4 november 2022 – In de vergadering van de commissie Algemeen hebben alle partijen op donderdag 3 november hun eigen accenten gezet bij de financiële taken, plannen en ambities van het college in de programmabegroting 2023-2026. De begroting is structureel in evenwicht en daarmee lijkt er weer wat te kiezen, maar in de betogen klonk ook de zorg door dat globale problemen de Delftenaren lokaal hard raken.

Burgemeester Marja van Bijsterveldt hield de commissie voor dat er zelden zoveel speelde in de stad en in de wereld; de oorlog in Oekraïne, de pandemie, klimaatverandering, groeiende armoede en een breed gevoel van onbehagen. Ze wees onder meer op de toenemende polarisatie en het belang van de lokale politiek om onderlinge tegenstellingen te overbruggen. In Delft deden de coalitie- en oppositiepartijen dat onlangs door in een raadsconferentie te kijken naar wat hen bindt.

Insprekers

Voorafgaand aan het debat gaven verschillende vertegenwoordigers van organisaties uit de stad in hun inspreekminuten duidelijk aan wat er anders moet in de begroting. De inspreker namens Belangenvereniging Olofsbuurt-Westerkwartier liet weten tegen de voorgenomen verhoging van de parkeertarieven te zijn. De Stichting Delftse Carnaval Viering vroeg de commissie om financiële hulp. De stichting ontving nog nooit subsidie. Door het gebrek aan grote zalen en het afnemende ledental van carnavalsverenigingen wordt het volgens de insprekers steeds moeilijker om de optocht en het Delftse carnavalsfeest in stand te houden.

Stichting Westerpop wees de commissie op het beperkte budget voor evenementen. Dat wordt, ondanks de inflatie, in de begroting niet bij geplust. Er is een noodpakket, maar dat is volgens Westerpop niet voldoende om in Delft evenementen gezond te houden. De Stichting Pop Promotie Delft klopte donderdag aan bij de commissie met het verzoek om een meerjarig budget van bijna 57.000 euro per jaar.

STIP

STIP constateerde tevreden dat het financiële plaatje van de gemeente alleen zwarte cijfers laat zien. Dat blijft zo tot en met 2025 mede dankzij extra geld van het Rijk, maar wat er daarna gebeurt is nog onzeker. STIP pleitte ervoor om incidenteel geld te gebruiken voor zaken die structurele besparingen opleveren. Dat zou volgens STIP moeten kunnen met de gescheiden afvalinzameling. Hoe meer gescheiden afval wordt aangeboden aan de afvalverwerker hoe lager de kosten zijn voor bewoners. Ondernemers verdienen wat STIP betreft ook meer steun in deze absurde tijden. Zij kunnen volgens STIP geholpen worden met een verbeterde dienstverlening van de gemeente en meer informatie over ondersteunende maatregelen. STIP kondigde verder aan te werken aan moties om onder meer woningen sneller te verduurzamen, meer scenario’s terug te zien in het uitvoeringsprogramma circulariteit en een verbreding van de hulp aan jongeren met schulden. Daarnaast pleitte STIP voor meer geld voor de popsector in Delft.

Hart voor Delft

Urgentie en prioriteit moeten volgens Hart voor Delft bepalend zijn in de financiële keuzes van de gemeente. De fractie wees op de toenemende inflatie en de hoge energieprijzen. Pas na aandringen van andere partijen lichtte de fractie een tipje van de sluier op van wat Hart voor Delft urgent vindt of beter gezegd wat Hart voor Delft niet urgent vindt. Een onderzoek naar het Delftse slavernijverleden heeft wat Hart voor Delft geen urgentie en is ook niet uit te leggen aan de gewone Delftenaren. De fractie maakte duidelijk zestien moties voor te bereiden, waaronder onder andere over behoud geld voor wildopvang, compensatie van mensen met blokverwarming, het oprichten van een jeugdfonds en een openluchtzwembad. Hart voor Delft nodigde andere fracties uit om contact op te nemen om mee te werken aan de moties.

