Nieuw stadsbestuur gaat aan de slag

Tag: Coalitieonderhandelingen

Nieuw stadsbestuur gaat aan de slag

16 juni 2022 – Delft heeft een nieuw college van b en w. In de extra raadsvergadering op woensdag 15 juni werden de wethouders Maaike Zwart (STIP), Martina Huijsmans (D66), Frank van Vliet (GroenLinks), Karin Schrederhof (Partij van de Arbeid) en Joëlle Gooijer (ChristenUnie) benoemd en beëdigd.

Huijsmans en Schrederhof zijn de zittenblijvers in het college. Zij beginnen allebei aan hun tweede periode als wethouder. Huijsmans had al Ruimtelijke ordening en Mobiliteit in haar pakket en krijgt daar nu Financiën bij. Schrederhof wordt verantwoordelijk voor Wonen, Zorg, Onderwijs en Sport.

Frank van Vliet zat acht jaar in de raad, waarvan de laatste vier jaar als fractievoorzitter van GroenLinks. Hij gaat zich bezighouden met Klimaat, Cultuur en Openbare ruimte. Joëlle Gooijer was twaalf jaar raadslid en tevens fractievoorzitter van de ChristenUnie. Als wethouder krijgt zij de portefeuille Jeugd, Ouderen en Armoede. De door STIP voorgedragen Maaike Zwart is nieuw in de Delftse politiek. Zij wordt verantwoordelijk voor het pakket Duurzaamheid, Werk en inkomen en Economie.

Afscheid

Aan het begin van de vergadering sprak burgemeester Marja van Bijsterveldt de vertrekkende wethouders Stephan Brandligt, Bas Vollebregt en Lennart Harpe toe. Ze keren niet terug in de politiek. Alhoewel. Lennart Harpe vertrok eerder in 2018 als wethouder om na de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 Hatte van der Woude op te volgen die gekozen werd als Kamerlid.  Stephan Brandligt ontving bij zijn afscheid de gemeentepenning vanwege zijn verdiensten voor de stad als wethouder bij de gemeente Delft van 28 juni 2012 tot 15 juni 2022.

Afscheid wethouder Stephan Brandligt.
Afscheid wethouder Bas Vollebregt.
Applaus van de raad voor vertrekkende wethouders.
Wethouder Lennart Harpe sluit zijn speech af met ‘Tot later’.
Burgemeester Marja van Bijsterveldt spreekt wethouder Vollebregt toe.
Wethouder Brandligt ontving de gemeentepenning.

Coalitieakkoord

Fractievoorzitter van STIP en coalitieleider Ida de Boer gaf namens de coalitiepartijen een toelichting op het formatieproces. Gedurende dat proces werkte STIP in veertien sessies met D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie aan het coalitieakkoord met de titel Samen werken aan Delft. Ze nodigde alle partijen in de raad en alle bewoners van Delft uit om samen te werken de gestelde doelen uit het akkoord te bereiken.

Hart voor Delft

Fractievoorzitter Bram Stoop van Hart voor Delft hield in zijn analyse geen spaan heel van het formatieproces. Dat was volgens zijn fractie een grote theatershow. Stoop zei dat Hart voor Delft klaar was voor een plek in het college en hij wees er nogmaals op dat zijn partij bij de verkiezingen in 19 van de 45 Delftse stemlokalen als grootste uit de bus was gekomen. De oproep van de coalitie om samen te werken nam de Hart voor Delft-voorman met een korreltje zout. Een links akkoord zonder invulling, vervolgde hij. Als eerste in de rij maakte Stoop bekend dat de oppositie ook tot een akkoord was gekomen; een vijfpuntenplan waarin de Delftenaar centraal staat.

STIP

Fractievoorzitter Ida de Boer van STIP gaf aan trots te zijn op het akkoord en uit te kijken naar de samenwerking met alle partijen in de raad. Wat STIP betreft gaat het nieuwe college stappen zetten in de klimaatcrisis, de wooncrisis en de cultuurcrisis. Dat de coalitie niet voor vier, maar voor vijf wethouders heeft gekozen, heeft volgens haar alles te maken met de wens dat de wethouders de komende jaren aanspreekbaar zijn in de stad en daadkrachtig hun werk kunnen doen.

