9 september 2022 – In de oordeelsvormende vergadering van de commissie Sociaal Domein en Wonen heeft de commissie op donderdag 8 september uitgebreid gesproken over het voorstel Aanvraagprocedure energietoeslag voor burgers met een laag inkomen. In het debat spraken veel fracties de vrees uit dat de toeslag en een extra aanvulling voor veel mensen niet voldoende zijn om de gestegen energiekosten te kunnen betalen.

Een inspreker die voor zijn moeder in Delft tevergeefs een aanvraag had ingediend, zei verbaasd te zijn dat de inkomensgrens van de bijstandsnorm in iedere gemeente verschillend is. Hij noemde onder meer Den Haag waar die grens op 130% van de bijstandsnorm is vastgesteld. De bijstandsnorm die Delft in het algemeen meestal hanteert, is 110%. Voor deze nieuwe regeling wil het college die direct instellen op 120%.

Prinsjesdag

Een huishouden dat moet rondkomen van een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm kan van de gemeente 800 euro aan energietoeslag krijgen. Begin juli kondigde het kabinet aan dat dit bedrag wordt verhoogd naar 1300 euro. Wethouder Joëlle Gooijer maakte donderdagavond bekend dat Delftenaren die al 800 euro ontvingen de resterende toeslag van 500 euro eind dit jaar op hun rekening kunnen verwachten. Ook lichtte ze toe dat het college werkt aan een tweede voorstel. Omdat de toegekende toeslag voor sommige Delftenaren niet toereikend is, wil het college de individuele bijzondere bijstand openstellen voor de gestegen energiekosten. Gooijer sprak de hoop uit dat het kabinet op Prinsjesdag aankondigt daarvoor extra geld vrij te maken.

Studenten

Een grote groep Delftenaren die ondanks deze voorstellen in de kou blijft staan, zijn de studenten. Het kabinet adviseerde studentensteden om deze doelgroep uit te sluiten van de regeling. Het college wil de toeslag alleen beschikbaar stellen voor studenten met een eigen woning en een eigen energiecontract. STIP liet weten dat dat die fractie niet lekker zit. Volgens STIP wordt daarmee een onderscheid gemaakt tussen niet-studenten en studenten. De fractie van STIP zei de compensatie eerlijker te willen maken.

D66 sprak over moeilijke tijden en liet weten het eens te zijn met de verhoging naar de 120% bijstandsnorm. Ook D66 zei zich zorgen te maken over de studenten en ook over de betaalbaarheid van de toeslag die door het Rijk wordt gefinancierd.  Steeds meer mensen komen door de stijgende prijzen in de problemen stelde de SP vast. Volgens die partij zou het college moeten overwegen om de bijstandsnorm te verhogen naar 130%, omdat veel mensen die net buiten de boot vallen op korte termijn hulp nodig hebben.

Middeninkomens

Wat het CDA betreft is de voorgestelde norm van 120% prima. Die fractie wilde van de wethouder weten wat de gemeente gaat doen om iedereen te bereiken die recht op de toeslag heeft en hoe de gemeente gaat voorkomen dat ook de middeninkomens in de problemen komen. De VVD sprak eveneens haar bezorgdheid uit over de groep Delftenaren die de energierekening niet meer kunnen betalen. De VVD constateerde dat het Rijk geld beschikbaar stelt, maar dat lijkt net als bij andere extra gemeentelijke taken onvoldoende te zijn. De fractie van de VVD vroeg wethouder Gooijer met een overzicht te komen van die taken waar de gemeente onvoldoende geld van het Rijk voor krijgt.

Het ophogen van de bijstandsnorm naar 130% zou volgens Volt in Delft betekenen dat ongeveer 600 gezinnen extra geholpen zouden kunnen worden met een toeslag op de energiekosten. Volt vroeg naar de mogelijkheid om daar onderzoek naar te doen. Dat zou volgens Volt moeten kunnen als er tijdelijk extra ambtenaren worden ingezet. De ChristenUnie zei tevreden te zijn met het voorstel, maar het ook vreemd te vinden dat voor studenten andere voorwaarden gelden. Ook GroenLinks wees op de eisen waar studenten aan moeten voldoen om in aanmerking te komen voor de toeslag. Studenten die met zijn vijven in een tochtig huis wonen, worden daardoor volgens GroenLinks niet bereikt.

Vreselijke keuze

Hart voor Delft vond dat andere fracties in het debat wel heel erg vaak hadden over studenten. Ze worden in een zielig hoekje gedrukt, aldus Hart voor Delft. Die fractie had liever gezien dat de regeling voor iedereen met een eigen woning tot 120% van de bijstandsnorm zou gelden. De PvdA wees op de vreselijke keuze waar steeds meer Delftenaren voor komen te staan: koken of stoken? De fractie liet weten blij te zijn met het voorstel, maar tegelijkertijd ook bang te zijn dat de maatregelen onvoldoende zijn.

