27 oktober 2021 – De Delftse raadsfracties hebben op dinsdag 26 oktober in de vergadering van de commissie Algemeen uitvoerig gedebatteerd over de Programmabegroting 2022-2025. Omdat de financiële situatie van Delft nog steeds niet rooskleurig is, valt er in de begroting weinig te schuiven met geld. Toch probeerden veel fracties, op zoek naar financiële ruimte, met schaven en schrapen de begrotingsvoorstellen enigszins bij te sturen.

Dat er voor de raad weinig te kiezen valt, komt ook doordat een deel van die keuzes al in het voorjaar is gemaakt bij de vaststelling van het Herstelplan 2021 en de kadernota. In de begroting voor 2022 is onder meer het extra geld verwerkt dat Delft van het Rijk krijgt voor de jeugdzorg. Dat is eenmalig en draagt nauwelijks bij aan financieel herstel. Het college stelt dat de voorgestelde keuzes gevolgen hebben voor onder meer het onderhoud van de openbare ruimte, de kwaliteit van voorzieningen in de stad en ook voor de woonlasten die de Delftenaren moeten opbrengen.

CDA

Net als bij de algemene beschouwingen op donderdag 14 oktober kwamen dinsdagavond de thema’s klimaat, wonen en cultuur vaak voorbij. Als het aan het CDA ligt, krijgen DOK en expositieruimte 38CC er wat geld bij en kan er bij museum Prinsenhof wat geld af. De fractie van het CDA wil het geld dat is bestemd voor de energietransitie en het klimaatplan alleen besteden aan het reduceren van de CO2-uitstoot. In het sociaal domein vroeg de CDA-fractie aandacht voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarnaast pleitte het CDA voor het programma Muziek in de klas dat volgens het CDA kan bijdragen aan preventie en talentontwikkeling.

GroenLinks

GroenLinks constateerde tevreden dat het college in de begroting investeert in klimaatadaptatie en vergroening van de stad en niet kort op het armoedebeleid. Theater De Veste, DOK en 38CC moeten wat GroenLinks betreft voldoende steun krijgen om niet door hun hoeven te zakken. Op het gebied van de energietransitie wil GroenLinks de resterende Eneco-gelden besteden door de energieopgave te koppelen aan de wijkaanpak. Als voorbeeld gaf GroenLinks werkzoekenden die in hun eigen wijk woningen gaan isoleren. Binnen het sociaal domein vroeg GroenLinks het college goed te kijken naar de samenhang in bezuinigingen op maatvoorzieningen en Delft voor Elkaar. GroenLinks kondigde een motie aan om die samenhang in kaart te brengen.

STIP

Veel van de wensen die de fracties dinsdagavond lieten horen, worden de komende dagen vertaald in moties en amendementen. Eén amendement werd aangekondigd door STIP. Die fractie wil samen met de PvdA 15.000 euro vrijmaken in de begroting voor 38CC. Volgens STIP is dat bedrag voldoende om de expositieruimte 2022 door te laten komen. STIP wil net als GroenLinks de klimaatcrisis in de wijken aanpakken. STIP vroeg ook aandacht voor de studietoeslag voor studenten met een beperking. Samen met D66 wil STIP een aanvulling voor deze studenten op de studietoeslag.

D66

D66 constateerde dat er miljoenen naar museum Prinsenhof gaan en dat 38CC door het mislopen van een landelijke subsidie dreigt te verdwijnen. Ook D66 zou 38CC overeind willen houden. D66 zei zich ook zorgen te maken over de bezuinigingen bij bibliotheek DOK. De fractie vroeg het college met een overzicht te komen van wanneer welke keuzes onomkeerbaar zijn en wat de gevolgen daarvan zijn. D66 sloot zich bij STIP en GroenLinks aan om de energietransitie wijkgericht aan te pakken. De toeristenbelasting kan wat D66 betreft een stuk hoger en de belastingen mogen groener.

