24 mei 2024 – In de oordeelsvormende vergadering van de commissie Economie, Financiën en Bestuur is op donderdag 23 mei uitvoerig gesproken over het voorstel Toekomst Theater de Veste.

Via dit voorstel vraagt het college de raad om akkoord te gaan met het voorgestelde voorkeursscenario: volledige nieuwbouw op een toekomstige plek in of in de buurt van de binnenstad van Delft. In dit scenario krijgt het theater een grote zaal met 800 plaatsen en een multifunctionele zaal met vlakke vloer voor de kleinere optredens. Tevens worden de toegankelijkheid en het binnenklimaat verbeterd.

Als de raad hiermee instemt, wordt de komende jaren verder gewerkt aan een financiële strategie voor zowel het investeringsbedrag als de dekking van de structurele lasten voor nieuwbouw. Vanaf 2028 gaat het college dan bekijken of de nadere verkenning voor het project nieuwbouw Theater de Veste opgestart kan worden.

Insprekers

Namens Cultuurhuis Delft en de Stichting Centrummanagement Delft hielden twee insprekers een warm pleidooi voor de bouw van een nieuw stadstheater. Ze pleitten beiden voor een nieuw theater, omdat het een plek is die mensen verbindt en een plek die de lokale economie versterkt. Hun wens om niet tot 2028 te wachten met de nadere verkenning vond bij diverse fracties in de commissie gehoor.

STIP zou liever vandaag dan morgen een nieuw theater in Delft zien, maar de fractie concludeerde zelf al dat dat niet haalbaar is. De partij steunt daarom het plan van het college om over vier jaar te beginnen met de verkennende fase. De SP onderstreepte het belang van cultuur voor de stad en stelde onder meer die cultuur het liefst verspreid over meerdere locaties in de stad te zien.

Duurkoop

De PvdA liet weten het voorstel van het college te steunen. Volgens de PvdA is het belangrijk dat het project na het akkoord van de raad niet stilligt tot 2028. GroenLInks herinnerde de commissie eraan dat het theater nog geen 30 jaar oud is en dat de raad indertijd koos voor goedkoop, wat nu duurkoop blijkt te zijn. Het college schat de kosten voor nieuwbouw op een bedrag tussen de 67 en 85 miljoen euro.  De financiering wordt volgens GroenLinks een zoektocht. De groei van Delft vraagt wat GroenLinks betreft om stevige investeringen, waarbij samenwerkingsverbanden nog hechter moeten worden om tot een goed plan te komen.

Hart voor Delft zei het volmondig eens te zijn met de standpunten van GroenLinks. Die fractie hoopt dat in 2035 de eerste voorstelling in het nieuwe theater is te zien. Daarom moet het college, volgens Hart voor Delft, niet wachten, maar nu al beginnen met het starten met de financiële strategie en de verkennende fase. D66 zette vraagtekens bij de financiële haalbaarheid van het voorkeursscenario voor nieuwbouw. De partij wees op het ravijnjaar 2026, waarin het Rijk met minder geld voor de gemeenten over de brug komt en het voornemen van het nieuwe kabinet om de btw op podiumkunsten flink te verhogen.

Geld van derden

De CDA-fractie sprak de hoop uit dat via fondsenwerving, geld van derden en een minimale inbreng van de gemeente een nieuw theater in Delft gebouwd kan worden. Het CDA zei geschrokken te zijn van de investeringsbedragen. Die kunnen volgens die partij leiden tot flinke bezuinigingen op andere culturele dossiers en hogere lasten voor de Delftenaren. De fractie herhaalde haar wens om nieuwbouw van het Delftse theater regionaal te bekijken en dan blijkt dat Delftenaren redelijk dichtbij naar grote theaters in de omgeving kunnen. Het CDA sprak de hoop uit dat er geld overblijft voor de overige cultuur in de stad.

