15 december 2021 – De nota Taal Werkt! Wordt tegen de verwachting in niet in de komende raadsvergadering vastgesteld, maar in de eerstvolgende raadsvergadering in 2022. De commissie Sociaal Domein en Wonen besprak de nota Taal werkt! 2.0 2021-2025 in haar oordeelsvormende vergadering op dinsdag 14 december. Veel fracties bleken tijdens het debat de ambities uit de nota te steunen én veel vragen te hebben over de financiën en mogelijke verzachtingen van de bezuinigingen.

Die vragen kwamen ook van drie insprekers. Namens DOK, de Taalhuis-vrijwilligers en de instelling Taal op eigen Kracht lieten ze weten teleurgesteld te zijn dat de nota niet financieel is onderbouwd. DOK rekende voor dat DOK Taalhuis 80.000 euro nodig heeft om de huidige activiteiten voort te kunnen zetten. DOK ontvangt nu voor het Taalhuis 90.000 euro. In de nota wordt gesproken over 60.000 euro voor 2022. Dat betekent volgens DOK dat er één van de drie spreekuren voor taalvrijwilligers geschrapt moet worden en dat daarmee een derde van alles niet kan doorgaan.

In de nota Taal werkt! 2.0 2021-2025 staat wat de gemeente Delft doet om laaggeletterdheid bij volwassenen te verminderen. Het college schrijft in de nota door te investeren in basisvaardigheden niet alleen de zelfredzaamheid van inwoners wordt versterkt, maar worden ook maatschappelijke kosten teruggedrongen die we als samenleving maken als gevolg van gezondheidsproblemen, schulden en werkloosheid door beperkte basisvaardigheden.

De acties die het college voorstelt om de doelstellingen te halen, werden door GroenLinks omschreven als de ballen, slingers en lampjes om de nota, de kerstboom, mee op te tuigen. GroenLinks zei een feestelijke boom te willen, waarin de lichtjes het doen. Maar de fractie vreest dat door geldgebrek de boom onverlicht blijft. De fractie van het CDA zei de visie in de nota te steunen en sprak tevens haar zorg uit dat de nota heel erg leunt op vrijwilligers. De ChristenUnie wilde van wethouder Stephan Brandligt weten of er sprake is van een strategie van het college door veel ambitie te tonen, maar er ook telkens op te wijzen dat het Rijk onvoldoende middelen levert. Volgens de ChristenUnie moet de wethouder er alles aan doen om geld elders te vinden.

Ook de SP constateerde, net als het CDA, dat er veel druk op vrijwilligers ligt en STIP en VVD zetten vraagtekens bij de uitvoering en de financiële middelen. De PvdA zei het belang van taal met het college te onderschrijven, maar die fractie wees ook op het belang van digitale en rekenvaardigheid. D66 sloot zich daarbij aan. D66 zei het ongemak te voelen om taal belangrijk te vinden, terwijl de gemeente aanloopt tegen de grenzen van de financiering. Een constatering die ook gedeeld werd door Hart voor Delft. D66 zei de discussie lastig te vinden zonder een financieel voorstel.

In zijn toelichting legde wethouder Brandligt uit dat DOK Taalhuis alles kan blijven doen wat het nu ook doen, maar dat het wel soberder moet. De kerstboom wordt volgens de wethouder wel verlicht; er hangen alleen minder ballen en slingers in. Dat geldt volgens hem ook voor Taal voor eigen Kracht dat minder cursussen gaat aanbieden. De taalcursussen voor inburgeraars vallen vanaf 1 januari 2022 onder de nieuwe Wet Inburgering. De wethouder beaamde dat er veel wordt gevraagd van vrijwilligers. Brandligt zou naar zijn zeggen het liefst betaalde krachten inzetten, maar ook andere constructies zijn volgens hem niet gratis en leveren de gemeente geen financieel voordeel op.

De CDA-fractie stelde de commissie voor om de bespreking van het verzachtingsvoorstel in de commissie Economie, Financiën en Bestuur af te wachten. Het college wil structureel € 60.000,- per jaar beschikbaar te stellen voor de activiteiten van DOK Taalhuis en structureel € 40.000,- per jaar voor Taal Op Eigen Kracht. D66, SP, STIP. Hart voor Delft en VVD steunden het ordevoorstel van het CDA. Dat betekent dat de nota, samen met het financiële voorstel, niet op 16 december, maar in de eerstvolgende raadsvergadering in 2022 wordt vastgesteld.

Inburgering

Het voorstel Beleidsplan Wet inburgering 2022-2026 ‘Inburgeren werkt!’ is dinsdagavond door de commissie als hamerstuk toegevoegd aan de raadsvergadering op donderdag 16 december. Ook in dit debat waren diverse fracties kritisch op het feit dat het Rijk voor de uitvoering van deze nieuwe wet met onvoldoende geld over de brug komt. Het college stelt dat eveneens vast in het voorstel en zegt keuzes te moeten maken in het brede pakket van intake, taallessen en maatschappelijke begeleiding op weg naar zelfstandigheid en financiële zelfredzaamheid van nieuwkomers in Delft.

De partijen stelden wethouder Lennart Harpe veel vragen uitvoering van het beleid en met name de SP zocht naar de geruststelling en het vertrouwen dat het goed komt met dat beleid. Net als andere fracties, waaronder ChristenUnie, D66, VVD en PvdA, zei de SP blij te zijn dat de gemeente de regie weer krijgt in dit beleid.

