24 maart 2021 – In een extra vergadering van de commissie Algemeen hebben de fracties op dinsdag 23 maart uitgebreid stilgestaan bij de bezuinigingsvoorstellen van het college in het Herstelplan Delft in Balans. De bezuinigingen zijn nodig om de Delftse begroting sluitend te maken.

De gemeente heeft een tekort dat optelt tot € 7,7 miljoen in 2024. Een van de oorzaken is dat de gemeente er extra taken bij heeft gekregen, terwijl het Rijk fors heeft bezuinigd op de budgetten. Omdat de begroting niet sluit, eist de provincie dat de gemeente een financieel herstelplan maakt.

Het college wil in de eerste jaren geld uit de algemene reserve gebruiken om een deel van het tekort in de begroting te dichten. Daarmee wil het college tijd winnen om in overleg met partners in de stad, zoals bijvoorbeeld DOK en Delft voor Elkaar,  de dienstverlening aan te passen aan de lagere budgetten..

Insprekers

DOK, Delft voor Elkaar, VAK, Delfts Peil, Cultuurtafel Delft en Platform Toerisme gebruikten hun inspreekminuten om hun zorgen met de commissie te delen.  Zij gaven aan dat de voorgestelde bezuinigingen grote gevolgen gaan hebben voor hun dienstverlening aan de stad. Volgens Delft voor Elkaar gaat de bezuiniging Delft meer kosten dan wat het oplevert in de begroting. De Cultuurtafel Delft waarschuwde de commissie dat wat nu wordt afgebroken niet meer terugkomt.

Samengevat zou het geven van minder tot soms zelfs geen subsidie directe gevolgen hebben op de aanpak van laaggeletterdheid, voorzieningen voor jongeren en de toeristenbranche.

Zes insprekers, waaronder een paar inwoners, pleitten voor het behoud van de expositieruimte 38CC in de Papenstraat. Ze noemden de ruimte uniek vergeleken met voorzieningen in andere gemeenten.  Het stoppen van de subsidie aan 38CC  betekent volgens directeur Coen de Jong de nekslag voor 38CC.

Afbraakplan

Voorafgaand aan het debat kreeg de commissie een toelichting van wethouder Stephan Brandligt en burgemeester Marja van Bijsterveldt. De wethouder zei zich ervan bewust te zijn dat het herstelplan voor de stad een afbraakplan is.  Hij wees daarbij op de bezuinigingen in de afgelopen acht jaar en dat na het wegsnijden van het vet in Delft het bot wel is bereikt. Hij wees de commissie erop dat de raad het herstelplan moet vaststellen om onder het toezicht van de provincie uit te komen.

Tegelijkertijd is Delft in overleg met de provincie, Binnenlandse Zaken, de Raad Openbaar Bestuur en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om het Rijk een signaal te geven dat Delft meer rijksgeld nodig heeft om, zoals burgemeester Van Bijsterveldt zei: Delft recht te doen.

Cultuursector

In de commissie werd wisselend op de plannen van het college gereageerd. Aan de ene kant deelden de meeste fracties de kritiek van het college op het Rijk dat de gemeente te weinig geld krijgt. Aan de andere kant hekelden met name de oppositiepartijen de keuze van het college om flink te snijden in de cultuursector. Die wordt volgens het CDA onevenwichtig hard getroffen. Die partij zei de bezuiniging op DOK onacceptabel te vinden. Het CDA kondigde een motie aan om met dekking uit het Prinsenhof DOK te ontzien. Ook zou de gemeente meer moeten bezuinigen op de inhuur van personeel, de toeristenbelasting verhogen, ontwikkelaars mee moeten laten betalen aan de inrichting van de openbare ruimte en incidenteel geld gebruiken om financiële gaten te dichten. Het CDA stelde ook voor dat de gemeente, de door corona ontstane, lege kantoorruimte in het stadskantoor gaat verhuren.  

Pijn

GroenLinks sprak over moeilijke keuzes die veel pijn doen. De partij wees naar het Rijk dat met meer geld over de brug moet komen en zei de keuzes van het college grotendeels te steunen. De fractie zei blij te zijn dat het college niet bezuinigt op de steun voor mensen die het hardst nodig hebben. GroenLinks wil de toekomst van Prinsenhof nog eens goed tegen het licht houden en de komende jaren gebruiken om, zodra het weer kan, de bezuinigingen op DOK en Delft voor Elkaar te heroverwegen. De zin in het herstelplan dat de gemeente met 38CC wil stoppen, moet volgens GroenLinks geschrapt worden.

Spaarstand

Het Rijk doet Delft te kort, zei STIP. Volgens STIP moet bij inhoudelijke keuzes in het herstelplan de vraag worden gesteld wat voor stad Delft wil zijn. Het gaat om moeilijke keuzes, aldus STIP. D66 hield de commissie voor dat alle leuke dingen in Delft al zijn wegbezuinigd en dat de gemeente nu op het punt staat om in de spaarstand te gaan. D66 zei niet blij te zijn met het herstelplan, maar dat het goed is dat het er is.  Voor de bezuinigingen bij DOK zou D66 het liefst kaders vaststellen, om de educatieve functie van DOK te ontzien en om te kijken of er mogelijk iets met de openingstijden gedaan kan worden.