D66

Coalitiepartij D66 liet weten tevreden te zijn over de begroting. Met een incidenteel miljoenenoverschot ligt volgens D66 de uitdaging in het voor elkaar krijgen van meer balans in de structurele inkomsten. De fractie acht het onvermijdelijk dat de ozb in 2023 met 6% stijgt, omdat bevriezen volgend jaar een gat in de begroting zou slaan. D66 zei te willen kijken naar andere manieren om de woonlasten te drukken, zoals een korting op de afvalstoffenheffing. Daarnaast vroeg D66 aandacht onder meer aandacht voor gezonde voeding voor schoolkinderen, veilige schoolroutes en de mogelijke komst van een buitenzwembad in Delft. Tot slot wil de partij een motie voorbereiden over energieklussers die mensen helpen bij het nemen van energiebesparende maatregelen.

CDA

De CDA-fractie deelde in haar betoog de zorgen over gezinnen uit de middengroep. Zij lijden volgens het CDA onder de toenemende inflatie en stijgende energiekosten. De fractie zei ook een lans te willen breken voor de lokale democratie en journalistiek door Omroep Delft meer support te willen bieden. Ook zei het CDA na te denken over het aanboren van alternatieve inkomstenbronnen. Samen met Volt bereidt het CDA een motie voor over het aanstellen van een subsidioloog. Die zou de gemeente kunnen bijstaan bij het binnenhalen van Europese subsidies. Wat het CDA betreft moet het regio-overleg over het groen in en buiten Delft worden verbeterd en moet er kritisch worden gekeken naar voldoende fietsenstallingen in de binnenstad.

VVD

Samenwerken met de Delftenaar centraal waren de zalvende woorden die de VVD sprak. De partij sprak ook waarderend over de raadsconferentie en benoemde vijf speerpunten die volgens de VVD een plek moeten krijgen in de begroting. Als het aan de VVD ligt, moeten de woonlasten voor de middeninkomens omlaag. Geld van het Rijk dat naar de gemeente komt, moet volgens de VVD worden gebruikt om die lasten te dempen. De gemeente zou ook meer gebruik moeten maken van geldstromen van derden en culturele instellingen moeten helpen bij het aanvragen van subsidies. De fractie uitte haar tevredenheid over het veiliger maken van wijken en de aanpak van ondermijning. Klimaatadaptatie en CO2-vermindering verdienen volgens de VVD realistische en duidelijke doelstellingen en bewoners in de binnenstad moeten betrokken worden bij de uitbreiding van het autoluwe gebied. Ook pleitte de VVD voor een koppeling tussen kennis en uitdagingen in de wijk door technische innovaties meer zichtbaar te maken in de wijken.

PvdA

Als een van de weinige partijen in de commissie besteedde de PvdA ook een paar woorden aan de Najaarsrapportage 2022 die op 10 november naast de begroting ook door de gemeenteraad wordt vastgesteld. Door incidentele oorzaken is het resultaat op basis van de prognose in de najaarsrapportage ruim 9,5 miljoen euro positiever dan het begrotingssaldo na de Kaderbrief 2022. 2023 heeft volgens de PvdA alles in zich om een woelig jaar te worden als armoede bij veel mensen aan de deur klopt. De gemeente moet er met eigen regelingen en soms met hulp van maatschappelijke organisaties voor hen zijn. De PvdA had ook enkele aanvullingen op de begroting: extra geld voor DOK, een hondenrenveld, verbeteren van de toegankelijkheid in de stad, honger op school tegengaan en meer aandacht voor het gemeentelijk inkoopbeleid.

Onafhankelijk Delft

Samen maken we de stad stelde Onafhankelijk Delft vast en in die stad moet de menselijke maat terug met veilig zwemwater en parkeerautomaten die creditcards accepteren. De energiearmoede moet volgens Onafhankelijk Delft blijvend worden aangepakt en meer verlichting op straat zorgt voor meer veiligheid. De buurthuizen moeten wat Onafhankelijk Delft betreft langer open, er moet geld worden gereserveerd voor de opvang van dieren en de gemeente zou het carnavalsfeest als cultureel erfgoed mogen subsidiëren. Tot slot vroeg de fractie zich af of de gemeente meer vreugdevuren wil toestaan.

