1 december 2023 – In de commissie Sociaal Domein en Wonen is op donderdag 30 november urenlang gedebatteerd over het voorstel Goed wonen in Delft Woonvisie 2023 – 2028. In die visie staat hoe de gemeente met voldoende woningen en de juiste woning op de juiste plaats ervoor wil zorgen dat Delftenaren goed kunnen wonen.

De huidige woonvisie loopt dit jaar af en inmiddels verplicht de woningwet dat elke gemeente voor maximaal vijf jaar een woonvisie opstelt. Delft was daarom toe aan een nieuwe visie die ook als basis dient voor de prestatieafspraken tussen de woningbouwcorporaties, huurdersorganisaties en de gemeente. De nieuwe woonvisie kwam in overleg met de stad tot stand.

Insprekers

Het waren ook vertegenwoordigers van diverse instanties uit de stad die aan het begin van de vergadering donderdagavond als insprekers hun zegje deden over dit beleidsstuk en de plannen om de woningcrisis in Delft aan te pakken. Iedereen is het erover eens dat er meer woningen bijgebouwd moeten worden. Maar op de vragen wat voor woningen, voor wie en hoe dan hadden de insprekers verschillende opvattingen.

De Stichting Herontwikkeling tot Studentenhuisvesting liet weten zich in Delft en omgeving met partners in te zetten voor het realiseren van studentenwoningen in leegstaande gebouwen. De stichting heeft sinds 2011 vier projecten waaronder Abtswoude Bloeit! en de studentenflat Aan ’t Verlaat gerealiseerd. In de woonvisie staat de ambitie dat Delft de komende jaren 3500 nieuwe studentenwoningen extra wil laten bouwen. De stichting hoopt dat dat voornamelijk onzelfstandige woonruimte wordt, waar studenten gemeenschappelijk kunnen wonen en leven.

Het overkoepelend orgaan van achttien studentenverenigingen in Delft, de VerenigingsRaad Delft, sprak dezelfde wens uit en riep de gemeente op om nog meer woonruimte voor studenten te realiseren, omdat de huidige plannen het tekort aan woonruimte voor deze groep niet oplossen. 

Vakbond FNV zei dat de gemeente vooral moet inzetten op passende en betaalbare woningen voor de lagere en een deel van de middeninkomens. Wat de FNV betreft, moet in de woonvisie worden aangescherpt dat er goedkopere woningen komen voor jongeren en starters, dat de sociale woningen van het gas af worden geholpen en dat er veel meer woningen met voorzieningen worden gebouwd voor senioren.

Collectief wonen Delft was ontevreden dat collectieve woonvormen in de woonvisie alleen zijn terug te vinden in de paragraaf over kwetsbare groepen. Volgens dit platform kunnen collectieve woonvormen in allerlei soorten en maten de komende jaren bijdragen aan het beter benutten van de beschikbare en toekomstige woonruimte. De inspreker hield de commissie voor dat de behoefte aan collectief wonen in Delft groot is en dat deze bewoners zeer betrokken zijn bij de manier waarop ze wonen en bij hun eigen woonomgeving.

Een vertegenwoordiger van de werkgroep (in oprichting) Voor een zorgvuldig en sociaal woningbeheer en Stichting Buurt- en Speeltuinwerk Geerweg pleitte voor het behoud van sociale huurwoningen voor de sociale markt. De liberalisering door eerst Vestia en nu Stedelink zorgt ervoor dat de sociale huurwoningen die vrijkomen voor een fiks hogere huur worden verhuurd als vrijesectorwoning. De werkgroep vindt dat in de Woonvisie dat probleem moet worden onderkend en dat de gemeente meer maatregelen moet nemen om de voorraad van sociale huurwoningen beter te beschermen.

Aandachtspunten

In het ruim drie uur durende debat gaven de fracties vooral hun eigen aandachtspunten mee aan wethouder Karin Schrederhof. Zo zou de gemeente locaties voor verzorgingshuizen moeten zorgen, aldus de PvdA. Bij collectief wonen moet volgens de PvdA ook gedacht worden aan de combi jongeren en ouderen. De PvdA zei ook de oproep van de stadsbouwmeester te ondersteunen om bij het oplossen van de woningnood ook te kijken naar creatieve woonoplossingen.