Hinkstapsprong

De VVD vindt het noodzakelijk dat de gemeente een stap terugzet om in de toekomst een hinkstapsprong vooruit te maken. Daarvoor is volgens de VVD een verbetering van het verdienmodel nodig. In de visie van de VVD betekent dat meer woningen bouwen, meer banen creëren, geen geld uitgeven aan beleid dat niet effectief is en Delftenaren niet onnodig in de schulden jagen. De SP zei blij te zijn dat het college ervoor kiest om de reserve Sociaal Domein te gebruiken om de tekorten in dat domein op te vullen. De SP liet ook weten geen voorstander te zijn van de harde bezuinigingen in de culturele sector. Die partij zou liever snijden in de economische uitgaven, zoals de bijdrage aan Yes!Delft en regionale verbanden.

Onvermijdelijk

De voorgestelde bezuinigingen werden door de PvdA als onvermijdelijk omschreven. Die partij hoopt dat het college geen onomkeerbare besluiten neemt.  De PvdA is tevreden dat het armoedebeleid overeind blijft, dat het (v)mbo wordt versterkt en dat de energietransitie prioriteit krijgt. Om de sterkste schouders de zwaarste lasten te laten dragen, sluit de PvdA een verhoging van de OZB niet uit. Onafhankelijk Delft stelde het college onder meer voor om na de verkiezingen in maart 2022 verder te gaan met vier in plaats van vijf wethouders en om een deel van de Eneco-gelden in de vriezer te leggen.

Toeristenbelasting

In de visie van de ChristenUnie is niet Delft, maar de begroting uit balans en is het herstelplan een rekensom om onder het provinciaal toezicht uit te komen. De ChristenUnie vroeg naar de achtergrond van de wijzigingen die het college voorstelt. Bezuinigen op DOK is wat de ChristenUnie betreft niet slim, omdat de gevolgen daarvan later als kostenpost terugkomen in de begroting. De ChristenUnie zei zich wel te kunnen vinden in de bezuinigingen bij Werkse! en Fonds 2040. Ook de verhoging van de toeristenbelasting stemde de ChristenUnie tevreden. Daarnaast stelde de ChristenUnie voor dat de gemeente geld vraagt voor het plaatsen van bouwafvalcontainers op de stoep. Dat kost nu geen ene eurocent, aldus de ChristenUnie.

Coronapatiënt

Hart voor Delft omschreef Delft als een coronapatiënt die was aangestoken door het GroenLinks-virus. Wethouder Brandligt is volgens die fractie de schuldige. Hij wilde met een niet-sluitende begroting een statement naar het rijk maken, maar kreeg daarbij geen bijval van andere gemeenten. Volgens Hart voor Delft zit de gemeente daarom nu met de gebakken peren en is Delft bijna financieel dood. De fractie vroeg de wethouder om schuld te bekennen in een statement naar de stad. Ook kondigde Hart voor Delft moties aan om niet te bezuinigen op DOK en om jongerencentrum De Border open te houden.

Precario

Een schuldbekentenis van wethouder Brandligt kwam er niet. De wethouder zei te gaan kijken naar de suggestie van de ChristenUnie om precario te heffen op bouwafvalcontainers. Wethouder Bas Vollebregt zei weinig te voelen om met DOK kaders af te spreken over de mogelijkheden om te bezuinigen. Hij vroeg de raad ruimte om met DOK alle opties te kunnen uitwerken. De impact van bezuinigingen bij DOK zijn volgens de wethouder nog niet bekend. Dat geldt volgens hem voor het hele herstelplan. Ook de suggestie van het CDA om bij het Prinsenhof geld voor DOK te vinden, wees Vollebregt af. De plannen voor het Prinsenhof bespreekt de raad over een paar maanden bij de Kadernota.

Beleidswijziging

Wethouder Vollebregt erkende dat bij het schrappen van de subsidie voor 38CC was gekeken naar de hoogte van het bedrag en het publieksbereik in de stad en dat daarmee sprake is van een beleidswijziging die door de raad moet worden vastgesteld. De wethouder zei die wijziging terug te willen draaien, maar hij wees op de rol van de raad. GroenLinks kondigde aan dat via een amendement te gaan regelen. Vollebregt ontkende de suggestie van de SP dat er op economisch vlak weinig wordt bezuinigd. Hij wees op het al beperkte budget waar al 10% van weg is in een tijd dat de economie piept en kraakt.

Leerpunten

Wethouder Martina Huijsmans kondigde aan dat de raad binnenkort een voorstel krijgt om marktpartijen mee te laten betalen aan de inrichting van de openbare ruimte. Over de uitbreiding van betaald parkeren naar de Indische Buurt zei de wethouder dat ze de nodige leerpunten heeft meegenomen uit de Wippolder. In de Indische Buurt zal nogmaals naar de parkeerdruk worden gekeken. Wethouder Karin Schrederhof verwacht dat het inleveren van twee ton op het armoedebeleid weinig impact heeft, omdat de gemeente dat bedrag jaarlijks overhoudt op dat beleid. De net geïnstalleerde wethouder Lennart Harpe zei de suggestie om te bezuinigen op het versterken van het (v)mbo niet over te nemen, omdat de gemeentelijke bijdrage aan de samenwerking met diverse onderwijsinstellingen bestaat uit het leveren van extra ambtelijke ondersteuning.

Tweede Kamer

Burgemeester Van Bijsterveldt herhaalde na het debat dat de gemeente Delft druk bezig is om via diverse overheidsorganisaties een beroep te doen op het Rijk. Daarom vroeg ze de landelijke partijen in de raad nogmaals om partijgenoten in de Tweede Kamer aan te spreken op de financiële problemen van de gemeente. De gemeenten zijn volgens de burgemeester in Den Haag iets abstracts, maar in de gemeente gaat het om hele concrete dingen zoals bibliotheken en mensen.

De raad praat in een extra vergadering op dinsdag 30 maart verder over het herstelplan. Diverse fracties dienen dan bij die bespreking moties en amendementen in.