VVD

Dat de VVD niet terugkomt in de coalitie heeft volgens fractievoorzitter Dimitri van Rijn ervoor gezorgd dat Delft nu een stadsbrede oppositie heeft. Ook hij was kritisch over het formatieproces. Dat was volgens zijn partij niet transparant en er was geen overleg met de oppositiepartijen. Van Rijn omschreef het coalitieakkoord als een opendeurenakkoord dat achter gesloten deuren tot stand is gekomen. Het vijfpuntenplan van de oppositie bevat volgens Van Rijn concrete ideeën waarmee de raad het coalitieakkoord kan verrijken. De fractievoorzitter kondigde aan dat de VVD bij de bespreking van de Kaderbrief 2022 op 30 juni een paar ideeën in de vorm van een motie indient.

D66

Fractievoorzitter van D66, Sivan Maruf, zei met een goed gevoel terug te kijken op de coalitieonderhandelingen. Het coalitieakkoord bevat volgens zijn partij plannen voor alle inwoners. Maruf vertelde dat daarbij is gekeken naar de programma’s van alle partijen en is geluisterd naar de stad. Een akkoord voor jong en oud, voor alle wijken, waarin aandacht is voor onderwijs, werken, wonen, klimaat, verduurzaming, regionale samenwerking en cultuur. De fractievoorzitter van D66 nodigde de oppositiepartijen uit om daar de komende vier jaar werk van te maken.

SP

In het betoog van SP-fractievoorzitter Lieke van Rossum riep ze alle partijen op om zich, net als de SP, meer te laten zien in de stad. Van Rossum sprak de zorg uit dat bij de volgende verkiezingen meer dan de helft van de kiezers thuisblijft. De SP-fractievoorzitter wees op de verantwoordelijkheid die partijen hebben om de lokale politiek dichter bij de bewoners te brengen. Ze riep de coalitie op om in te stemmen met het vijfpuntenplan van de oppositie, omdat Delft in haar visie geen woorden maar daden nodig heeft. De SP riep de raad op de komende jaren vooral werk te maken van betaalbaar wonen.

GroenLinks

GroenLinks-fractievoorzitter Rinske Wessels sprak over een prachtig akkoord op hoofdlijnen dat verder met alle partijen in de raad en de stad uitgewerkt moet worden. Wessels zei uit te kijken naar de plannen van de oppositie. Wat GroenLinks betreft wordt de komende jaren in Delft de kansengelijkheid vergroot, wordt er intensiever samengewerkt met sociale partners en wordt er gewerkt aan een gezonde en veilige stad. Wessels noemde daarbij onder meer doorgaan met vergroenen en verduurzamen, cultuur als basisvoorziening op orde brengen en de ruimte in de wijken en in Schieoevers goed benutten.

CDA

Een nieuw stadsbestuur bestaat volgens CDA-fractievoorzitter Frank Visser niet alleen uit het college van b en w waar de coalitiepartijen de wethouders voordragen. Dat stadsbestuur bestaat volgens Visser op de eerste plaats uit de hele raad, de burgemeester en de wethouders. Tijdens het formatieproces was er nauwelijks tot geen contact geweest tussen de formerende en niet-formerende partijen, aldus de CDA-voorman. Volgens Visser staat in het coalitieakkoord een aantal goede punten, maar het akkoord is op sommige punten wat hem betreft ook weinig ambitieus en vaag. Hij sprak de hoop uit dat het oppositieplan daar een concrete aanvulling op kan zijn.

PvdA

De wereld buiten Delft is in beweging en zorgt voor onzekerheid. PvdA-fractievoorzitter Leon Hombergen zei het coalitieakkoord om die reden meer als een kompas te zien dan als een actielijst. Het akkoord zet volgens Hombergen onder meer in op een herwaardering van de woningcorporaties, op verduurzaming en op terug naar de menselijke maat. Als het aan de PvdA ligt, biedt de raad perspectief aan volgende generaties en wordt er niet op afstand bestuurt maar dichtbij in verbondenheid met de hele stad. Dat is volgens de PvdA-fractievoorzitter nodig om te laten zien dat politiek ertoe doet en dat er op inhoud wordt samengewerkt. Hombergen sprak zijn waardering uit voor de plannen van de oppositie.