VVD

De VVD zei zich zorgen te maken of de financiële doelen uit het herstelplan en de kadernota in deze begroting wel worden gehaald. Als fracties met een motie komen om 38CC in stand te houden, wil de VVD die steunen, maar 38CC moet het dan volgens de VVD wel laten zien. De fractie zei verder onder meer verrast en verbaasd te zijn dat het Doelenplein autoluw wordt. De Eneco-gelden moeten volgens de VVD niet verjubeld worden maar besteed worden aan de leefbaarheid in de wijken. De VVD zei te balen van de OZB-verhoging en zich zorgen te maken over kostenontwikkeling in de riool- en afvalstoffenheffing. Binnen het sociaal domein pleitte de VVD voor een intensievere samenwerking tussen Delft voor Elkaar en Delft Support. De fractie vroeg het college eens te kijken naar de schuldhulpverlening voor ondernemers waar tot nu toe relatief weinig ondernemers een beroep op hebben gedaan.

SP

De SP had haar wensenlijst verpakt in een aantal voorstellen. De voorzieningen in de wijken moeten weer op orde, zoals bibliotheken. De SP wil onder meer laten onderzoeken of het schoolzwemmen heringevoerd kan worden en hoe groot de behoefte is aan buurthuizen in de wijken. De belasting voor bedrijven kan wat de SP betreft omhoog. Net zoals het minimumloon dat volgens de SP naar 14 euro per uur moet. Boven op de geplande bouw van nieuwe woningen moeten er volgens de SP 3000 nieuwe betaalbare huurwoningen bijkomen in Delft. De SP pleitte ook voor de invoering van de zelfbewoningsplicht in aanvulling op maatregelen tegen het verkameren van bestaande woningen.

PvdA

De PvdA liet weten graag mee te doen met de motie van GroenLinks om de energietransitie wijkgericht aan te pakken. Ook vroeg de PvdA aandacht voor de energiearmoede die voor veel Delftenaren steeds reëler dreigt te worden. Een andere dreiging ziet de PvdA in de vervoersarmoede, waarbij mensen in de knel komen wanneer ze geen eigen vervoer hebben of geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer. De PvdA benadrukte in navolging van STIP dat er zeker sprake is van een cultuurcrisis in Delft.

Onafhankelijk Delft

In het betoog van Onafhankelijk Delft lag de nadruk op de pijn die de Delftenaren voelen door alle bezuinigingen. In de visie van Onafhankelijk Delft zijn er veel voorzieningen wegbezuinigd, is er wel geld voor grote bedrijven, maar moeten de bewoners steeds meer inleveren. Enkele punten waar de fractie aandacht voor vroeg waren het maaien, de bladeren op straat, parkeren en het Warmteplan. Onafhankelijk Delft sprak de wens uit dat het rijk bijspringt met extra geld.

ChristenUnie

Het was de ChristenUnie opgevallen dat het college in uitersten over de begroting sprak; aan de ene kant is er volgens het college zoveel moois in Delft en aan de andere kant is Delft een anorexiagemeente. In de begroting zouden volgens de ChristenUnie veel zichtbaarder moeten zijn welke global goals zijn gerealiseerd. Net als andere fracties ziet de ChristenUnie in de begroting weinig ruimte om met geld te schuiven. De ChristenUnie stelde daarom voor om ook te kijken naar het eventueel opschuiven of uitstellen van bestedingen. Zo hoeft de tramhalte in de Martinus Nijhofflaan van de ChristenUnie niet per se verplaatst te worden en kan uitstel van de herinrichting van de raadszaal over een paar jaar ook geld opleveren. De ChristenUnie pleitte daarnaast voor het vergroten van de betrokkenheid van bewoners bij het bestuur, voor de invoering van de zelfbewoningsplicht en voor de opvang van asielzoekers.