GroenLinks vroeg aandacht onder meer aandacht voor de inburgeraars die nog onder de oude wet vallen. Zij moeten het voorlopig nog zonder die regierol van de gemeente doen.  Wethouder Harpe erkende het probleem en wees op een brief die de vier grootste steden van Nederland hierover naar het kabinet hebben gestuurd. Zij hebben gevraagd om deze ondertussengroep ook onder de nieuwe wet te laten vallen. De wethouder zegde toe de raad daarover te informeren zodra er meer bekend is. De suggestie van D66 om na de zomer van 2022 een voortgangsrapportage naar de raad te sturen, nam de wethouder niet over. Hij vroeg de commissie tijd om ongeveer een jaar te leren van ervaringen. Harpe beloofde wel dat hij de raad informeert zodra er sprake is van afwijkingen in het beleid.

Die woorden namen bij de SP de meeste twijfels weg over de uitvoering van de plannen. De SP zag geen reden meer voor een intern fractieberaad, zodat het voorstel met instemming van de andere partijen als hamerstuk is toegevoegd aan de raadsagenda.

Jeugdhulp

De tweede helft van de vergadering werd gevuld met de bespreking van de voorstellen Regiovisie Jeugdhulp Haaglanden en het Beleidskader Jeugdpreventie – Een Delftse (Op)voedingsbodem. In de regiovisie beschrijven de tien Haaglanden-gemeenten hun visie en ambities over op de ingekochte jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. In het beleidskader jeugdpreventie beschrijft het college hoe de preventieve jeugdhulp in Delft in praktijk moet worden gebracht.

Een zorgpunt dat door de diverse fracties bij de bespreking van de regiovisie naar voren kwam, was de rol van de raad en het tijdig invloed kunnen hebben op het bijsturen van jaarplannen die de tien gemeenten gezamenlijk gaan opstellen. In die plannen wordt voor de regio concreet uitvoering gegeven aan de jeugdhulp. GroenLinks en ChristenUnie stelden wethouder Harpe voor om daar tweemaal per jaar met de raad over van gedachten te wisselen. De wethouder zei dat idee over te willen nemen met de kanttekening dat de jaarplannen ter kennisname naar de raad worden gestuurd. De wethouder ziet meer in het tijdig leveren van input door de raad voor de jaarplannen, waarna de tien raden ermee in kunnen stemmen. GroenLinks hoorde daar de toezegging in dat de wethouder zich maximaal gaat inspannen om de raad vroegtijdig en aan de voorkant gaat informeren over de uitwerking van de plannen.

Het voorstel voor de regiovisie kan volgens de commissie donderdagavond in de raadsvergadering zonder verdere bespreking als hamerstuk worden vastgesteld.

Een ander zorgpunt dat bij de bespreking van de regiovisie werd genoemd en terugkwam bij het voorstel Beleidskader Jeugdpreventie is de vindbaarheid en toegankelijkheid van jeugdhulp. In het beleidskader stelt het college dat ouders de eerstverantwoordelijken zijn voor de gezonde ontwikkeling van hun kinderen, dat opgroeien met vallen en opstaan mag verlopen met vertrouwen op de kracht van preventief handelen.

De reacties op het voorstel in de commissie waren positief met hier en daar een kanttekening en aandachtspunten die fracties in het jeugdpreventiebeleid terug willen zien. D66 wees onder meer op het beheersbaar houden van de kosten. Het CDA stipte de toegankelijkheid aan, net als SP, GroenLinks en Hart voor Delft. Wat GroenLinks betreft wordt in de nog op te stellen armoedenota ook aandacht besteed aan menstruatiearmoede, de positie van alleenstaande ouders en preconceptiezorg.

De ChristenUnie zou meer inzet willen zien op de scheidingsproblematiek en voorlichting over drugsgebruik onder jongeren. Die partij stelde voor om 10% van het rijksgeld te gebruiken voor preventie. STIP noemde de samenwerking in de jeugdzorg cruciaal en riep de wethouder op om organisaties bij elkaar te houden en aandacht te houden voor de informele zorg. Hart voor Delft sprak zijn zorg uit over het uitgangspunt dat er te veel wordt uitgegaan van de verantwoordelijkheid van ouders, ook als ze die verantwoordelijkheid niet aankunnen. De PvdA liet weten benieuwd te zijn naar de resultaten van het programma Gezonde Start. Wethouder Harpe beloofde die resultaten met de raad te delen.

De wethouder zei daarnaast nog geen zicht te hebben op wat het kabinet structureel wil uitgeven aan jeugdpreventie. Hij wees naar het regeerakkoord dat woensdag wordt gepresenteerd. De wethouder liet ook weten dat één miljoen euro wordt vrijgehouden, zodat de nieuwe raad en het nieuwe college volgend jaar prioriteiten eventueel kunnen bijstellen. Harpe verzekerde de commissie dat ook werk wordt gemaakt van de vindbaarheid en toegankelijkheid van jeugdhulp zowel in de vorm van inloopspreekuren als online in de vorm van een app. Informatie over scheiden geeft Delft voor Elkaar tijdens inloopspreekuren in de wijken en regionaal wordt die informatie ook gegeven door het bureau Kind en Scheiding.

De ChristenUnie liet aan het eind van het debat weten het voorstel mee terug te nemen naar de fractie om, afhankelijk wat er in het regeerakkoord staat, in de raadsvergadering op 16 december wellicht een motie in te dienen om een vast percentage van het Rijksbudget te gebruiken voor jeugdpreventie.