Onafhankelijk Delft

Raadslid Liedewei Timmermans van Onafhankelijk Delft hekelde in haar betoog het gebrek aan transparantie tijdens de formatie. Waarom werd de VVD gepasseerd en waarom wil de coalitie vijf in plaats van vier wethouders? Ook vroeg ze zich af wat de politiek gaat betekenen voor dat Delftse gezin dat nauwelijks rond kan komen, maar net twee tientjes te veel verdiend om recht te hebben op financiële steun van de gemeente. Onafhankelijk Delft ziet te weinig blauw op straat en te veel blauwalg in de Delftse Hout. Te veel geld gaat volgens Onafhankelijk Delft naar de klimaatverandering en energietransitie.

ChristenUnie

De ChristenUnie maakt voor het eerst deel uit van de coalitie in Delft. ChristenUnie-fractievoorzitter Bert van der Woerd benadrukte in zijn beschouwing op de formatie dat de coalitie er voor alle Delftenaren is en dat de raad als geheel, soms hard tegen hard, in het debat plannen maakt om Delft beter te maken. Hij riep op om gebruik te maken van de wijsheid van de minderheid om plannen beter te maken. Het vertrouwen in de politiek kan volgens Van der Woerd alleen worden teruggewonnen als de raad verbinding legt met de stad.

Volt

Volt-fractievoorzitter Kyra Gremmen liet weten dat haar partij als nieuwkomer in Delft nog veel moet leren, maar dat haar partij daardoor niet bezwaard is met hoe in de Delftse politiek dingen worden gedaan. Volgens Gremmen was de ontvangst van Volt in de raad hartelijk en is de samenwerking goed. Het had Volt wel verrast dat direct na de verkiezingen werd gesproken over de invulling van de wethoudersposten en niet over de verschillen en overeenkomsten tussen partijen. Volt had liever een raadsakkoord gezien. Gremmen zei te hopen dat met het vijfpuntenplan een raadsakkoord in de toekomst mogelijk is. Om bewoners meer invloed te geven op de eigen omgeving zou in Delft wat Volt betreft gewerkt moeten worden met nieuwe vormen van participatie, zoals een burgerberaad.

Wethouders

Bij de bespreking van het voorstel Vaststellen van het aantal wethouders en de tijdsbestedingsnorm draaide het om de vraag of de coalitie bereid was zich te houden aan de bezuinigingsafspraak die vorig jaar was gemaakt in de raad om na de verkiezingen van vijf naar vier wethouders te gaan. Volt, VVD, Hart voor Delft, SP, CDA en Onafhankelijk Delft legden in twee amendementen de keuzes aan de raad voor om het met één wethouder minder te doen of om de vijf wethouders niet fulltime maar voor 80% te benoemen. Beide amendementen werden verworpen. Alle coalitiepartijen stemden tegen. Het voorstel om vijf fulltime-wethouders te benoemen werd aangenomen, nadat alle coalitiepartijen voor hadden gestemd. Het voorstel Ontheffing ingezetenschap werd via een hamerslag vastgesteld.

Nieuw raadslid

Na de installatie van de wethouders werd JanGeert van der Post geïnstalleerd als raadslid. Hij volgt in de PvdA-fractie Karin Schrederhof op die werd benoemd tot wethouder. Simon de Rijk werd namens de PvdA benoemd tot commissielid. Hij neemt die taak over van Van der Post. Het voorstel Benoeming (plv) commissievoorzitters nam de raad via hamerslag aan.

Formatie nieuwe coalitie Delft onder leiding van Huri Sahin

15 april 2022 – Huri Sahin is aangewezen als formateur voor de nieuw te vormen coalitie in Delft. Zij gaat de gesprekken leiden met de vertegenwoordigers van de raadsfracties van STIP, D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie, op weg naar een nieuw college voor de periode 2022-2026.

Mevrouw Huri Sahin is werkzaam als directeur bij stichting LOKAAL Rotterdam, centrum voor democratie. Daarnaast is zij lid van de Raad voor het Openbaar Bestuur, voorzitter van het Kinderrechtencollectief en voorzitter van adviescommissies voor het Fonds Podiumkunsten.

