19 februari 2025 – Een nieuw beleidsplan om Delftenaren met geldproblemen zo snel mogelijk te helpen; dat is het doel van de Nota schuldhulpverlening 2025 – 2028. Deze nota zorgde op dinsdag 18 februari voor een uitgebreid debat in de commissie Sociaal Domein en Wonen. De fracties hadden veel vragen én eigen ideeën om bewoners met schulden te helpen.
De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening bepaalt dat gemeenten eens per vier jaar een beleidsnota opstellen. Hierin staat hoe de schuldhulpverlening wordt uitgevoerd. De vorige nota liep tot 2022. Eind 2023 informeerde het college de raad over het uitstel van de nieuwe nota die er nu ligt, omdat er allerlei landelijke ontwikkelingen speelden.
In grote lijnen spraken de meeste fracties hun waardering uit over de nieuwe nota en spoorden ze wethouder Joëlle Gooijer aan om er snel mee aan de slag te gaan.
Eensgezindheid in de commissie was er ook over de impact die schulden hebben op het leven van mensen. Een lege portemonnee leidt tot stress, schaamte, angst en mogelijk ook isolement en gezondheidsproblemen. In 2023 hadden 4480 huishoudens in Delft problematische schulden. Het beleid is voor een groot deel gericht op het voorkomen en oplossen van schulden en op het informeren van doelgroepen om schulden te voorkomen. De gemeente doet dat met allerlei helpende organisaties in de stad.
Ga het vooral zo doen, luidde de oproep van de ChristenUnie. De fractie voegde daar onder meer aan toe dat de gemeente in gesprek gaat met winkeliers om het kopen op afbetaling zo veel mogelijk terug te dringen. Achteraf betalen brengt veel jongeren in geldproblemen. Daarnaast stelde de ChristenUnie voor om coulance toe te passen. Het college zou volgens de fractie de mogelijkheid moeten onderzoeken om mensen met schulden aan de gemeente en het parkeerbedrijf een schuldenvrij jaar te geven. De VVD zei tevreden te zijn dat ondernemers met schulden in deze nota de aandacht krijgen. Een baan hebben en houden, is volgens de VVD het beste medicijn tegen schulden, maar die stelling werd niet door alle fracties gedeeld en ook wethouder Gooijer wees erop dat er werkenden zijn met probleemschulden.
Volt wees op het experiment van de gemeente Arnhem. Die gemeente kocht de schulden van 40 gezinnen af. De wethouder zei dat experiment met interesse te volgen, maar nog niet direct in Delft te willen toepassen. Het afkopen van schulden zou volgens Volt de gemeente wellicht geld besparen, omdat er dan geen dure schuldhulptrajecten nodig zijn.
Diverse fracties zoals de VVD, Hart voor Delft, Volt, CDA en D66 gaven aan de meerwaarde te zien in een evaluatie van de maatregelen. Gooijer wees op de jaarverslagen over de schuldhulpverlening die de raad elk jaar onder ogen krijgt. Het CDA stond eveneens stil bij het opgeven van de preferente schuldpositie van de gemeente die, anders dan de nota deed voorkomen, al in 2022 zou worden opgegeven door schriftelijke vragen van de CDA-fractie. Het college zette dit in haar beantwoording recht. De SP betoogde dat hoogopgeleiden meer SBS6 moeten kijken, minder de NRC moeten lezen en de schuldhulpverlening meer moeten ondersteunen om het verschil te maken.
GroenLinks constateerde tevreden dat de nota meer aansluit op de leefwereld van mensen met schulden en dat de adviezen van de Adviesraad Sociaal Domein zijn overgenomen. STIP zei blij te zijn met de aandacht voor preventie en vroegsignalering. De wethouder verzekerde STIP dat ook de studerende jongeren met problematische schulden volop aandacht krijgt. De PvdA benadrukte onder meer het belang van goede nazorg. De fractie zei ook blij te zijn met proactieve stappen die de gemeente zet om zoveel mogelijk Delftenaren te informeren over de schuldhulp en te bereiken. Hart voor Delft zei desnoods via een motie het college opdracht te willen geven om alsnog de vorige nota’s te evalueren.
Onafhankelijk Delft sprak over mensen met schulden, de schaamte, de gordijnen die dicht blijven, de deuren die niet meer opengaan. De fractie drong er bij wethouder Gooijer op aan in overleg te gaan met deurwaarders die opeens op de stoep staan en geld eisen. De gemeente moet er volgens Onafhankelijk Delft ook alles aan doen om te voorkomen dat gezinnen met kinderen hun huis uit worden gezet. De fractie van D66 zou graag zien dat de gemeente mensen met schulden weerbaar maakt om te voorkomen dat ze na schuldenvrij te zijn, opnieuw in de geldproblemen belanden.
Aan het eind van het debat kondigde Volt aan in de raadsvergadering op 6 maart een amendement over de BKR-registratie te willen indienen. ChristenUnie en Hart voor Delft komen in die vergadering wellicht met moties bij dit onderwerp.