Wethouder Gooijer beaamde dat de toeslag een druppel op de gloeiende plaat is. Van de verwachte 7000 Delftse huishoudens die recht hebben op de regeling heeft de helft tot nu toe een aanvraag ingediend. De wethouder zei dat daarvan 2100 aanvragen zijn toegekend. Ruim 700 aanvragen werden afgewezen, omdat ze boven de bijstandsnorm uitkomen of omdat het studenten zijn zonder eigen energiecontract.

Verzachten

De wethouder rekende de commissie voor dat het verder verhogen van de bijstandsnorm naar 130% de gemeente 1,6 miljoen euro exclusief studenten kost. Gooijer wees naar het Rijk dat aan de inkomens- en energiekostenknoppen kan draaien. De gemeente kan volgens wethouder Gooijer de effecten van de prijsstijgingen slechts verzachten. Daarnaast sprak ze de hoop uit dat het kabinet op Prinsjesdag aankondigt met extra geld over de brug te komen om een aanvullende regeling via de bijzondere bijstand mogelijk te maken.

STIP en Volt lieten aan het eind van het debat weten het voorstel mee terug te nemen naar hun fracties. STIP wil kijken of de gemeente meer kan betekenen voor studenten zonder eigen energiecontract. Dat betekent dat de gemeenteraad op donderdag 22 september verder praat over dit onderwerp.

Wijkversterkingsopgaven

De commissie boog zich in deze vergadering ook over de evaluatie en het vervolg van de pilot vijf wijkversterkingsopgaven Delft. In 2019 startte de gemeente in de wijken Kuijperwijk, Tanthof, Vrijenban, Voorhof en Buitenhof met wijkgerichte aanpak om samen met bewoners en instanties sociaalmaatschappelijke vraagstukken op te lossen. In 2021 werd de pilot geëvalueerd. De opbrengsten bleken volgens het college positief. Er kwamen mooie verbindingen en positieve energie tot stand; de manier van werken maakte verschil en er is zicht op wat er speelt in de wijken.

Eerder dat jaar moest de raad bij gebrek aan geld via het Herstelplan besluiten dat de pilot alleen wordt verlengd in de Voorhof (Poptahof) en Buitenhof NW (Reinier de Graafbuurt, Buitenhof Noord, Gillisbuurt en het Rode Dorp) wordt een meer programmatische aanpak voortgezet. Een vertegenwoordiger van de Bewonersvereniging Heel Tanthof Delft gebruikte in de commissievergadering zijn inspreekminuten om duidelijk te maken teleurgesteld te zijn over dat besluit. Hij wees de commissie er onder meer op dat de afgelopen jaren heel veel aandacht uitging naar de vestiging van de scholen. Dat ging volgens hem ten koste van aandacht voor de vergrijzing en ouderenhuisvesting in de wijk. Hij sprak de wens uit dat de gemeente via het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid blijvend wil investeren in Tanthof.

Het kabinet presenteerde in juli van dit jaar dat programma. De doelstelling is om de leefbaarheid en veiligheid van de twintig meest kwetsbare gebieden in Nederland in vijftien tot twintig jaar op orde te brengen en het perspectief van de bewoners te verbeteren. Vooralsnog zegt het college in de wijken waar de pilot sinds 1 januari 2022 is gestopt te willen kijken hoe onderdelen van de pilot binnen de reguliere wijkaanpak een plek kunnen krijgen.

Diverse fracties, waaronder GroenLinks en Volt, vroegen wethouder Karin Schrederhof om de raad op de hoogte te houden van het vervolg van de meer lichtere wijkaanpak. ChristenUnie, D66, VVD, STIP en PvdA lieten weten het jammer te vinden dat de pilot niet kan worden voortgezet. Hart voor Delft stoorde zich aan foutjes in de evaluatie. Onafhankelijk Delft constateerde dat het geld altijd naar dezelfde wijken gaat.

De CDA-fractie vroeg de wethouder vooral te blijven zoeken naar extra geld van het Rijk om dat wellicht ook in andere wijken in te zetten. De fracties van SP en Volt vroegen de wethouder het complete onderzoek met de raad te delen. Wethouder Schrederhof beloofde dat te doen. Tevens garandeerde ze met rapportages over het vervolg van de pilot te komen, zodat de raad op de hoogte blijft van wat er in de wijken gebeurt. Geen van de fracties zag aan het eind van het debat aanleiding om dit onderwerp op de agenda van de komende raadsvergadering te zetten.

Hamerstukken

Aan het begin van de vergadering besloot de commissie dat de voorstellen Vaststellen wijzigingen huisvestingsverordening Delft 2019 inzake KOTA en Vaststellen verordening financiële en materiele gelijkstelling onderwijs gemeente Delft 2022 zonder verdere bespreking als hamerstuk konden worden toegevoegd aan de raadsagenda van donderdag 22 september.