Verder is zij wethouder geweest in Oegstgeest, fractievoorzitter voor GroenLinks in de Provinciale Staten van Zuid-Holland en raadslid in Zoetermeer.

De vijf fracties starten nu onder haar leiding met de gesprekken om tot een coalitieakkoord te komen. De fracties volgen hiermee het advies dat informateur Pieter Guldemond heeft uitgebracht om, op basis van inhoudelijke overeenkomsten, met deze partijen een coalitie te vormen.

Advies informateur: coalitie van STIP, D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie

6 april 2022 – De Delftse informateur Pieter Guldemond heeft woensdag verslag uitgebracht van de verkenning die hij heeft uitgevoerd, op weg naar een nieuwe coalitie voor Delft. Op basis van zijn opdracht adviseert de informateur een coalitie van STIP, D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie.

De informateur heeft opdracht gekregen van de fractie van STIP om een advies uit te brengen over een samenstelling van partijen die een coalitie kunnen vormen. Het moet gaan om een coalitie die recht doet aan de verkiezingsuitslag en waarbij de inhoud centraal staat.

Gesprekken

Pieter Guldemond heeft gesprekken gevoerd met alle fracties in de gemeenteraad. Hij heeft onder meer besproken wat voor hen de belangrijkste thema’s zijn voor de komende vier jaar, welke coalities mogelijk zijn en wat voor de fracties belangrijk is in de samenwerking binnen de raad, tussen de raad en het college, en met de stad. Daarnaast heeft hij een gesprek gevoerd met de burgemeester, als voorzitter van raad en college.

Bevindingen

In zijn rapportage stelt de informateur vast dat alle fracties dezelfde thema’s noemen waarmee het stadsbestuur in de komende jaren in elk geval aan de slag moet. Dit zijn: wonen, de energietransitie, gelijke kansen voor iedereen en de financiële positie van Delft.

Binnen de raad leeft de wens om de samenwerking tussen coalitie en oppositie te verbeteren. Veel partijen zijn ook van mening dat het betrekken van de stad bij onderwerpen nog beter kan. Met name bij grote ontwikkelingen zoals de energietransitie en de woningopgave willen partijen inwoners en ondernemers een intensievere rol geven in het proces.

De informateur stelt vast dat alle partijen bereid zijn om deel te nemen in een coalitie. Vrijwel alle partijen hebben aangegeven dat – gezien de inhoudelijke overeenkomsten en zetelaantal – een coalitie met in elk geval STIP, D66 en GroenLinks een logische start lijkt. Ook constateert hij dat er voor deelname van de PvdA en ChristenUnie aan het college breed inhoudelijk en politiek draagvlak is. Hierbij is wel opgemerkt dat er op onder meer enkele ideologische thema’s goede afspraken nodig zijn.

Advies voor coalitie

De informateur adviseert daarom dat STIP, D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie besprekingen starten om te komen tot een coalitie. Deze ruime meerderheidsvariant heeft de duidelijke voorkeur boven andere coalitiesamenstellingen. Op basis van de inhoudelijke overeenkomsten tussen deze partijen kan een coalitie gevormd worden die recht doet aan de verkiezingsuitslag. Tegelijkertijd ligt er bij deze partijen de opdracht om duidelijk te maken hoe zij als nieuw stadsbestuur de samenwerking tussen het college, de raad en de stad willen verbeteren.

Eindrapportage-verkenning-coalitievorming-Delft-2022-1Downloaden

Informateur presenteert eindrapportage

2 april 2022- De Delftse informateur Pieter Guldemond verkent de mogelijkheden voor een nieuwe coalitie voor Delft. Op woensdag 6 april brengt hij zijn eindverslag uit aan de fractievoorzitters. Dat gebeurt tijdens een openbare bijeenkomst in het stadhuis van Delft.

De informateur onderzoekt in opdracht van de fractie van STIP welke partijen samen een coalitie kunnen vormen. Dat doet hij op basis van de verkiezingsuitslag en de inhoudelijke agenda van de partijen.

Woensdag licht informateur Pieter Guldemond zijn rapport met bevindingen en advies toe, als afsluiting van het informatieproces. Aansluitend hebben fracties de mogelijkheid om vragen te stellen.