Huisvestingsplan Onderwijs
De gemeente is wettelijk verantwoordelijk voor voldoende en adequate onderwijshuisvesting. In het voorstel Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) 2025-2041 staat hoe Delft dat de komende vier jaar concreet de nieuw- en verbouw van scholen gaat uitvoeren en welke huisvestingsontwikkelingen er daarna voor basis-, voortgezet, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs en het bewegingsonderwijs aan zitten te komen.
Het onderdak bieden aan nieuwe scholen en het onderhouden van bestaande schoolgebouwen is ingewikkeld. Er komt niet alleen veel geld bij kijken, maar de gemeente moet ook voldoende plek vinden in de stad waar nieuwe scholen gebouwd kunnen worden en bestaande scholen kunnen uitbreiden of soms tijdelijk naartoe kunnen verkassen. De ruimte en het geld zijn beperkt en dus maakt de gemeente in overleg met de schoolbesturen afspraken.
GroenLinks zou graag zien dat in schoolgebouwen meer ruimte komt voor cultuur, zodat kinderen na schooltijd vaardigheden opdoen die ze tijdens de lessen niet leren. In het huisvestingsplan staat het voornemen van het college om voor nog te starten projecten al in 2027 en 2028 30 miljoen euro vrij te maken. Dat is eerder dan gepland en daarover sprak het CDA zijn zorg uit. Die fractie vroeg wethouder Karin Schrederhof de raad daarover niet achteraf, maar vooraf te informeren. De wethouder beloofde dat te gaan doen. Bij de komende Kadernota moet dat investeringsbedrag door de raad worden goedgekeurd. Daarnaast wees het CDA op de slordigheid in het voorstel dat de educatieve agenda niet door de raad, maar door het college is vastgesteld. De CDA-fractie kondigde aan dat via een amendement in de komende raadsvergadering te willen corrigeren.
Het betoog van Hart voor Delft om eerst de bestaande scholen te verbouwen, voordat er begonnen wordt met tijdelijk onderdak voor de islamitische school werd niet door alle fracties gedeeld. STIP wees Hart voor Delft op de wettelijke verplichting om alle scholen in Delft te huisvesten. Hart voor Delft zou het liefst zien dat de gemeente alleen verantwoordelijk is voor het openbaar onderwijs. De VVD sprak over een complexe dynamiek, waarbij niet alleen het gebrek aan ruimte en geld een rol speelt maar ook zoiets als netcongestie, waardoor nieuwe schoolgebouwen niet aangesloten kunnen worden op het overvolle stroomnet. Net als D66 zette de VVD vraagtekens bij de financiële haalbaarheid van de plannen.
Onderwijs moet niet alleen een leerfabriek zijn, betoogde de ChristenUnie, maar moet ook gericht zijn op socialisatie en personificatie. Elk kind verdient, volgens de ChristenUnie, een veilige school in een veilige groene, duurzame en schaduwrijke omgeving. Om zo’n oase binnen een buurt te creëren, moeten ook omwonenden mee kunnen praten, vindt de ChristenUnie. Ook de PvdA wees op het ingewikkelde dilemma van te weinig ruimte en te weinig geld. Onafhankelijk Delft sloot zich aan bij het betoog van de ChristenUnie en uitte net als andere fracties waaronder STIP zorgen over de financiële haalbaarheid van de plannen. Om de juiste keuzes in de toekomst te kunnen maken, zou wat Volt betreft het college kunnen komen met een nieuw afwegingskader.
Veel ruimte voor de gemeenteraad om te kiezen is er niet. Wethouder Schrederhof wees op de afspraken die met scholen zijn gemaakt. Ze beloofde de raad wel direct vooraf en vaker te rapporteren over de financiële ontwikkelingen binnen de onderwijshuisvesting. Die toezegging stemde het CDA tevreden. Die fractie hield vast aan het amendement, zodat dit voorstel op 6 maart in de raad verder wordt besproken.
Prestatieafspraken
De gemeente, woningcorporaties en huurdersraden praten jaarlijks met elkaar over de prestatieafspraken in de sociale huursector. In een brief informeert het college de raad over de eind vorig jaar gemaakte afspraken voor de periode 2025-2031. Volgens het college worden met deze nieuwe afspraken de meerjarige afspraken uit 2023 over realisatie en versnelling van nieuwbouw, sociale huur en Delft West voortgezet.
In de commissiebespreking uitten nagenoeg alle fracties hun zorgen over de maximale verhoging van de huurtarieven. Volt zei blij te zijn dat Delft een van de gemeenten is die zich krachtig hebben uitgesproken tegen het voorgenomen verbod van het kabinet op voorrang voor statushouders bij sociale huurwoningen. Samen met vijftien andere gemeenten is dat volgens de gemeente Delft ‘onmenselijk en een schijnoplossing’. Hart voor Delft zei blij te zijn met het voorgenomen verbod. De buurvrouw die in scheiding ligt, kan nu geen woning vinden, stelde Hart voor Delft. Volt noemde dat een valse tegenstelling. In de prestatieafspraken las Hart voor Delft weinig nieuws.