GroenLinks

De fractie van GroenLinks sprak over een turbulente tijd, waarin het een uitdaging is om samen beslissingen te nemen. GroenLinks zei op zoek te zijn naar een mechanisme waarbij de raad grip houdt op de inzet van incidentele middelen die beschikbaar zijn. Ook GroenLinks wees naar de najaarsrapportage. De fractie vroeg zich af hoe het kan dat de doelen zijn gehaald, terwijl de gemeente toch geld overhoudt. GroenLinks stelde daarnaast tevreden vast dat de speerpunten uit het coalitieakkoord een plek hebben gekregen in de begroting. De accenten die GroenLinks in de begroting wil zetten hebben betrekking op de wijken, armoede, kansarme jongeren en de mogelijkheid om schooldaken van zonnepanelen te voorzien.

SP

De begroting gaat over alles en gaat volgens de SP ook over alles wat Delftenaren direct raakt; van een dak boven je hoofd tot energietoeslag en van sportvereniging tot thuiszorg. De SP liet onder meer weten werk te willen maken van een buitenzwembad en meer betaalbare woningen door de oprichting van een gemeentelijk woningbouwbedrijf. Volgens de SP hangt het gebrek aan woningen in Delft ook samen met het groeiend aantal studenten. De SP wil een stop op studentenhotels en laten onderzoeken hoe die hotels de stad uitgewerkt kunnen worden. Daarnaast pleitte de SP voor een gemeentelijke projectorganisatie die het collectief isoleren van woningen gaat begeleiden. De gemeente zou daar volgens de SP via een fonds financieel aan bij moeten dragen, zodat de kosten voor bewoners betaalbaar blijven.

ChristenUnie

De ChristenUnie wees in haar betoog op de onmogelijkheid om tegelijk economische groei en verduurzaming te realiseren. Die twee zaken gaan volgens de ChristenUnie niet samen. In onzekere tijden hebben Delftenaren wat de ChristenUnie betreft steun nodig; om de hoge energieprijzen te kunnen betalen, maar ook om eenzaamheid tegen te gaan. De fractie mist in de begroting de middelen om eenzaamheid terug te dringen. Daarnaast vroeg de ChristenUnie aandacht voor jongeren met schulden. De fractie wil dat ook voor die groep voldoende geld in de begroting is gereserveerd, omdat die jongeren met veel dingen blijken af te haken in hun leven.

Volt

De internationale problemen worden volgens Volt in Delft gevoeld. Het vertrouwen in de politiek neemt af en er is volgens Volt een gebrek aan transparantie. Een transparante overheid kan wat Volt betreft niet zonder onafhankelijke lokale journalistiek. De fractie pleitte net als het CDA voor extra geld voor Omroep Delft. Daarnaast stelde Volt voor dat wijkbudgetten de betrokkenheid van bewoners kunnen vergroten. De fractie van Volt vindt ook dat bij het vergroten van de verkeersveiligheid integraal naar gebieden moet worden gekeken en dat de gemeente structureel moet inzetten op onder meer cultuur en dierenwelzijn. Volt hecht er verder belang aan dat Delft gebruik maakt van de oplossingen die Europa biedt.

College

De uitgebreide beantwoording van het college op de vele vragen van de commissie leverde vijf toezeggingen op. Wethouder Maaike Zwart liet weten dat ze in het uitvoeringsprogramma circulariteit diverse scenario’s gaat opnemen. Wethouder Frank van Vliet beloofde dat het college aan de slag gaat met het verankeren van toegankelijkheid in de openbare ruimte. Daarnaast gaat hij de Adviescommissie Omgevingskwaliteit informeren over de regels voor zonnepanelen op monumenten. Wethouder Karin Schrederhof gaat de mogelijkheid van een zwembad financieel afwegen via het programma sport en bewegen. Wethouder Joëlle Gooijer beloofde de commissie met een indicatie te komen van wat de bijzondere bijstand op 120% of 130% gaat kosten.

Raadsbehandeling

De gemeenteraad praat in de vergadering op donderdag 10 november verder over de programmabegroting. Die vergadering begint om 18.00 uur met de algemene beschouwingen. Aansluitend vindt die avond ook het besluitvormende debat plaats, waarin de partijen via moties, amendementen en richtinggevende uitspraken hun eigen accenten kunnen zetten op de financiële plannen van het college.