Hart voor Delft

Hart voor Delft adviseerde het college niet te bezuinigen op de coronasteun. Ook moet het college volgens Hart voor Delft duidelijk maken wat er met de 99 miljoen euro aan Eneco-gelden is gebeurd. Het percentage inhuur bij de gemeente moet wat Hart voor Delft betreft omlaag van 20 naar vijftien procent en het college moet duidelijk maken hoe het staat met de uitrol van het nieuwe inzamelen. Verder vroeg Hart voor Delft aandacht voor LHBTI in de sport en blauwalg in de Delftse Hout. Hart voor Delft pleitte ook voor een uitgebreide evaluatie van het welzijnswerk.

College

Wethouder Stephan Brandligt liet weten dat het college positief staat tegenover de wens van onder andere GroenLinks en STIP om de energietransitie wijkgericht aan te pakken. Een uitbreiding van de studietoeslag acht de wethouder niet waarschijnlijk, omdat gemeenten geen geld krijgen van het rijk om die taak uit te voeren. Het vergroenen van de belastingen staat volgens de wethouder op de agenda van de VNG. Wethouder Brandligt verzekerde Hart voor Delft dat er niet wordt bezuinigd op het coronabudget.

Geld weghalen bij museum Prinsenhof acht wethouder Bas Vollebregt niet verstandig, omdat het museum al te maken heeft met een taakstelling van twee ton. Voor 38CC ziet hij geen ruimte in de begroting en hij zei geen voorstander te zijn van een verhoging van de toeristenbelasting. Vollebregt noemde het te kort door de bocht om te denken dat dat tarief geen effect heeft op het aantal bezoekers dat naar Delft komt.

Wethouder Martina Huijsmans liet de VVD weten dat het autoluw maken van het Doelenplein past in eerder gepresenteerde plannen. Het uitstellen van bestedingen en naar achter schuiven van investeringen zei ze liever niet te doen, omdat dat de afgelopen jaren al zo vaak is gedaan.

Wethouder Lennart Harpe zegde het CDA toe te kijken naar de mogelijkheden om muziek in de klas aan te bieden aan de scholen via het geld uit het nationaal programma onderwijs. Dat geld wordt in overleg met de scholen verdeeld om een aantal achterstanden, waaronder het lerarentekort, weg te nemen. Een deel van het geld is ook bestemd voor taal- en cultuureducatie.

Wethouder Karin Schrederhof liet weten dat het college kijkt of de zelfbewoningsplicht een instrument is dat ook in Delft kan worden ingezet. De suggestie van de PvdA om de bijzondere bijstand te gebruiken in geval van energiearmoede omschreef de wethouder als lastig, omdat het ingewikkeld is en omdat de financiële ruimte ontbreekt. De wethouder zei met Hart voor Delft de wens te delen om het aantal externen bij de gemeente terug te dringen. Dat is volgens haar een arbeidsmarktprobleem.

Burgemeester Marja van Bijsterveldt zei dat het college hecht aan de wijkgerichte benadering, waar in de commissie ook over werd gesproken. Het idee van de SP om de mogelijkheid van veiligheidsposten in de wijken te onderzoeken zei ze liever terug te zien in de aanwezigheid van de wijkagenten. Die kennen volgens de burgemeester hun pappenheimers in de wijken en dragen bij aan een groeiend veiligheidsgevoel. Burgemeester Van Bijsterveldt betoogde andermaal dat het rijk met extra geld over de brug moet komen. Op het Binnenhof wonen geen mensen, die mensen wonen hier, aldus de burgemeester. Van Bijsterveldt zei namens het college dat het pijn doet dat de broekriem zover moet worden aangetrokken.

Raadsvergadering

Aan het slot van het debat lieten de fracties weten welke moties en amendementen ze tijdens de raadsvergadering op donderdag 4 november willen indienen. De Najaarsrapportage 2021 en het voorstel 17e Begrotingswijziging en effecten n.a.v. septembercirculaire 2021 worden in die vergadering als hamerstuk vastgesteld. Naast de begroting stelt de raad ook de voorstellen Instellen voorzieningen voor egalisatie exploitatie riolering, reiniging en omgevingsvergunningen en Belastingverordeningen 2022 vast. De raadsvergadering begint die avond om 20.00 uur.