Hart voor Delft en SP kreeg niet de steun van GroenLinks en VVD, maar wel van alle andere raadsfracties. De motie draagt het college onder meer op om in gesprek te gaan met de vier speeltuinverenigingen in Delft om via meer subsidies te komen tot meer inclusievere speeltuinen.

Onafhankelijk Delft stemde tegen de VVD-motie Kijk breder naar de mogelijkheden van open zwemwater in Delft. De rest van de raad ging akkoord met de motie die het opdraagt om in aanvulling op het onderzoek naar de locatie van Sportfondsenbad Kerkpolder een (compacte) verkenning te doen naar andere plekken waar gezwommen zou kunnen worden, zoals de Symbiobrug, op het terrein van TU Delft of ommuurd nabij de grote plas in de Delftse Hout. De raad verwacht daarna een voorstel voor een vervolgproces.

De motie Vervolg geven aan onderzoek slavernijverleden geeft het college onder meer de opdracht om samen met de raad, het Kwartiermakerscomité Slavernijverleden en andere betrokken inwoners te komen tot een voorstel wat Delft na de komma gaat doen en uiterlijk bij de Kadernota 2024 geld voor dit voorstel beschikbaar te stellen. De motie werd ingediend door D66, GroenLinks, ChristenUnie, PvdA, CDA, Volt en STIP. Onafhankelijk Delft en Hart voor Delft stemden tegen de motie.

Twee moties met dezelfde titel Gemeenteraad voorop die werden ingediend door CDA, VVD en Onafhankelijk Delft geven het college de opdrachten mee om vanaf de programmabegroting 2025-2028 het programma Raad als eerste hoofdstuk in de begroting en verantwoordingscyclus weer te geven en om bij de start van de raadsperiode 2026-2030 met een voorstel te komen voor een programma-indeling volgens de financiële verordening.

Een ruime meerderheid van de raad stemde ook in met de motie Watertappunten in Delft. De VVD stemde als enige partij tegen. Het college moet volgens deze motie op minimaal vijf plekken in de stad een watertappunt realiseren, waarbij de nadruk ligt op plekken in wijken waar nog geen tappunten zijn of in de buurt zijn. Dat moet voor juni volgend jaar zijn gebeurd.

Met 20 stemmen voor (CDA, D66, Hart voor Delft, Onafhankelijk Delft, SP, Volt en VVD) en zeventien stemmen tegen (ChristenUnie, GroenLinks, PvdA, STIP) stemde de raad in met de motie Betere bewegwijzering naar gemeentelijke openbare wc’s. De motie van Onafhankelijk Delft en D66 verwacht van het college dat de fysieke bewegwijzering naar de openbare toiletten in gemeentelijk beheer dusdanig wordt aangelegd dat iedereen ze kan vinden en er gebruik van kan maken.

Onafhankelijk Delft en D66 dienden ook samen de motie Betrouwbaar inlooploket in. De meerderheid van de raad steunde de motie die het college opdraagt te onderzoeken of de gemeente een loket kan openen dat rekening houdt met mensen die dakloos, analfabeet of straatarm zijn. Mensen zouden er zonder afspraak terecht moeten kunnen. CDA, D66, Hart voor Delft, PvdA, Onafhankelijk Delft, SP en VVD steunden de motie. ChristenUnie, GroenLinks, STIP en Volt stemden tegen.

Ook de derde gezamenlijke motie van Onafhankelijk Delft en D66 Delft diervriendelijke gemeente en zorgen voor morgen werd met steun van CDA, Hart voor Delft, PvdA, STIP en Volt door de raad aangenomen. De motie vraagt het college bij de Kadernota 2024 5.000 euro vrij te maken om dieren te helpen.

Hart voor Delft, SP en VVD stemden tegen maar de meerderheid van de overige raadsfracties was voor de motie Cultuur voor alle inwoners toegankelijk, bereikbaar en aantrekkelijk. De motie werd ingediend door ChristenUnie, Volt, STIP en GroenLinks. Het college moet onder meer concreet gaan benoemen wat de basisvoorziening van cultuur moet zijn en wat het voor de lange termijn gaat kosten om die basis op orde te houden.

Volt en GroenLinks kregen de steun van de raadsmeerderheid voor hun motie Met stadspartners inzetten op maatschappelijk opdrachtgeverschap voor cultuur. Het college moet het maatschappelijk opdrachtgeverschap bij die stadspartners aanmoedigen die profiteren van de culturele vraagstukken in hun sector. Daarnaast draagt de motie het college onder meer op bij de evaluatie van het cultuurkader ook de subsidiesystematiek te evalueren.

Voorstellen

De Programmabegroting 2024-2027 werd door een ruime meerderheid van de raad aangenomen; Hart voor Delft, Onafhankelijk Delft, SP en VVD stemden tegen. Ook de Belastingverordeningen 2024 kregen de steun van de raadsmeerderheid. Hart voor Delft stemde als enige partij tegen dat voorstel. De raad stemde unaniem in met de Najaarsrapportage 2023 en met het voorstel Begrotingswijziging Septembercirculaire 2023.