Sloopverbod

Als het aan de SP ligt, komen er in Delft geen dure koopwoningen en appartementen meer bij. De SP wil onder meer dat er meer sociale huurwoningen worden gebouwd, dat er een leegstandsverordening komt, dat er een sloopverbod wordt ingesteld en dat studentenwoningen alleen op het terrein van de TU Delft worden gebouwd. De ChristenUnie benadrukte het belang van onzelfstandige woonruimte, niet alleen voor studenten, maar ook voor starters en ouderen. In de woonvisie staat dat het mogelijk moet worden gemaakt dat mensen die nu onzelfstandig wonen, kunnen doorgroeien naar zelfstandige woonruimte. Maar dat is volgens de ChristenUnie te negatief gesteld. Volgens die fractie verdient onzelfstandig wonen een meer positieve benadering en moet die woonvorm worden bevorderd in de woonvisie. De ChristenUnie wil dat de gemeente in een groeiende stad ook de leefbaarheid in de gaten houdt en dat het aantal voorzieningen, zoals winkels, kerken en buurthuizen moet meegroeien met het aantal nieuwe woningen.

Tussenvorm

Hart voor Delft uitte onder meer zorgen over de blijvende betaalbaarheid van sociale huurwoningen. De fractie zei voorstander te zijn van collectieve woonvormen en pleitte voor een onderzoek naar een nieuwe tussenvorm voor senioren tussen langer thuis en het verpleeghuis. Om de doorstroming te bevorderen zouden ouderen die willen verhuizen volgens Hart voor Delft daarbij geholpen kunnen worden met een financieel duwtje in de rug. Hart voor Delft zou ook graag zien dat de leegstand eerder dan in 2025 wordt aangepakt. In Delft geldt nog geen registratieplicht van leegstaande panden. Het is volgens Hart voor Delft van essentieel belang dat er snel onderzoek wordt gedaan.

Gezinnen

Volt complimenteerde wethouder Schrederhof met een mooie woonvisie; mooie plaatjes, mooie thema’s, mooie plannen. Volt had niet alleen lof. Collectief wonen verdient veel meer aandacht in de woonvisie, aldus Volt. De fractie pleitte tevens voor minder dure koopwoningen en meer sociale huurwoningen. Ook in dure wijken moet volgens Volt het aandeel sociale huur naar 25 of 30%. Het CDA vroeg aandacht voor de Delftse gezinnen die nu geen woning meer kunnen vinden in Delft en uitwijken naar buurgemeenten en elders. Daarmee levert Delft volgens het CDA in aan leefbaarheid en economische slagkracht. Het CDA wil meer betaalbare woningen voor gezinnen, meer inzet op doorstroming en extra woningen voor senioren en meer woonruimte voor studenten op de campus en in de regio. Daarnaast zei de CDA-fractie dat verduurzaming als ambitie in de woonvisie sterker mag worden uitgesproken.

Onafhankelijk Delft wil dat de gemeente een zwartboek voor schimmelwoningen gaat opstellen en de leegstand aanpakt. Het Rijk moet volgens Onafhankelijk Delft met hulp over de brug komen en er moet in de visie van die fractie een eind komen aan de verkoop van sociale huurwoningen en de sloop van woningen in de Indische buurt. Onafhankelijk Delft vindt dat de TU studentenwoningen moet bouwen op de campus en dat de gemeente de eigen inwoners op één moet zetten in plaats van statushouders en studenten.

Groei

Ook GroenLinks zei in de woonvisie meer aandacht te willen voor collectieve woonvormen. Wat GroenLinks betreft moet er een gedegen afweging worden gemaakt of Delft met meer dan de geplande 15.000 extra woningen wil groeien. Die groei moet volgens GroenLinks gelijk opgaan met goede voorzieningen. GroenLinks vroeg ook aandacht voor verdichting en compact bouwen, het gebruik van de woningwet om te sturen op de particuliere woningmarkt en om samen met de regio te kijken naar het verkorten van de wachttijden voor woningzoekenden.

De VVD wil dat werkenden en gezinnen in Delft een woning kunnen vinden. Daarom moeten er volgens die fractie meer betaalbare koop- en middeldure huurwoningen bijkomen. Met de huidige plannen houdt het college in de ogen van de VVD de wespentaille in het Delftse woningaanbod in stand. De VVD rekende voor dat 41% van de nog te bouwen woningen in Delft studentenwoningen zijn. De 24% voorraad aan betaalbare koopwoningen moet volgens de VVD naar 30% en 12% voorraad aan middeldure huur is volgens de VVD ook veel te weinig.