De openbare bijeenkomst begint om 19.00 uur in de raadszaal en duurt tot ongeveer 19.45 uur. De bijeenkomst is ook online te volgen, via de website van de gemeenteraad. Na de bijeenkomst komt het rapport van de informateur digitaal beschikbaar op die website.

Videobericht van de informateur

31 maart 2022 – Informateur Pieter Guldemond heeft donderdag 31 maart een tussentijds videobericht gedeeld over de voortgang van de informatie.

Voorgedragen door STIP

Guldemond werd vorige week door STIP voorgedragen als informateur. Guldemond was namens STIP wethouder in Delft van 2010 – 2014. Hij was daarna onder andere directeur van incubator YES!Delft. Op dit moment werkt Guldemond als leidinggevende bij Airbnb. Hij begeleidde in 2018 samen met oud-Groenlinksraadslid Wim Bot ook een succesvolle informatieronde.

Twee fases

Studenten Techniek in Politiek (STIP) werd op 16 maart de grootste partij van Delft. Dat betekent dat STIP het voortouw neemt in het vormen van een nieuw college. Dat vindt plaats in twee fases. De eerste fase is de ‘informatie’. In deze fase zoekt de informateur naar een meerderheid van partijen die met elkaar een coalitie willen vormen. De tweede fase is de ‘formatie’. Dan onderhandelen deze partijen met elkaar over de inhoud, wethouders en portefeuilleverdeling.

De stemmen zijn geteld! Wat nu?

22 maart 2022 – Nu de uitslag van de verkiezingen bekend is, gaan de politieke partijen uit de gemeenteraad samen overleggen over de vorming van een coalitie. STIP heeft als partij met de meeste stemmen in de gemeenteraad daartoe het voortouw genomen.

Pieter Guldemond gaat als informateur de mogelijkheden verkennen voor een nieuwe coalitie in Delft. Hij is hiervoor gevraagd door STIP. De opdracht van de informateur eindigt met een eindrapportage. Dat wordt een advies voor een nieuwe coalitie in de bestuursperiode 2022-2026.

Meerderheid

In Delft waar de gemeenteraad 39 zetels telt, wordt als regel gekeken naar een mogelijke samenwerking van partijen die samen een meerderheid (minstens 20 zetels) hebben. In deze gesprekken wordt onder meer een vergelijking van partijprogramma’s gemaakt en wordt gekeken welke partijen de komende vier jaar kunnen samenwerken. De partijen in deze coalitie leveren de wethouders voor het college van burgemeester en wethouders.

College

Wanneer de informatieve gesprekken achter de rug zijn, breekt de periode aan waarin de partijen een college samenstellen. De coalitiepartijen besluiten hoe de wethoudersportefeuilles zoals financiën, economische zaken en welzijnsbeleid worden verdeeld en welke wethouders hiervoor verantwoordelijk worden.

Wethouders zijn vaak ervaren raadsleden die hoog op de kandidatenlijst van hun partij stonden. Maar een partij mag ook een partijlid uit een andere plaats als wethouder ‘van buiten’ voordragen, bijvoorbeeld als die persoon veel bestuurlijke ervaring heeft op een bepaald terrein. Deze wethouder ‘van buiten’ moet wel in Delft gaan wonen.

Geen termijn

Er staat geen termijn voor de duur van de coalitieonderhandelingen. Wanneer de standpunten van partijen ver uiteen liggen kunnen de onderhandelingen lang duren, zeker wanneer partijen na weken praten besluiten om niet met elkaar verder te gaan. Het zoeken naar een meerderheid van partijen begint dan opnieuw.

Toch is het streven van partijen altijd om de onderhandelingen binnen een redelijk korte termijn af te ronden. Meestal zo’n vier tot zes weken. Dat is ook in het belang van de stad, omdat het demissionaire college eigenlijk geen nieuwe voorstellen aan de gemeenteraad kan doen, maar slechts de lopende zaken mag afronden.

Aan het eind van het formatieproces schuiven partijen doorgaans hun kandidaat-wethouders naar voren. In Delft gaat de raad daarna in gesprek  met de kandidaat-wethouders. Vervolgens moet de gemeenteraad de wethouders goedkeuren. Als dat is gebeurd kunnen college en raad echt aan de slag.