Het is twee voor twaalf voor Theater de Veste constateerde Volt. Die fractie zei het voorstel en de onderbouwing van het college om de voorkeur voor nieuwbouw uit te spreken wel wat mager te vinden. Maar Volt drong er bij wethouder Frank van Vliet ook op aan om eerder dan 2028 te starten met de verkennende fase voor nieuwbouw.

Buikpijn

De investering in de cultuursector van misschien wel meer dan 90 miljoen bezorgt de ChristenUnie buikpijn. Volgens die fractie kan het niet zo zijn dat met publiek geld het culturele speelveld, waarop sommige culturele instellingen hun eigen broek moeten ophouden, verstoord wordt. Blijf met beide benen op de grond staan, klonk het advies van de ChristenUnie aan wethouder Van Vliet.

Dat Theater de Veste maar 30 jaar is meegegaan, is volgens Onafhankelijk Delft eigenlijk schandalig. De fractie zei sceptisch te zijn over de financiering, maar als er dan een nieuw theater moet komen, dan liefst op de huidige locatie, aldus Onafhankelijk Delft. Ook de VVD zei het belang van cultuur en het stadstheater te onderschrijven, maar nu al voorsorteren op nieuwbouw op de huidige locatie dat gaat de VVD te snel. Wethouder Van Vliet  zegde de VVD toe om de verkenning van het nieuwbouw scenario in samenhang te bezien met de rest van de cultuur portefeuille en te komen met een duidelijke prioriteitstelling gekoppeld aan het Integraal Huisvestigingsplan Cultuur. Daarnaast beloofde Van Vliet de VVD in de verdere verkenning duidelijk te maken hoe het selectiecriterium multifunctioneel zich verhoudt tot publieke instellingen met soortgelijke functies en hoe slim gecombineerd kan worden.

Menskracht

Wethouder Van Vliet legde uit dat die keuze nog niet is gemaakt. Het college heeft de voorkeur voor nieuwbouw op een plek in of bij de binnenstad. De wethouder stond – in zijn reactie op de vraag waarom het college niet meteen aan de slag gaat – stil bij het gebrek aan ambtenaren die de plannen voor een nieuw theater verder moeten uitwerken. Dat kost volgens de wethouder een leger aan kennis en menskracht die de gemeente op dit moment niet in huis heeft. Daarnaast wees Van Vliet op de vele andere grote opdrachten die de raad aan het college heeft gegeven.

De wethouder legde ook uit dat het college de komende jaren niet gaat stilzitten. Er wordt gewerkt aan een financiële strategie, een plan waarin staat hoe Delft de nieuwbouw van De Veste wil gaan betalen. En daarnaast krijgt de raad over een jaar een plan van het college over hoe het huidige theater nog even kan blijven draaien. De wethouder beloofde de commissie om op dat moment inzichtelijk te maken wat er nodig is aan ambtelijke capaciteit om dit project uit te voeren.

De fracties van Volt, D66, STIP, Hart voor Delft, CDA, GroenLinks en ChristenUnie kondigden moties aan.  De fracties denken dan aan aanscherping van het voorstel, het opnemen van betere kaders of het realiseren van voldoende ambtelijke capaciteit.  

Dat betekent dat dit voorstel over de toekomst van Theater de Veste verder wordt besproken in de raadsvergadering op donderdag 13 juni.

Evenementenkader

In overwegend positieve bewoordingen met hier en daar een kritische noot reageerde de commissie donderdagavond op het voorstel Evenementenkader Delft 2024. Dit evenementenkader biedt de basis voor de subsidieregeling evenementen. De subsidieregeling is noodzakelijk om invulling te geven aan de eerdere noodpakketten die in de programmabegroting 2024-2027 structureel zijn gemaakt om de noodlijdende sector te ondersteunen. Die subsidieregeling kan echter pas ter besluitvorming worden voorgelegd nadat het evenementenkader is vastgesteld.

Een vertegenwoordiger van de Cultuurtafel Delft gebruikte zijn inspreekminuten om de commissie aan te sporen te investeren in de huidige evenementen die in Delft worden gehouden.