GroenLinks herinnerde wethouder Schrederhof net als Volt en STIP aan de motie Ondersteuning van Collectief Wonen in de Woonvisie. Het college vindt dat de motie is afgedaan, omdat de mogelijkheid voor bewoners die initiatieven hebben om collectief te wonen en te bouwen zijn opgenomen in de prestatieafspraken. Maar STIP zei dat te passief te vinden en verwacht meer inspanning van de wethouder. De SP zei vooral veel goede bedoelingen te lezen in de prestatieafspraken en het kan volgens de SP qua taalgebruik ook wel wat minder met het jargon en de afkortingen in het voorstel. Daarnaast had de SP kritiek op de seniorenmakelaar die ouderen hun woning uitgaat en dat werd weer tegengesproken door Onafhankelijk Delft. Die fractie zei positief te zijn over de seniorenmakelaar die ervoor zorgt dat er huizen vrijkomen, zodat woningenzoekenden doorstromen op de woningmarkt. Het blijvende tekort aan seniorenwoningen is volgens Onafhankelijk Delft wel een probleem, net als het tekort aan sociale huur en woningen voor andere doelgroepen dan studenten in Delft.
De CDA-fractie riep de woningcorporaties op de huurverhoging zoveel mogelijk te beperken. De VVD las niets in de prestatieafspraken over het isoleren van woningen en ook de PvdA uitte haar zorg over de huurtarieven. Dat is volgens de PvdA een dilemma, want de partij steunt niet alleen huurders. De PvdA zei te begrijpen dat corporaties nauwelijks kunnen investeren, onder meer omdat ze meer belasting betalen dan huisjesmelkers. De ChristenUnie liet weten tevreden te zijn met antwoorden op eerder gestelde vragen over de prestatieafspraken. Die fractie had de indruk dat het vooral inspanningsafspraken waren. De uitleg dat de afspraken in de loop der jaren verder zijn gegaan dan alleen over het aantal te bouwen en renoveren woningen, stemde de ChristenUnie content.
Wethouder Schrederhof liet de commissie weten dat de fracties over een paar maanden opnieuw over de prestatieafspraken kunnen praten. Onderwerp van gesprek is dan de evaluatie van de afspraken die voor 2024 zijn gemaakt. Daarnaast liet ze de SP weten dat het college nog bezig is te onderzoeken hoe het initiatiefvoorstel van de SP met de titel Delfts HuurProject Onze inzet voor middenhuur uitgevoerd kan worden. Het is een zoektocht, zei wethouder Schrederhof om toe te werken naar een huurproject met middenhuurwoningen op gemeentegrond voor mensen die net te veel verdienen om een sociale huurwoning te krijgen.
Geen van de fracties zag na de bespreking aanleiding om een motie aan te kondigen voor de komende raadsvergadering.
Evaluatie huurteam
Huurders van particulieren woningverhuurders kunnen met klachten over ongewenst verhuurgedrag terecht bij een meldpunt en huurders krijgen daarbij de steun van het Huurteam Delft. Het gaat vooralsnog om een proef als onderdeel van de Wet goed verhuurderschap. Het college heeft de pilot geëvalueerd en komt tot de conclusie dat er na 43 opnames door het huurteam geen duidelijke conclusies mogelijk zijn.
Dat leidde tot vragen bij STIP, GroenLinks en Hart voor Delft over de uitvoering van de wet en de werking van het huurteam. STIP wees daarbij op haar enquête onder studenten, waaruit blijkt dat bijna de helft van de studenten zijn of haar verhuurder een onvoldoende geeft. De meeste huurders weten volgens STIP niet wat hun rechten zijn en daar moet de gemeente wat aan doen. GroenLinks en Hart voor Delft zou graag zien dat de gemeente ook werk maakt van handhaving.
Dat is er door capaciteitsgebrek, volgens wethouder Schrederhof, nog niet van gekomen. Daarnaast wil ze eerst leren van andere gemeenten die wel zijn begonnen met handhaven, om daarover later met een voorstel te komen. De wethouder verzekerde STIP de communicatie naar diverse doelgroepen te gaan uitbreiden. Tevens maakte de wethouder bekend dat het met rijksgeld mogelijk is geworden om de pilot Huurteam met twee jaar te verlengen. De wethouder beloofde de opmerkingen die over de evaluatie in de commissie werden gemaakt mee te nemen in de volgende evaluatie die over een jaar aan de raad wordt gepresenteerd.
GroenLinks gaat nadenken over een motie, zodat dit onderwerp wellicht als bespreekpunt terugkomt in de raadsvergadering op donderdag 6 maart.