Ontoereikend

STIP constateerde tevreden dat de woonvisie inzet op een groei van het aantal woningen in Delft voor jongeren, starters, ouderen en studenten.  STIP uitte zorgen over het kunnen realiseren van de ambitie om er in 2030 in Delft 3500 nieuwe studentenwoningen bij te hebben. Op de campus is dat aantal al bijgesteld van 1500 naar 1000 en huidige bouwplannen zijn volgens STIP ontoereikend om de ambitie uit de woonvisie waar te maken. STIP wil ook dat de bestaande woningvoorraad efficiënt wordt benut en dat de leegstand sneller dan gepland wordt aangepakt. In de woonmonitor wil STIP dat de diversiteit per wijk in beeld wordt gebracht.

Als het aan D66 ligt, moeten gezinnen in Delft meer kans maken op het vinden van een woning. Nu verlaten ze de stad, volgens D66. Daarom moet er worden bijgebouwd voor die doelgroep en moet de doorstroming op de woningmarkt worden gestimuleerd door alternatieve woonvormen voor ouderen te realiseren. D66 wil dat er meer ruimte komt voor creatieve oplossingen voor de woningnood. D66 zou ook graag zien dat er een soort meldpunt komt dat vraag en aanbod op de Delftse woningmarkt bij elkaar brengt.

Intensief overleg

Wethouder Schrederhof ging uitgebreid in op de inbreng en vragen van de fracties. Ze erkende dat het thema collectief wonen in de woonvisie te kort is gedaan en dat die woonvorm in de brede zin van het woord een extra paragraaf verdiend. Ook zei ze de oproep uit de commissie gehoord te hebben om eerder dan in 2025 te starten met een onderzoek naar leegstand in Delft. Over het verduurzamen van de sociale woningvoorraad wordt volgens de wethouder intensief overleg met de woningcorporaties gevoerd. Dat overleg met de corporaties heeft zij ook over het al dan niet vrijlaten van sociale huurwoningen voor de vrije sector. De wethouder verzekerde de commissie dat bij de groei van de stad ook de leefbaarheid en een groeiend aantal voorzieningen de aandacht hebben.

De seniorenmakelaar helpt volgens de wethouder bij de doorstroming op de woningmarkt en om gezinnen in Delft een kans te geven op het vinden van een woning wordt bijgebouwd en wordt de bestaande voorraad gezinswoningen behouden. Over het aantal nieuwe studentenwoningen zei Schrederhof dat dat cijfer schommelt. Er komt woonruimte voor studenten op de campus, in Schieoevers en Duwo kijkt naar mogelijkheden om compact voor studenten te bouwen. Wethouder Schrederhof wees de commissie erop dat 65% van de hele voorraad studentenwoningen onzelfstandig is. De wethouder benadrukte dat ze de verhouding zelfstandig/onzelfstandig in evenwicht wil houden.  

Moties

Aan het eind van het debat lieten nagenoeg alle partijen weten dat ze of het voorstel mee terug nemen voor intern fractieberaad of dat ze al bezig waren met het voorbereiden van moties en amendementen om de woonvisie aan te passen en bij te schaven. Dat betekent dat de gemeenteraad in de vergadering op donderdag 7 december verder praat over dit voorstel.

Initiatiefvoorstel

Meer middenhuurhuizen neerzetten voor mensen die net te veel verdienen om een sociale huurwoning te krijgen. Dat is in grote lijnen het doel van het initiatiefvoorstel dat de SP in samenwerking met andere partijen heeft aangeboden aan de raad onder de titel Delfts HuurProject Onze inzet voor middenhuur. Het voorstel vraagt de raad onder meer akkoord te gaan met het toewerken naar dit project, waarbij de gemeente onderzoekt op welke manier deze middenhuurwoningen op gemeentegrond gerealiseerd kunnen worden.

In de commissie werd overwegend positief gereageerd. D66, PvdA, GroenLinks en CDA lieten weten dat ze in de komende raadsvergadering akkoord gaan met dit voorstel van de SP. STIP en VVD gaven aan dat ze ook andere instrumenten dan alleen erfpacht willen laten onderzoeken om dit project van de grond te krijgen. STIP merkte daarbij ook op dat wat die fractie betreft de deskundigheid meer bij corporaties ligt dan bij de gemeente.

Hart voor Delft en Onafhankelijk Delft zouden graag zien dat de te realiseren woningen in het project alleen voor Delftenaren beschikbaar komen. De SP raadde beide fracties aan een amendement in te dienen. Wat de SP betreft zouden de woningen in het Delfts HuurProject ook beschikbaar moeten komen voor woningzoekenden uit andere plaatsen. De gemeenteraad praat op donderdag 7 december verder over dit initiatiefvoorstel.