Ook nieuwe initiatieven komen in aanmerking voor subsidie, maar uit het voorstel blijkt dat als het geld is verdeeld over de bestaande evenementen er nu voor de komende geen geld meer over is voor nieuwe evenementen. Nieuw in het evenementenkader zijn onder meer het subsidieplafond, de hogere subsidies die jaarlijks geïndexeerd worden en de meerjarige subsidies.

De VVD sprak over een deugdelijk financieel voorstel dat die fractie kan steunen. STIP had het over een stap in de goede richting. STIP liet weten in de komende raadsvergadering of bij de Kadernota te willen kijken naar de subsidiepot en naar de mogelijkheid om de Uitagenda breder onder de aandacht te brengen in de stad.

Hart voor Delft wil in de raadsvergadering op 13 juni een motie indienen om een selectiecommissie met bewoners te laten oordelen over de subsidieaanvragen die organisatoren uiterlijk 1 oktober ingediend moeten hebben. Wethouder Maaike Zwart legde uit dat die aanvragen zoals gebruikelijk ambtelijk worden behandeld.

Rietveld Theater

Uitstel van het besluit over de totale verbouwing van het Rietveld Theater aan Rietveld 49 noemde de inspreker namens het theater begrijpelijk maar niet wenselijk. Als het aan de vrijwilligers en gebruikers van het Rietveld Theater ligt, begint de verbouwing zo snel mogelijk en wordt niet gewacht op het Integraal Huisvestingsplan Cultuur.

In het voorstel Scenario analyse Rietveld 49 vraagt het college de raad akkoord te gaan om op basis van dat huisvestingsplan eind dit jaar te kiezen voor een totale verbouwing van het bestaande theatergebouw of te stoppen met de verbouwplannen.

Wat het college betreft vallen de scenario’s voor meer kostenbesparende verbouwingen, de verkoop van het gebouw en een plek elders in de binnenstad af. Maar in het debat waren de meningen daarover verdeeld. Zo pleitte de PvdA ervoor dat de gemeente toch nog eens buiten de binnenstad gaat kijken. Het Rietveld Theater huist nu tijdelijk in Hal 015 op Schieoevers en trekt daar redelijk wat publiek, maar volgens de inspreker grotendeels ander publiek dan de vaste bezoekers van het Rietveld Theater.

De VVD hekelde het feit dat in 2022 de raad 1,9 miljoen euro beschikbaar heeft gesteld voor de verbouwing van het pand Rietveld 49. In het voorstel staat dat de gemeente nog eens 3,1 miljoen euro beschikbaar moet stellen om de totale verbouwing mogelijk te maken. Dat is volgens de VVD niet volgens de afspraak van het college met de raad. Ook Hart voor Delft en Onafhankelijk Delft toonden zich kritisch op de euro’s. Volgens Onafhankelijk Delft blijft alleen de optie mogelijk om te stoppen met de verbouwplannen, want Delft is geen rijke gemeente die extra miljoenen kan uitgeven.

Wethouder Van Vliet kreeg wel de steun van STIP en GroenLinks, waar andere partijen vooral vraagtekens zetten bij de gevolgen van het uitgestelde besluit voor het Rietveld Theater. De wethouder zei zich bewust te zijn van dat uitstel, maar hij legde de commissie ook voor dat het college met dit voorstel precies heeft gedaan waar de raad begin vorig jaar om vroeg, namelijk een vervolgtraject in kaart brengen om tot een integrale afweging te kunnen komen.

Voor veel fracties bleek de toelichting van de wethouder op de vele vragen niet voldoende. Volt, SP, D66, STIP en ChristenUnie sloten het debat af met de mededeling dat ze het voorstel voor intern beraad mee terugnemen naar hun fracties. CDA PvdA en VVD kondigden aan ze in de raadsvergadering op 13 juni bij dit voorstel wellicht een motie willen indienen over een mogelijk andere locatie buiten de binnenstad.